DIO, grupa amerykańsko-brytyjska. Powstała jesienią 1982 w Londynie z inicjatywy
Ronniego Jamesa Dio
(właśc. Ronald James Padavona; 10.07.1948, Portsmouth, New Hampshire) -
voc, świetnego amerykańskiego wokalisty znanego z zespołów
Elf, Rainbow i
Black Sabbath. W pierwszym składzie znaleźli się też
Vivian Campbell (25.08.1962, Belfast, Irlandia Północna) - g ze
Sweet Savage,
Jimmy Bain - b z Rainbow i
Vinnie Appice (właśc. Vincent Appice; 1958, Staten Island, Nowy Jork) - dr z Black
Sabbath.
W 1983 dołączył
Claude Schnell - k. W 1986 Campbella, który kontynuował karierę w
Whitesnake i
Def Leppard, zastąpił
Craig Goldie - g z zespołu
Guiffra. W końcu lat osiemdziesiątych ustalił się skład, w którym oprócz lidera znaleźli się młodziutki debiutant
Rowan Robertson (1971, Cambridge) - g,
Jens Johansson - k z formacji
Yngwiego Malmsteena,
Teddy Cook - b z
Powerhouse i
Simon Wright (19.06.1963, Manchester) - dr z
AC/DC. W 1991 grupa zawiesiła działalność, lider odnowił bowiem współpracę z Black Sabbath (Wright związał się wówczas z zespołem
Rhinobucket, wykonującym utwory z repertuaru AC/DC).
Odrodziła się dwa lata później jako kwartet:
Dio, Appice,
Tracy G - g z
World War III i
Jeff Pilson - b z
Dokken. A niebawem współpracę z nią nawiązał
Scott Warren -k.W 1999r ukształtował się skład, w którym oprócz Dio, Goldiego, Warrena i Wrighta znaleźli się
David "Rock" Feinstein - g, kuzyn i dawny partner lidera z Elf, oraz
Larry Dennison - b. W tym samym roku na miejsce Dennisona wrócił Bain.
Po ukazaniu się w czerwcu 1983 pierwszego albumu,
"Holy Diver", grupie zarzucono przywiązanie do hard-rockowych stereotypów, w szczególności zaś do stylów Rainbow i Deep Purple (
Holy Diver, Don't Talk To Strangers, Invisible).
Ronnie James nie krył jednak, że ma zamiar czerpać z pomysłów, które
przyniosły sławę wymienionym zespołom, potrafił się zresztą zdobyć na
żart - wplótł nazwę Rainbow w tytuł i tekst jednego z przedstawionych
utworów (
Rainbow In Tbe Dark). Tak czy inaczej, nawet recenzenci
nastawieni krytycznie do Dio chwalili grupę za wyborną inwencję
melodyczną oraz świetne rzemiosło, zwłaszcza za umiejętności lidera. A
nie brakowało głosów zaliczających "Holy Diver" do hardrockowych
arcydzieł. Płyta zyskała zresztą znaczną popularność - rozeszła się w
liczbie ponad pół miliona egzemplarzy. A i towarzyszące jej single były
niewielkimi przebojami:
Holy Diver/Evil Eyes z sierpnia 1983 i
Rainbow In The Dark/Stand Up And Shout (wersja koncertowa) z października tego roku.
Sukces grupy ugruntował album
"The Last In Line" z lipca 1984, promowany singlami
We Rock/Holy Diver (wersja koncertowa) z tego samego miesiąca i
Mystery/Eat Your Heart Out (wersja koncertowa) z września. Większość kompozycji potwierdzała ambicję kontynuowania poszukiwań stylistycznych Rainbow (
The Last In Line, One Night In The City). Zwracały uwagę utwory nieco ostrzejsze, bardziej dynamiczne i szybsze niż poprzednio (
We Rock, Evil Eyes, I Speed At Night). Mogła się też podobać urozmaicona formalnie, wzbogacona np. orientalnym wstępem ballada hardrockowa
Egypt - The Chains Are On,
z tekstem na temat morderczej pracy niewolników w starożytnym Egipcie
(to ona zainspirowała ilustrację okładkową oraz wystrój sceny podczas
koncertów w tym czasie, z dziesięciometrowymi piramidami jako głównym
elementem scenografii). Wyrazem uznania dla grupy było zaproszenie jej
latem 1984 do udziału w kilku renomowanych europejskich festiwalach, np.
w objazdowym
Monsters Of Rock, w którym uczestniczyli też tacy wykonawcy, jak
Ozzy Osboume, Gary Moore, AC/DC i
Van Halen.
Nie zmienił wizerunku grupy album
"Sacred Heart" z
sierpnia 1985, mimo,że w wielu nagraniach uzyskała potężniejsze
brzmienie niż dawniej, śmielej tez posłużyła się instrumentami
klawiszowymi (np.
Sacred Heart z baśniowym tekstem na temat
przemijania, marzeń, tajemnic przeszłości - jego dotyczyła ilustracja na
kopercie oraz zabudowa sceny w tym czasie, zdominowana przez niezwykłą,
jakby średniowieczną budowlę, także
Fallen Angels,
Another Lie, Like The Beat Of A Heart). Miał nie mniejsze powodzenia niż poprzednie, czego nie można powiedzieć o towarzyszących mu singlach:
Rock'n'Roll Children/Sacred Heart z sierpnia 1985 i
Hungry For Heaven/King Of Rock And Roll z października tego roku, oraz czwórce:
"The Dio EP"
z maja 1986. Podczas jednego z koncertów tournee zorganizowanego w
związku z promocją "Sacred Heart", w San Diego Sports Arena w Stanach
Zjednoczonych, nagrano minialbum
"Intermission", wydany w czerwcu 1986r. Zawierał on m.in. kompozycję
Rock'n'Roll Children, wzbogaconą wiązanką dwóch utworów z repertuaru Rainbow -
Long Live Rock i
Man On The Silver Mountain. Ciekawostką było w jego programie jedno premierowe nagranie studyjne - niezbyt udane
Time To Burn.
Następnym krokiem w karierze Dio była płyta
"Dream Evil" z sierpnia 1987, mimo zmiany gitarzysty zbliżona stylistycznie do poprzednich (np.
Night People, Overlove, Dream Evil, Sunset Superman),
przez wielu fanów stawiana na równi z "Holy Diver" i "The Last In
Line". Zdecydowanie wyróżniała się na niej rozbudowana formalnie
kompozycja
All The Fools Sailed Away, wzbogacona m.in. partią chóru chłopięcego i krótkim solem syntezatora, podobały się też utwory
Overlove, When A Woman Cries oraz wybrane na singel
I Could Have Been A Dreamer i
Night People.
Latem 1987 grupa była jedną z gwiazd festiwalu Monsters Of Rock w
Castle Donington w Wielkiej Brytanii obok m.in. Metalliki, Anthrax i Bon
Jovi.
Nagrany w odmłodzonym składzie, wydany w maju 1990 album
"Lock Up The Wolves"
był nie w pełni przekonującą próbą odświeżenia własnej konwencji
stylistycznej. Ważnym źródłem inspiracji stał się dla Dio w tym czasie
dorobek Black Sabbath - w repertuarze grupy dominowały utwory o cięższym
brzmieniu, wolniejszych tempach i bardziej demonicznej atmosferze (np.
Lock Up The Wolves, Evil On Queen Street). Także w tekstach pojawił się nowy motyw - spojrzenia za siebie, autorefleksji, samooceny (
My Eyes, Night Music, Twisted),
chociaż większość podejmowała wątki znane z poprzednich płyt (np.
wypowiedź przeciwko siewcom zła i podżegaczom wojennym w Lock Up The
Wolves, próba otrzeźwienia młodych ludzi skłaniających się ku myślom o
samobójstwie w
Hey Angel, studium szaleństwa w
Why Are They Watching Me?, opowieść o domu nawiedzanym przez ducha w
Evil On Queen Street).
Całość robiła w każdym razie wrażenie dość wymęczonej i spotkała się z
niezbyt przychylnym przyjęciem ze strony fanów. Albumowi towarzyszył
singel
Hey Angel/Walk On Water z czerwca 1990.
Jeszcze większym rozczarowaniem była nagrana po drugiej już przerwie w działalności płyta
"Strange Highways" z października 1993, wyprodukowana przez
Marka Fraziera, a nie jak zwykle przez samego Dio, i niestety rażąca dość archaicznym brzmieniem (np.
Firehead, Hollywood Black, Bring Down The Rain). Przepadła na rynku; nikt nie docenił, że formacja bardziej niż kiedykolwiek urozmaiciła
repertuar, znalazło się w nim miejsce nawet na utwór taki jak
Jesus Mary And The Holy Ghost - heavymetalową groteskę stworzoną pod wrażeniem słynnej kompozycji
21st Century Schizoid Man zespołu
King Crimson.
Świadectwem odzyskania przez grupę dawnej formy był natomiast wyprodukowany znowu przez lidera album
"Angry Machines"
z października 1986, pełen muzyki ostrzejszej, bardziej agresywnej i
gniewnej, a także nowocześniej brzmiącej niż kiedykolwiek w przeszłości
(np.
Institutional Man, Black, Hunter Of The Heart, Big Sister, Double Monday, Golden Rules).
Intrygowały też teksty, mocno osadzone w teraźniejszości, odarte z
charakterystycznej dla dawnej twórczości Dio fantastycznej aury (np.
Dying In America, Institutional Man, Don't Tell The Kids, Big Sister). Trasę, podczas której formacja promowała "Angry Machines", udokumentowano w marcu 1998 świetnym albumem
"Dio's Inferno - The Last In Live", zawierającym utwory z wszystkich etapów kariery Ronniego Jamesa Dio, także wybrane z dorobku Rainbow (
Man On The Silver Mountain) i Black Sabbath (
Heaven And Heli, Mob Rules).
Ponieważ jednak wielu fanów nie zaakceptowało nowoczesnej odmiany
metalu z "Angry Machines", formacja zdecydowała się wrócić na płycie
"Magica", zrealizowanej w końcu 1999 i wydanej w pierwszych tygodniach następnego roku, do muzyki, jaką grała w początkach kariery (np.
Lord Of The Last Day, Fever Dreams, Losing My Insanity, Magica Vox).
Muzycy grupy Dio byli twórcami piosenki
Stars, nagranej przy pomocy wielu gwiazd metalu, m.in. członków
Iron Maiden, Judas Priest, Mótley Crue, Blue Óyster Cult, W.A.S.P., Dokken, Quiet Riot, Journey, Night Ranger i
Queensryche, sygnowanej
Hear'n'Aid, wydanej na płytach w ramach zapoczątkowanej przez Boba Geldofa akcji pomocy ofiarom głodu w Afryce (na singlu i na albumie
"Hear'n'Aid", Mercury, 1986).
Craig Goldie zadebiutował jako solista albumem
"Hidden In Plight Sight" (Grand Slamm, 1991).
Single |
Tytuł |
Wykonawca | Data wydania |
UK |
US |
Wytwórnia
[UK] |
Komentarz |
Holy Diver/Evil Eyes | Dio | 08.1983 | 72[2] | - | Vertigo DIO 112 | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio][72.Mainstream Rock Tracks] |
Rainbow in the Dark/Stand Up and Shout (live) | Dio | 10.1983 | 46[3] | - | Vertigo DIO 212 | [written by Ronnie James Dio, Vinny Appice, Jimmy Bain, Vivian Campbell][produced by Ronnie James Dio][14.Mainstream Rock Tracks] |
We Rock/Holy Diver (live) | Dio | 08.1984 | 42[3] | - | Vertigo DIO 312 | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio] |
Mystery/Eat Your Heart Out (Live) | Dio | 09.1984 | 34[4] | - | Vertigo DIO 4 | [produced by Ronnie James Dio][20.Mainstream Rock Tracks] |
Rock 'N' Roll Children/We Rock (live) | Dio | 07.1985 | 26[6] | - | Vertigo DIO 5 | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio][26.Mainstream Rock Tracks] |
Hungry for Heaven/King of Rock and Roll | Dio | 10.1985 | 72[1] | - | Vertigo DIO 6 | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio,Jimmy Bain][30.Mainstream Rock Tracks] |
Hungry for Heaven/King of Rock and Roll | Dio | 05.1986 | 56[2] | - | Vertigo DIO 6 | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio,Jimmy Bain] |
I Could Have Been a Dreamer/Night People | Dio | 10.1987 | 69[1] | - | Vertigo | [written by Ronnie James Dio][produced by Ronnie James Dio,Craig Goldy][33.Mainstream Rock Tracks] |
Hey Angel/Why Are They Watching Me | Dio | 09.1990 | 94 | - | Vertigo DIO 912 | [written by Ronnie James Dio,Rowan Robertson][produced by Ronnie James Dio][72.Mainstream Rock Tracks] |
Albumy
|
Tytuł |
Wykonawca | Data wydania |
UK |
US |
Wytwórnia
[US] |
Komentarz |
Holy Diver | Dio | 05.1983 | 13[15] | 56[38] | Warner 23 836 | [platinum][silver-UK][produced by Ronnie James Dio] |
The Last in Line | Dio | 07.1984 | 4[14] | 23[35] | Warner 25 100 | [platinum][silver-UK][produced by Ronnie James Dio] |
Sacred Heart | Dio | 08.1985 | 4[6] | 29[29] | Warner 25 292 | [gold][produced by Ronnie James Dio] |
Intermission | Dio | 06.1986 | 22[5] | 70[16] | Warner 25 443 | [produced by Ronnie James Dio] |
Dream Evil | Dio | 07.1987 | 8[5] | 43[11] | Warner 25 612 | [produced by Ronnie James Dio] |
Lock up the Wolves | Dio | 05.1990 | 28[3] | 61[13] | Reprise 26 212 | [produced by Ronnie James Dio,Tony Platt] |
Strange Highways | Dio | 02.1994 | - | 142[2] | Reprise 45 527 | [produced by Ronnie James Dio] |
The Very Beast of Dio | Dio | 10.2000 | - | - | Warner Bros./Rhino 79983 | [gold][produced by Ronnie James Dio] |
Killing the Dragon | Dio | 05.2002 | 194[1] | 199[1] | Spitfire 15 199 | [produced by Ronnie James Dio] |
Master of the Moon | Dio | 09.2004 | 159[1] | - | Sanctuary (085-69912 | [produced by Ronnie James Dio] |
Holy Diver - Live | Dio | 04.2006 | 174[1] | - | Eagle ER 20088-2 | [produced by Ronnie James Dio] |