Betty Wright

Bessie Regina Norris (ur. 21 grudnia 1953r -zm. 10 maja 2020r),  lepiej znana pod pseudonimem Betty Wright,  była amerykańską piosenkarką soul i R&B, autorką tekstów piosenek i wokalistką wspierającą. Rozpoczynając swoją karierę zawodową pod koniec lat 60-tych jako nastolatka, Wright zyskała sławę w latach 70-tych dzięki takim hitom jak „Clean Up Woman” i „Tonight Is the Night”.
 

 Urodzona w Miami na Florydzie jako Bessie Regina Norris 21 grudnia 1953 roku, Wright była najmłodszym z siedmiorga dzieci Rosy Akins Braddy-Wright i jej drugiego męża, McArthura Norrisa. Wright rozpoczęła swoją karierę zawodową w wieku dwóch lat, kiedy jej rodzeństwo założyło Echoes of Joy, grupę gospel. Wright śpiewała na pierwszym albumie grupy, wydanym w 1956 roku. Wright i jej rodzeństwo występowali razem do 1965 roku, kiedy miała 11 lat. Po rozpadzie grupy Wright, która już używała pseudonimu Betty Wright, postanowiła zmienić styl muzyczny z gospel na rhythm and blues, śpiewając w lokalnych talent show, dopóki nie została zauważona przez właściciela wytwórni płytowej w Miami, który podpisał z nią kontrakt z jej pierwszą wytwórnią (Deep City Records) w 1966 roku, kiedy miała 12 lat. 

Wydała single „Thank You Baby” i „Paralyzed”, które przyniosły Wright lokalną sławę w Miami. W 1967 roku nastolatka była odpowiedzialna za odkrycie innych lokalnych talentów, takich jak George i Gwen McCrae, pomagając im podpisać kontrakt z wytwórnią Alston Records TK Records, częścią firmy nagraniowej i dystrybucyjnej Henry'ego Stone'a. Jej pierwszy album, My First Time Around, został wydany, gdy miała 14 lat. Jej pierwszym przebojem był „Girls Can't Do What the Guys Do”. W 1970 roku, będąc jeszcze w szkole średniej, wydała „Pure Love” w wieku 16 lat.

  Około roku później Wright wydała swój popisowy utwór „Clean Up Woman”, napisany przez Clarence'a Reida i Willie'ego Clarke'a i nagrany, gdy miała 17 lat. Płyta osiągnęła drugie miejsce na listach przebojów R&B, gdzie utrzymywała się przez osiem tygodni. Przeszła na listy przebojów pop, osiągając szczyt na szóstym miejscu i pozostając na liście Billboard Hot 100 przez 14 tygodni. Ostatecznie sprzedał się w nakładzie ponad 1 miliona egzemplarzy i uzyskał status złotej płyty 30 grudnia 1971 r., dziewięć dni po tym, jak piosenkarka skończyła 18 lat. Wright zmagała się z udanym sequelem aż do 1972 r., kiedy to singiel „Baby Sitter” (jedna z pierwszych kompozycji Wright) dotarł do pierwszej 50. na liście Hot 100 i osiągnął szóste miejsce na listach przebojów R&B. Innym hitem, który pojawił się w tym wczesnym okresie, był „Let Me Be Your Lovemaker” z 1973 r., który osiągnął 55. miejsce na liście Hot 100 i 10. miejsce na liście przebojów R&B. Był to pierwszy przypadek (po „Baby Sitter”), w którym Wright pokazała swój potężny wokal .

  Inną udaną kompozycją był proto-disco numer „Where Is the Love” (współtworzony przez Wright z producentami Harrym Wayne Caseyem i Richardem Finchem z KC & The Sunshine Band). Utwór ten osiągnął 15. miejsce na liście przebojów R&B, drugie miejsce na listach przebojów tanecznych i dotarł do Wielkiej Brytanii, osiągając 25. miejsce, co skłoniło Wright do występów za granicą. Wright później zdobyła nagrodę Grammy za najlepszą piosenkę R&B za skomponowanie utworu „Where Is the Love”. Drugim znanym hitem zagranicznym był kolejny proto-disco numer „Shoorah! Shoorah!”, wydany przez Alston i napisany przez Allena Toussainta.  

Obie piosenki znalazły się na jednym z najpopularniejszych albumów Wright, Danger! High Voltage!, wydanym pod koniec 1974 roku. To właśnie na tym albumie Wright miała swój najbardziej udany utwór, z  soulową balladą „Tonight Is the Night”, którą Wright przypisała swoim pierwszym doświadczeniom seksualnym. Oryginalna wersja osiągnęła 28. miejsce na liście przebojów R&B. Cztery lata później Wright wydała wersję „na żywo” utworu. Zmodernizowana wersja, która zawierała słynny monolog i fragmenty hitu Wright z 1970 r. „Pure Love”, osiągnęła szczyt na 11. miejscu na liście przebojów R&B w 1978 r. W 1977 r. Wright odkryła muzyka Petera Browna i śpiewała w tle jego hity „You Should Do It” i „Dance with Me” (gdzie jej wokal był eksponowany obok wokalu Browna) z udanej płyty A Fantasy Love Affair.  

W 1978 r. wykonała duet z szokującym rockerem Alice Cooperem w utworze „No Tricks”, a rok później supportowała Boba Marleya w trasie koncertowej gwiazdy reggae Survival Tour. Pozostałe albumy Wright pod koniec lat 70-tych odniosły mniejszy sukces, a w 1981 r., gdy TK zaczęła mieć problemy, przeszła do większej wytwórni, podpisując kontrakt z Epic, gdzie wydano jej album o tym samym tytule. Album zasłynął niewielkim hitem skomponowanym przez Steviego Wondera, „What Are You Gonna Do with It”. W tym samym roku zaśpiewała na albumie Dimples Richarda „Dimplesa” Fieldsa, szczególnie w hicie „She's Got Papers on Me”. W 1983 r. wydała album Wright Back at You, na którym znalazły się kompozycje Marlona Jacksona z The Jacksons. W 1985 r. Wright założyła własną wytwórnię Miss B Records, która w kolejnym roku wydała album Sevens.

 W 1988 r. Wright przeszła do historii jako pierwsza czarnoskóra kobieta artystka zdobyła złotą płytę w swojej własnej wytwórni, gdy jej album z 1987 roku, Mother Wit, uzyskał ten certyfikat. Album zawiera utwory „No Pain, No Gain”, które po raz pierwszy od dekady przywróciły jej miejsce w pierwszej dwudziestce listy R&B; oraz „After the Pain”. W 1990 roku miała hitowy duet z Graysonem Hugh w remake'u przeboju Champaign z 1981 roku „How 'Bout Us”, a później zaaranżowała harmonie do utworu Glorii Estefan „Coming Out of the Dark”, który w 1991 roku osiągnął 1. miejsce na liście przebojów.

 Kontynuując wydawanie solowego materiału w latach 90-tych, jej album B-Attitudes z 1994 roku zawierał zremiksowany duet utworu Marvina Gaye'a „Distant Lover”. Następnie samodzielnie wydała kilka kolejnych nagrań, wciąż z powodzeniem występując na żywo. W 2001 r. wydano album kompilacyjny The Very Best of Betty Wright, a także Fit for a King, jej pierwszy album studyjny od kilku lat. W 2008 r. Wright wystąpiła w utworze Lil Wayne'a zatytułowanym „Playing with Fire”. Jednak z powodu pozwu piosenka została usunięta z albumu online. W 2006 r. Wright pojawiła się w programie telewizyjnym Making the Band, mianowana przez Seana Combsa trenerką wokalną nowej żeńskiej grupy Danity Kane. Była mentorką kilku młodych piosenkarek i zajmowała się produkcją wokalną dla takich artystek jak Gloria Estefan, Jennifer Lopez i Joss Stone. Wraz z koproducentami Stevem Greenbergiem i Michaelem Manginim, Wright została nominowana do nagrody Grammy 2005 w kategorii Najlepszy Album Pop za wyprodukowanie albumu Joss Stone Mind Body & Soul.

  Wright, Greenberg i Mangini wyprodukowali również dwa utwory na albumie Toma Jonesa 24 Hours z 2008 roku: cover „The Hitter” Bruce'a Springsteena i „More Than Memories”, napisany przez legendę Stax Carlę Thomas. Trio wyprodukowało również debiutancki album Diane Birch w 2009 roku. W grudniu 2010 roku Wright otrzymał kolejną nominację do nagrody Grammy za piosenkę „Go” w kategorii Najlepszy tradycyjny występ wokalny R&B. Album Betty Wright: The Movie, przypisany Betty Wright and the Roots, wyprodukowany przez Wright i Ahmira Questlove'a Thompsona, został wydany 15 listopada 2011 roku w Ms. B Records/S-Curve Records. Betty Wright: The Movie zawierał również współpracę z Joss Stone, Snoop Doggiem, Lil Wayne'em i Lennym Williamsem. „Surrender”, utwór z albumu, został nominowany do nagrody Grammy 2011 w kategorii Najlepszy tradycyjny występ R&B.

  W sylwestra 2011 roku Wright pojawiła się w brytyjskim kanale telewizyjnym BBC Two, w corocznym programie Hootenanny Jools, wspieranym przez Jools Holland Rhythm & Blue Orchestra. Wykonała swoje single „Clean Up Woman” i „Shoorah! Shoorah!” obok „In the Middle of the Game (Don't Change the Play)” z Betty Wright: The Movie. W 2017 roku Wright została uhonorowana nagrodą National R&B Music Society Unsung Heroine Award podczas gali Black Tie Gala & Awards Ceremony w Filadelfii w Pensylwanii. Nagrodę wręczyli jej Paul Anthony i Bowlegged Lou z Full Force. Jej ostatni występ miał miejsce w programie telewizyjnym Unsung 5 kwietnia 2020 r., czyli miesiąc przed jej śmiercią.

 Wright była trzykrotnie zamężna i miała pięcioro dzieci. W 1976 r. Wright poślubiła Jerome'a ​​McCraya i razem mieli córkę.Wright i McCray rozwiedli się w 1981 r. Wright była żoną Patricka Parkera od 1982 do 1983 r. i razem mieli dwójkę dzieci. Wright była żoną jamajskiego muzyka Noela Williamsa, lepiej znanego jako King Sporty, od 1985 r. do jego śmierci w 2015 r.Razem Wright i Williams mieli dwójkę dzieci.[Jej syn Patrick Parker Jr. zginął w Boże Narodzenie w 2005 r. w strzelaninie. Wright zmarła na raka 10 maja 2020 r. w swoim domu w Miami w wieku 66 lat. Wiadomość o jej śmierci jako pierwsza ogłosiła jej siostrzenica. Zaledwie dwa dni wcześniej inna piosenkarka Chaka Khan napisała na Twitterze: „Wzywam wszystkich moich #PrayWarriors. Moja ukochana siostra, Betty Wright @MsBettyWright, potrzebuje teraz waszych modlitw”.

 Kilka utworów Wright było samplowanych przez muzyków hip-hopowych, rockowych i R&B na przestrzeni lat. W 2008 roku Sheek Louch z The Lox użył zarówno wersji koncertowej „Tonight Is The Night”, jak i „Pure Love” w swojej piosence „Good Love”. W 1992 roku Wright pozwała producentów przełomowego hitu Color Me Badd „I Wanna Sex You Up” po tym, jak twierdziła, że ​​użyli sampla jej wersji koncertowej bez zgody i pozwolenia, i pozwała o tantiemy. 

Single
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Girls Can't Do What The Guys Do/Sweet Lovin' Daddy	Betty Wright	09.1968	-	33[8]	Alston 4569	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by Brad Shapiro, Steve Alaimo][15[15].R&B Chart]
He's Bad Bad Bad/Watch Out Love	Betty Wright	11.1968	-	103[5]	Alston 4571	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by Brad Shapiro, Steve Alaimo]
Pure Love/If You Ain't Got It	Betty Wright	08.1970	-	-	Alston 4587	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by Marlin Productions][40[5].R&B Chart]
I Love The Way You Love/When We Get Together Again	Betty Wright	07.1971	-	109[1]	Alston 4594	[written by Willie Hale, W. Clarke][produced by Willie Clarke, Arnold Albury, Steve Alaimo][44[6].R&B Chart]
Clean Up Woman/I'll Love You Forever	Betty Wright	11.1971	-	6[14]	Alston 4601	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by Willie Clarke, Clarence Reid ][2[16].R&B Chart]
If You Love Me Like You Say You Love Me/I'm Gettin' Tired Baby	Betty Wright	04.1972	-	A:104[2];B:121[2]	Alston 4609	[A&B:written by C. Reid, W. Clarke][A&B:produced by Brad Shapiro, Steve Alaimo][A:21[5]/B:42[3].R&B Chart]
Is It You Girl/Cryin' In My Sleep	Betty Wright	06.1972	-	101[3]	Alston 4611	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by C. Reid, W. Clarke][18[8].R&B Chart]
Baby Sitter/Outside Woman	Betty Wright	10.1972	-	46[10]	Alston 4614	[written by Clarence Reid, Willie Clarke, Betty Wright][produced by Willie Clarke, Clarence Reid][6[15].R&B Chart]
It's Hard To Stop (Doing Something When It's Good To You)/Who'll Be The Fool	Betty Wright	04.1973	-	72[6]	Alston 4617	[written by C. Reid, W. Clarke, B. Wright][produced by Willie Clarke, Clarence Reid][11[9].R&B Chart]
Let Me Be Your Lovemaker/Jealous Man	Betty Wright	10.1973	-	55[6]	Alston 4619	[written by C. Reid, W. Clarke, B. Wright ][produced by Willie Clarke, Clarence Reid][10[16].R&B Chart]
It's Bad For Me To See You/One Thing Leads To Another	Betty Wright	03.1974	-	-	Alston 4620	[written by P. Sawyer, G. Jones][produced by Steve Alaimo, Willie Clarke][66[6].R&B Chart]
Secretary/Value Your Love	Betty Wright	07.1974	-	62[8]	Alston 4622	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by Willie Clarke, Clarence Reid][12[16].R&B Chart]
Shoorah! Shoorah!/Tonight Is The Night	Betty Wright	10.1974	27[7]	-	Alston 3711	[written by A. Toussaint][produced by Willie Clarke][28[21].R&B Chart]
Where Is The Love/My Baby Ain't My Baby Anymore	Betty Wright	04.1975	25[7]	96[1]	Alston 4569	[written by H. W. Casey, R. Finch, W. Clarke, B. Wright][produced by W. Clarke, H. W. Casey, R. Finch][15[12].R&B Chart]
Ooola La/To Love And Be Loved	Betty Wright	08.1975	-	-	Alston 3715	[written by C. Reid, W. Clarke][produced by W. Clarke, C. Reid][28[11].R&B Chart]
Slip And Do It/I Think I Better Think About It	Betty Wright	12.1975	-	-	Alston 3718	[written by J. Thompson, E. Dixon][produced by Willie Clarke][21[12].R&B Chart]
If I Ever Do Wrong/Rock On Baby, Rock On	Betty Wright	08.1976	-	-	Alston 3722	[written by B. Wright, W. Clarke][produced by Willie Clarke][23[13].R&B Chart]
Life/If I Was A Kid	Betty Wright	12.1976	-	-	Alston 3725	[written by Milton Wright][produced by Willie Clarke, Seth Snyder][64[8].R&B Chart]
You Can't See For Lookin'/A Sometime Kind Of Thing	Betty Wright	06.1977	-	-	Alston 3734	[written by Willie Clarke][produced by Steve Alaimo][73[5].R&B Chart]
Dance With Me/For Your Love	Peter Brown with Betty Wright	02.1978	-	8[28]	Drive 6269	[written by P. Brown, R. Rans][produced by Cory Wade][5[22].R&B Chart]
Tonight Is The Night Pt. 1/Tonight Is The Night Pt. 2	Betty Wright	09.1978	-	-	Alston 3740	[written by Betty Wright, Willie Clarke][produced by Ron Albert, Howard Albert][11[15].R&B Chart]
You Should Do It/Without Love	Peter Brown with Betty Wright	09.1978	-	54[8]	Drive 6272	[written by P. Brown, R. Rans][produced by Cory Wade][25[15].R&B Chart]
Lovin' Is Really My Game/A Song For You	Betty Wright	02.1979	-	-	Alston 3745	[written by Trenita Womack "Bongo Lady Way", Belita Woods][produced by Ron Albert, Howard Albert][68[3].R&B Chart]
My Love Is/I Believe It's Love	Betty Wright	07.1979	-	-	Alston 3747	[written by B. Wright, J. McCray][produced by Betty Wright][48[10].R&B Chart]
What Are You Going To Do With It/I Believe In You	Betty Wright	03.1981	-	-	Epic 51009	[written by S. Wonder, B. Wright][produced by Stevie Wonder][42[10].R&B Chart]
Goodbye You Hello Him/Make Me Love The Rain	Betty Wright	10.1981	-	-	Epic 02602	[written by R. Fields][produced by Richard "Dimples" Fields][65[7].R&B Chart]
She's Older Now/Special Love	Betty Wright	02.1983	-	-	Epic 03523	[written by B. Wright, W. Mendes][produced by Marlon Jackson For V.B.M. Productions][22[16].R&B Chart]
One Step Up, Two Steps Back	Betty Wright	06.1984	-	-	Jamaica 3	[written by B. Wright, H. Harris, D. Johnson, A. Bayyan ][produced by Joe Venneri, Amir Bayyan][75[4].R&B Chart]
Pain	Betty Wright	01.1986	42[6]	-	Ms. B 7001	[written by Betty Wright][produced by Marsha Radcliffe, Betty Wright][44[16].R&B Chart]
The Sun Don't Shine/Music Street	Betty Wright	07.1986	-	-	First String 968	[written by Betty Wright][produced by Marsha Radcliffe, Betty Wright][82[8].R&B Chart]
No Pain, No Gain	Betty Wright	03.1988	-	-	Ms. B 4501	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright][14[20].R&B Chart]
After The Pain/Love Days	Betty Wright	08.1988	-	-	Ms. B 4503	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright][57[11].R&B Chart]
From Pain To Joy	Betty Wright	01.1989	-	-	Ms. B 4505	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright][39[10].R&B Chart]
Quiet Storm/We Down	Betty Wright	06.1989	-	-	Ms. B 4508	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright][88[5].R&B Chart]
Keep Love New/We Down	Betty Wright	08.1989	71[4]	-	Sure Delight SD 11	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright, Noel Williams]
How 'Bout Us/Finally Found A Friend	Grayson Hugh And Betty Wright	03.1990	-	67[7]	RCA 9163	[written by Dana Walden][produced by Michael Baker, Axel Kroll][piosenka z filmu "True love"][30[12].R&B Chart]
For Love Alone	Betty Wright	01.1994	-	-	Ms. B 70 040	[written by Betty Wright][produced by Betty Wright][98[2].R&B Chart]
Baby	Angie Stone feat. Betty Wright	08.2007	-	103	Stax	[written by Curtis Mayfield,Angie Stone,Charles Tatum,K. Norton][produced by Co-T,5 Star][22[27].R&B Chart]

Albumy
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
I Love the Way You Love	Betty Wright	02.1972	-	123[6]	Alston 388	[produced by Willie Clarke, Clarence Reid]
Betty Wright Live	Betty Wright	06.1978	-	26[36]	Alston 4408	[produced by Howard Albert, Ron Albert]
Betty Travelin' In The Wright Circle	Betty Wright	06.1979	-	138[6]	Alston 4410	[produced by Betty Wright]
Mother Wit	Betty Wright	04.1988	-	127[13]	Ms B. 3301	[produced by Betty Wright, Noel Williams]