Jerry Goldsmith

 

Jerry Goldsmith urodził się 10.02.1929 w Pasadenie, w stanie Kalifornia i dorastał w Los Angeles. W wieku 6 lat zaczął uczyć się gry na fortepianie, w wieku 14 lat – kompozycji, teorii muzyki oraz kontrapunktu pod okiem Jakoba Gimpela i Mario Castelnuovo-Tedesco. Poznał także słynnego kompozytora Miklósa Rozsę i uczęszczał na jego kursy z muzyki filmowej, prowadzone na uniwersytecie USC. Uważa się, że to muzyka Węgra do thrillera Alfreda Hitchcocka Urzeczona zachęciła go do tworzenia dla kina.

W 1950 roku, Goldsmith znalazł pracę w wytwórni CBS, co później zaowocowało pierwszymi pracami kompozytorskimi, takimi jak serie radiowe CBS Workshop i Romance. Pozostał tam do roku 1960, pomagając przy takich serialach jak Strefa Mroku. Wtedy został zaangażowany przez Revue Studios jako kompozytor serialu Thriller, co pozwoliło mu pracować nad takimi projektami jak temat do Dr Kildare czy serialem The Man from U.N.C.L.E.. W 1962 roku dostał pierwszą nominację do Oskara, za partyturę do dramatu biograficznego Johna Hustona, Freud. W tym też roku poznał słynnego i wpływowego kompozytora Alfreda Newmana, który zaproponował go do zilustrowania westernu The Lonely and the Brave w 1963. Po tym projekcie Goldsmith związał się kontraktem z wytwórnią 20th Century Fox, dla których zilustrował takie filmy jak Planeta małp, Ziarna piasku
czy Patton.

W latach siedemdziesiątych Goldsmith miał już wyrobioną reputację. Pracował i dla filmu, i dla telewizji, dla której zrobił
takie projekty jak QBVII (dostał za to nagrodę Emmy). W filmie zwiększył swoją różnorodność, pracując nad dramatami
historycznymi (Wiatr i lew czy Papillon), thrillerami (Chinatown). Wtedy też powstały jego
najsłynniejsze partytury do horrorów, Omen i Obcy: Ósmy pasażer Nostromo. Za ten pierwszy, kompozytor dostał jedynego w swojej karierze Oskara. Z okresem tym jest też związana muzyka uważana przez niektórych za najlepszą w karierze kompozytora – kinowa wersja serialu Star Trek, do której skomponował swój chyba najbardziej znany temat, wykorzystany później w popularnym serialu Następne pokolenie. Właśnie ten temat kompozytor uznał za najtrudniejszy w swojej karierze.

Lata osiemdziesiąte przyniosły już na początku znakomity temat do Masady. Z tym okresem wiążą się poważne eksperymenty Goldsmitha z elektroniką, z tego okresu pochodzą wyłącznie lub prawie wyłącznie elektroniczne projekty kompozytora, takie jak Runaway, Criminal Law czy Hoosiers. Z tego okresu pochodzą też znakomite partytury do filmów akcji
takie jak słynna seria o Johnie Rambo (Goldsmith zrobił wszystkie trzy części) czy piąta część serii – Star Trek: Ostatnia
granica. Bardzo dobre recenzje i nominację do Oskara zyskała jego muzyka do dramatu sensacyjnego Rogera Spottiswoode
Pod ostrzałem. Nie można też zapomnieć o kolejnym horrorze, kultowym Duchu w reżyserii Tobe Hoopera (głównie Stevena Spielberga).

Lata dziewięćdziesiąte zaczęły się od partytury uznawanej już za klasyk – znakomitej Pamięci absolutnej. Od tego filmu
zaczęła się współpraca Goldsmitha z Paulem Verhoevenem, z którym zrobił jeszcze dwa filmy – kontrowersyjny Nagi
instynkt i skrytykowany thriller SF Człowiek widmo. Był to jeden z najbardziej pracowitych okresów w jego karierze. Wciąż trwała jego współpraca z Michaelem Crichtonem, dla którego skomponował muzykę do Trzynastego wojownika
(po odejściu reżysera Johna McTiernana i zwolnieniu kompozytora Graeme Revella). Coraz częściej zdarzało mu się pisać muzykę do słabych filmów, jego partytury często przewyższały poziom filmów, do których były tworzone. Wróćił też do serii Star Trek,
komponując muzykę do trzech ostanich filmów z serii (Pierwszy kontakt, Rebelia i Nemesis z 2002 roku).
Kontynuował współpracę z reżyserem Joe Dantem (zaczęli od Gremlinów, potem m.in. Mali żołnierze). Za największy sukces artystyczny uznaje się jego muzykę do Mulan, drugiego w karierze (po The Secret of NIMH) filmu
animowanego kompozytora. Z okresem tym wiążę się też już idealne i ostateczne połączenie orkiestra/elektronika.

W latach 2000-2004 kompozytor zaczął chorować. Najpierw zapalenie wyrostka robaczkowego zmusiło go do zrezygnowania z co najmniej trzech projektów, potem zachorował na raka. Musiał coraz częściej rezygnować z projektów, ale wcale nie przestał komponować. Wydarzenia 11 września bardzo nim wstrząsnęły. Przearanżował wtedy jeden ze swoich ostatnich tematów (do filmu Ostatni bastion) i wydał na płycie z muzyką pod nazwą September, 11, 2001. Potem, wciąż pod wpływem zamachów, zgodził się zastąpić Jamesa Hornera przy partyturze do filmu Suma wszystkich strachów, do którego skomponował piękny temat. W roku 2003 skomponował muzykę do ostatniego jak na razie filmu Joe Dantego, Looney Tunes znowu w akcji. W ostatnich dniach musiał go, z powodów zdrowotnych, zastąpić John Debney.
Pracował także nad filmem Linia czasu. Niestety z powodu trzeciego przemontowania filmu Richard Donner poprosił go o skomponowanie całości od nowa. Kompozytor nie zgodził się i Donner był zmuszony go zwolnić. Okazało się, że to była ostatnia partytura kompozytora. 22 lipca zmarł spokojnie we śnie.

Będzie pamiętany jako kompozytor wszechstronny, bardzo zdolny, świetny tematyk. Znany jest też ze swojego dobrego charakteru. Był bardzo sympatyczny, z dużym poczuciem humoru. Podobno kiedy dyrygował orkiestrą przy „Planecie małp”, założył sobie na twarz maskę małpy, żeby „lepiej wejść w klimat”. Będzie też pamiętany jako kompozytor, który był lubiany przez wszystkich, niezależnie od preferencji kompozytorskich.     

 

 

                                                                             Filmografia

Omen The Omen 2006/ The Ladiest Damn'd Lady: An Afternoon with Stella Stevens 2006/ A Child's Play Story: Chucky's Revenge 2006 / Gra ich życia The Game of Their Lives 2005 / Looney Tunes znowu w akcji Looney Tunes: Back in Action 2003 / Linia czasu Timeline 2003/ The Beast Within: The Making of 'Alien' 2003 / Suma wszystkich strachów The Sum of All Fears 2002 / Star Trek X: Nemesis Star Trek: Nemesis 2002/ Creating a Myth: The Memories of 'Legend' 2002/ Selling a Hero 2002/ We Get to Win This Time 2002/ The Real Nam: Voices from Within 2002/ Drawing First Blood 2002/ Guts and Glory 2002/ Afghanistan: Land in Crisis 2002 / Kroniki portowe The Shipping News 2001 / W sieci pająka Along Came a Spider 2001 / Ostatni bastion The Last Castle 2001/ Blonde Poison: The Making of 'Basic Instinct' 2001/ Imagining 'Total Recall' 2001 / Człowiek widmo Hollow Man 2000/ Fleshing Out the 'Hollow Man' 2000 / Trzynasty wojownik The 13th Warrior 1999 / Mumia The Mummy 1999 / Nawiedzony The Haunting 1999 / The Alien Legacy 1999/ Projektowanie lepszej mumii Building a Better Mummy 1999 / Mali żołnierze Small Soldiers 1998 / Mulan 1998 / Star Trek IX: Rebelia Star Trek: Insurrection 1998 / Wydział pościgowy U.S. Marshals 1998 / Śmiertelny rejs Deep Rising 1998 / Air Force One 1997 / Lekcja przetrwania The Edge 1997 / Lemur zwany Rollo Fierce Creatures 1997 / Tajemnice Los Angeles L.A. Confidential 1997 / Ludzie miasta City Hall 1996 / Duch i Mrok The Ghost and the Darkness 1996 / Krytyczna decyzja Executive Decision 1996 / Reakcja łańcuchowa Chain Reaction 1996 / Star Trek VIII: Pierwszy kontakt Star Trek: First Contact 1996 / Kongo Congo 1995 / Rycerz króla Artura First Knight 1995 / Zagadka Powdera Powder 1995 / Angie 1994 / Cień The Shadow 1994 / Dzika rzeka The River Wild 1994 / Narzeczona dla geniusza I.Q. 1994 / Wystrzałowe dziewczyny Bad Girls 1994 / Dennis rozrabiaka Dennis the Menace 1993 / Rewolwerowcy Gunmen 1993 / Pełnia zła Malice 1993 / Przedstawienie Matinee 1993 / Szósty stopień oddalenia Six Degrees of Separation 1993 / Zaginiona bez śladu The Vanishing 1993 / Rudy 1993 / Mama i tata ocalają świat Mom and Dad Save the World 1992 / Uzdrowiciel z tropików Medicine Man 1992 / Basebalista Mr. Baseball 1992 / Nagi instynkt Basic Instinct 1992 / Pole miłości Love Field 1992 / Wiecznie młody Forever Young 1992/ Of Tomorrows Unknown 1991 / Omen IV: Przebudzenie Omen IV: The Awakening 1991 / Sypiając z wrogiem Sleeping with the Enemy 1991 / Tylko razem z córką Not without my daughter 1991 / Gremliny 2 Gremlins 2: The New Batch 1990 / Wydział Rosja The Russia House 1990 / Pamięć absolutna Total Recall 1990 / Czarnoksiężnik Warlock 1989 / Lewiatan Leviathan 1989 / Star Trek V: Ostateczna granica Star Trek V: The Final Frontier 1989 / Na przedmieściach The 'Burbs 1989 / Rambo III 1988 / Prawo i sprawiedliwość Criminal Law 1988 / Obcy przybysze Alien Nation 1988 / Nienawiść Extreme Prejudice 1987 / Gliniarz do wynajęcia Rent-a-Cop 1987 / Lwie serce Lionheart 1987 / Interkosmos Innerspace 1987/ Morderstwa na autostradzie Police Story: The Freeway Killings 1987 / Duch II: Druga strona Poltergeist II: The Other Side 1986 / Mistrzowski rzut Hoosiers 1986 / Link 1986 / Baby: Secret of the Lost Legend 1985 / Badacze kosmosu Explorers 1985 / Kopalnie króla Salomona King Solomon's Mines 1985 / Legenda Legend 1985 / Rambo II Rambo: First Blood Part II 1985 / Gremliny rozrabiają Gremlins 1984 / Ucieczka Runaway 1984 / Supergirl: The Movie Supergirl 1984 / Samotny facet The Lonely Guy 1984/ Dusty 1983 / Pod ostrzałem Under Fire 1983 / Psychoza II Psycho II 1983 / Strefa mroku Twilight Zone: The Movie 1983 / The Return of the Man from U.N.C.L.E.: The Fifteen Years Later Affair 1983 / Dusty 1983 / Duch Poltergeist 1982 / Na drugą stronę Night Crossing 1982 / Rambo: Pierwsza krew First Blood 1982 / Wyzwanie The Challenge 1982 / Dzielna pani Brisby The Secret of NIMH 1982 / Inchon 1981 / Omen III: Ostatnie starcie The Final Conflict 1981 / Przybłęda Raggedy Man 1981 / Salamandra The Salamander 1981 / Odległy ląd Outland 1981 / Cabo Blanco Caboblanco 1980 / Obcy - 8. pasażer "Nostromo" Alien 1979 / Gracze Players 1979 / Star Trek Star Trek: The Motion Picture 1979 / Synowie III Rzeszy The Boys from Brazil 1978 / Magia Magic 1978 / Omen II Damien: Omen II 1978 / Rój The Swarm 1978 / Wielki napad na pociąg The First Great Train Robbery 1978 / Śpiączka Coma 1978/ Contract on Cherry Street 1977 / Wyspy na Golfsztromie Islands in the Stream 1977 / Koziorożec Jeden Capricorn One 1977 / Ostatni promień blasku Twilight's Last Gleaming 1977 / Aleja potępionych Damnation Alley 1977 / Generał MacArthur MacArthur 1977 / High Velocity 1976 / Ucieczka Logana Logan's Run 1976 / Omen The Omen 1976 / Skrzyżowanie Kassandra The Cassandra Crossing 1976 / Pojedynek po latach The Last Hard Men 1976/ Dziewczynka o imieniu Sooner A Girl Named Sooner 1975/ Babe 1975 / Przełęcz Złamanych Serc Breakheart Pass 1975 / Osiemdziesiąt sześć tysięcy dolarów Take a Hard Ride 1975 / The Reincarnation of Peter Proud 1975 / Godziny grozy Ransom 1975 / Wiatr i lew The Wind and the Lion 1975 / Brawurowe porwanie Breakout 1975 / Chinatown 1974/ Indict and Convict 1974 / Szpiegomania S*P*Y*S 1974/ Zimowe zabójstwa Winter Kill 1974/ Drzewo na Brooklynie A Tree Grows in Brooklyn 1974 / Ace Eli and Rodger of the Skies 1973/ Hawkins on Murder 1973 / Jeden mały Indianin One Little Indian 1973 / Motylek Papillon 1973 / Shamus 1973 / Ojciec chrzestny nie żyje The Don Is Dead 1973 / The Red Pony 1973 / Crawlspace 1972/ Lights Out 1972 / Śmierć binarna Pursuit 1972 / Bydło Culpeppera The Culpepper Cattle Company 1972 / The Man 1972 / Odmieniec The Other 1972/ A Step Out of Line 1971/ Crosscurrent 1971/ Do Not Fold, Spindle, or Mutilate 1971 / Ostatni bieg The Last Run 1971 / Walc Mefisto The Mephisto Waltz 1971 / Ucieczka z Planety Małp Escape from the Planet of the Apes 1971 / Zawadiaki Wild Rovers 1971 / The Homecoming: A Christmas Story 1971/ The Going Up of David Lev 1971/ Glory 1970 / Patton 1970 / Rio Lobo 1970 / Ballada o Cable'u Hogue'u The Ballad of Cable Hogue 1970 / The Brotherhood of the Bell 1970 / The Traveling Executioner 1970 / Tora! Tora! Tora! 1970 / 100 karabinów 100 Rifles 1969 / Justine 1969 / Najniebezpieczniejszy człowiek świata The Chairman 1969 / Ilustrowany człowiek The Illustrated Man 1969 / Bandolero! 1968 / Detektyw The Detective 1968 / Planeta małp Planet of the Apes 1968 / Sebastian 1968 / Szpiedzy w helikopterze The Helicopter Spies 1968/ Nick Quarry 1968 / Godzina ognia Hour of the Gun 1967 / Nie ma jak Flint In Like Flint 1967 / The Flim-Flam Man 1967 / Karate Killers The Karate Killers 1967 / Strzał ostrzegawczy Warning Shot 1967 / Ringo Kid Stagecoach 1966 / Nasz szpieg zaginął One of Our Spies Is Missing 1966 / O jednego szpiega za dużo One Spy Too Many 1966 / Flint - nasz człowiek Our Man Flint 1966 / Twarze na sprzedaż Seconds 1966 / Błękitny Max The Blue Max 1966 / Ziarnka piasku The Sand Pebbles 1966 / Szpieg w zielonym kapeluszu The Spy in the Green Hat 1966 / The Trouble with Angels 1966 / W cieniu dobrego drzewa A Patch of Blue 1965 / Wojna o ocean In Harm's Way 1965 / Morituri 1965/ Prologue: The Artist Who Did Not Want to Paint 1965 / Szatański wirus The Satan Bug 1965 / Udręka i ekstaza The Agony and the Ecstasy 1965 / Ekspres Von Ryana Von Ryan's Express 1965 / Szpieg z moją twarzą The Spy with My Face 1965/ Eagle in a Cage 1965 / Fate Is the Hunter 1964 / Rio Conchos 1964 / Siedem dni w maju Seven Days in May 1964 / Terapia szokowa Shock Treatment 1964/ The General with the Cockeyed Id 1964 / Złapać szpiega To Trap a Spy 1964 / Zgromadzenie orłów A Gathering of Eagles 1963 / Polne lilie Lilies of the Field 1963 / Lista Adriana Messengera The List of Adrian Messenger 1963 / Weź ją - jest moja Take Her, She's Mine 1963 / Nagroda The Prize 1963 / Kobieta na lato The Stripper 1963 / Ostatni kowboj Lonely Are the Brave 1962/ The Expendables 1962 / The Spiral Road 1962 / Doktor Freud Freud 1962 / The Crimebusters 1961 / Studs Lonigan 1960 / Miasto strachu City of Fear 1959 / Twarz zbiega Face of a Fugitive 1959 / Black Patch 1957 / Proszę nie pukać Don't Bother to Knock 1952

                                                    Awards

Oscar [Muzyka filmowa] 1977 Best Music, Original Score Omen Nominacje do Oscara [Muzyka filmowa] 1999 Best Music, Original Musical or Comedy Score Mulan 1998 Best Music, Original Dramatic Score Tajemnice Los Angeles 1993 Best Music, Original Score Nagi instynkt 1987 Best Music, Original Score Mistrzowski rzut 1984 Best Music, Original Score Pod ostrzałem 1983 Best Music, Original Score Duch 1980 Best Music, Original Score Star Trek: The Motion Picture 1979 Best Music, Original Score Chłopcy z Brazylii 1977 Best Music, Original Song Omen For the song "Ave Satani" 1976 Best Music, Original Dramatic Score Wiatr i lew 1975 Best Music, Original Dramatic Score Chinatown 1974 Best Music, Original Dramatic Score Motylek 1971 Best Music, Original Score Patton 1969 Best Music, Original Score for a Motion Picture (not a Musical) Planeta małp 1967 Best Music, Original Music Score Ziarnka piasku 1966 Best Music, Score - Substantially Original W cieniu dobrego drzewa 1963 Best Music, Score - Substantially Original Doktor Freud Golden Globe Grammy