wtorek, 17 grudnia 2024

Maurice Jarre

Urodzony w Lyonie Maurice Jarre to już legenda muzyki filmowej. Jarre, jak się przyznaje do 16 roku życia nie wiedział nic o muzyce, nie miał żadnego formalnego wykształcenia i nie potrafił wyłapać różnicy pomiędzy nutami A i C. Myślał nawet o karierze inżyniera. Dopiero jego ojciec, dyrektor lokalnej rozgłośni francuskiego radia przyniósł mu gramofon, który spowodował, że zapragnął być dyrygentem. Formalnie zaczął kształcić się w Narodowym Konserwatorium Muzyki a jego specjalnością była perkusja. Wtedy to zechciał grać na kotle w Orkiestrze Paryskiego Radia. Sam przyznaje się, że zawód perkusisty pomógł mu lepiej zrozumieć i przyglądać się „procesowi” pracy całej orkiestry symfonicznej.

 Egzotyka panująca w wielu pozycjach późniejszego, „filmowego” życia Jarre’a wzięła się po części z zamiłowania kompozytora do takich właśnie brzmień a po części z tego iż w Konserwatorium studiował w ramach ćwiczeń muzykę rosyjską, hinduską, arabską, japońską i południowo-afrykańską. Pewnie dlatego nie sprawiało mu problemów wplataine do orkiestry rzadkich instrumentów etnicznych. Podczas studiów Jarre kształcił się m.in. pod okiem Maurice’a Martenota, współwynalazcy elektronicznego instrumentu muzycznego zwanego falami Martenota, obok thereminu prekursora późniejszych syntezatorów. A elektronikę w wielu swoich późniejszych partyturach Jarre wykorzystywał jeszcze chętniej niż elementy etniczne.

Swą bogatą kompozytorską karierę zaczynał od pisania muzyki do przedstawień teatralnych, min. na deskach paryskiego La Théâtre National Populaire. Wszystko zaczęło się jednak w teatrze Jeana-Louisa Barraulta, gdzie najpierw Jarre grywał na kotłach i falach Martenota. W 1950 Jarre został poproszony po raz pierwszy o napisanie muzyki do przedstawienia. Od tej pory tworzył muzykę do spektakli dla różnych teatrów praktycznie przez całe lata 50-te.

Pierwszym filmem, do którego skomponował ścieżkę dźwiękową była powstała w 1952 r. dokumentalna krótkometrażówka Hôtel des Invalides, która przyniosła Jarre’owi uznanie we Francji. Przy tym obrazie nawiązał swoją pierwszą współpracę reżysersko-kompozytorską z Georgesem Franju, z którym współpracował jeszcze siedem razy. W dekadzie lat 50-tych oprócz pracy dla kina znajdował również czas na własną twórczość koncertową, nierzadko pod znakiem awangardy i eksperymentu muzycznego. Komponował zarówno wielkie orkiestralne partytury, jak i muzykę opartą o syntezatory. Nierzadko też łączył jedno i drugie. Rozgłos w świecie zyskał dziesięć lat po debiucie, dzięki współpracy z reżyserem Davidem Leanem. To właśnie jego film, Lawrence z Arabii pozwolił francuskiemu kompozytorowi po raz pierwszy odebrać Oscara. Lean i producent Sam Spiegel zdecydowali się na Jarre’a po usłyszeniu jego kompozycji w Niedzielach w Avray. Nie była to jego jedyna statuetka. Kolejną otrzymał już w 1965 r. za Doktora Żywago, w czym pewnie pomogła mu emocjonalna więź z rosyjskimi przodkami jego rodziny. W tym samym roku po raz pierwszy pojechał do Hollywood, by napisać i nagrać muzykę do kontrowersyjnego Kolekcjonera Williama Wyler’a. Trzeciego Oscara (i zarazem ostatniego) otrzymał w 1984 r. za Podróż do Indii, zresztą kolejny film Leana. Oprócz tych nagród, Jarre był jeszcze sześciokrotnie nominowany do Oscara i zdobył cztery statuetki Złotego Globu.

Do jego najbardziej znanych partytur, poza wspomnianymi powyżej należą m.in.: Najdłuższy dzień, Grand Prix, Zawodowcy, Człowiek który chciał być królem, Isadora, Jezus z Nazaretu, Świadek, Mad Max pod Kopułą Gromu, Stowarzyszenie umarłych poetów, Goryle we mgle, Uwierz w ducha, Spacer w chmurach. Ma na koncie współpracę z tak uznanymi nazwiskami jak Richard Brooks, John Frankenheimer, Karel Reisz, Alfred Hitchock, Luchino Visconti, Elia Kazan, John Huston, Franco Zeffirelli, Voelker Schlondorff, Wolfgang Petersen i wreszcie Peter Weir, do którego filmów pisał aż pięciokrotnie. Jarre przyznaje, że ulubionym jego score’m jest jeszcze inna produkcja Leana – Córka Ryana. I mimo dużego doświadczenia z muzyką teatralną, kameralną i koncertową, traktuje swojej pisanie do filmów bardzo poważnie. Być może taki stosunek zapewnił mu ponad 40 lat uznania i wspaniałych dokonań. Kompozytor w 2001 roku postanowił oficjalnie zakończyć karierę a ostatnim score jaki stworzył jest muzyka do telewizyjnego obrazu o tematyce Holocaustu pt. Powstanie.

Dwaj synowie Maurice’a Jarre’a również zaistnieli w branży rozrywkowej. Starszy- Jean Michel to niezwykle popularny w świecie kompozytor i wykonawca muzyki elektronicznej, zaś młodszy Kevin to scenarzysta filmowy, znany z takich obrazów jak Tombstone czy Chwała.

Maurice Jarre zmarł 29 marca 2009 roku w swoim domu w Los Angeles, przegrywając walkę z rakiem. Zaledwie miesiąc wcześniej został uhonorowany w Berlinie Złotym Niedźwiedziem za całokształt twórczości.

 Maurice Jarre / Stowarzyszenie Umarłych PoetówMaurice Jarre / Lawrence z ArabiiMaurice Jarre / Doktor ŻywagoMaurice Jarre / Spacer w chmurach

                                                                                 Filmografia
2001 Marzyłam o Afryce I Dreamed of Africa/ 2000 / Kropla słońca Sunshine /1999/ Le Jour et la nuit /1997 / The Sunchaser /1996 A Walk in the Clouds /1995 Bez lęku Fearless /1993 Mr. Jones /1993 Więzy przyjaźni School Ties /1992 Cień wilka Shadow of the Wolf /1992 Dom zachodzącego słońca Rakuyô /1992 Tylko samotni Only the Lonely /1991 Stłumiony ogień Fires Within /1991 Uwierz w ducha Ghost /1990 Drabina Jakubowa Jacob's Ladder /1990 Po zmroku, kochanie After Dark, My Sweet /1990 Solar Crisis /1990 Prawie jak anioł Almost an Angel /1990 Stowarzyszenie Umarłych PoetówGdzie na Dead Poets Society /1989 Wszystko jest możliwe Chances Are /1989 Wrogowie Enemies: A Love Story /1989 Renifer Świętego Mikołaja Prancer /1989 Goryle we mgle Gorillas in the Mist: The Story of Dian Fossey /1988 Dyktator z Paradoru Moon Over Parador /1988 Burza w oddali Distant thunder /1988 Wildfire /1988 Fatalne zauroczenie Fatal Attraction /1987 Bez wyjścia No Way Out /1987 Gaby. Historia prawdziwa Gaby: A True Story /1987 Shuto shōshitsu /1987 Le Palanquin des larmes /1987 Wybrzeże Moskitów The Mosquito Coast /1986 Tai-Pan /1986 Gwiezdna paczka Solarbabies /1986 Rozgrzeszenie Apology /1986/ Świadek Witness /1985 Mad Max pod Kopułą Gromu Mad Max Beyond Thunderdome /1985 Mój własny wróg Enemy Mine /1985 Oblubienica Frankensteina The Bride /1985 Podróż do Indii A Passage to India /1984 Ściśle tajne Top Secret! /1984 Ucieczka w sen Dreamscape /1984 Samson i Dalila Samson and Delilah /1984 Dla tych, których kochałem Au nom de tous les miens /1983 Firefox /1982 Zakochani młodzi lekarze Young Doctors in Love /1982 Nie płacz, to tylko burza Don't Cry, It's Only Thunder /1982 Coming Out of the Ice /1982 Rok niebezpiecznego życia The Year of Living Dangerously /1982 Szkoła kadetów Taps /1981 Fałszerstwo Die Fälschung /1981 Lew pustyni Lion of the Desert /1981 Vendredi ou la vie sauvage /1981 Szogun Shogun /1980 Czarny marmur The Black Marble /1980 The American Success Company /1980 Zmartwychwstanie Resurrection /1980 Enola Gay: The Men, the Mission, the Atomic Bomb /1980 Ostatni lot arki Noego The Last Flight of Noah's Ark /1980 Sztukmistrz z Lublina The Magician of Lublin /1979 Zimowe zabójstwa Winter Kills /1979 Blaszany bębenek Die Blechtrommel /1979 Dwie samotności Two Solitudes /1978 Ishi: The Last of His Tribe /1978 The Users /1978 La tortue sur le dos /1978 Maszeruj albo giń March or Die /1977 Książę i żebrak Crossed Swords /1977 Ostatni z wielkich The Last Tycoon /1976 Krzyknąć diabłu w twarz Shout at the Devil /1976 Mesjasz The Message /1976 Prorok Al-Risalah /1976 Człowiek, który chciał być królem The Man Who Would Be King /1975 Mandingo /1975 Oddział Posse /1975/ Mr. Sycamore /1975 Wielkie nadzieje Great Expectations /1974 Grandeur nature /1974 The Island at the Top of the World /1974 Człowiek MackintoshaGdzie na The Mackintosh Man /1973 Środa popielcowa Ash Wednesday /1973/ Sędzia z Teksasu The Life and Times of Judge Roy Bean /1972 Bezbronne nagietki The Effect of Gamma Rays on Man-in-the-Moon Marigolds /1972 Papież Joanna Pope Joan /1972/ Samuraj i kowboje Soleil rouge /1971 Apartament w Hotelu Plaza Plaza Suite /1971 El Condor /1970 Jedyna gra w mieście The Only Game in Town /1970 Córka Ryana Ryan's Daughter /1970 Sezon w piekle Una Stagione all'inferno /1970 Zmierzch bogów La caduta degli dei (Götterdämmerung) /1969 Topaz /1969 Nadzwyczajny marynarz The Extraordinary Seaman /1969 Żyd Jakow The Fixer /1968 Poker 5 Card Stud /1968 Isadora /1968 Jedzie Villa Villa Rides /1968 Noc generałów The Night of the Generals /1967 25. godzina La vingt-cinquieme heure /1967 Grand Prix /1966 Gambit /1966 Zawodowcy The Professionals /1966 Czy Paryż płonie? Paris brule-t-il /1966 Doktor Żywago Doctor Zhivago /1965 Kolekcjoner The Collector /1965 Pociąg The Train /1964 A oto koń sinyGdzie na Behold a Pale Horse /1964 Weekend w Zuydcoote Week-end a Zuydcoote /1964/ Judex albo zbrodnia ukarana Judex /1963 Un roi sans divertissement /1963 Les Rustres /1963 Zwierzęta Les Animaux /1963 Najdłuższy dzieńGdzie na The Longest Day /1962 Lawrence z ArabiiGdzie na Lawrence of Arabia /1962 Niedziele w Avray Les Dimanches de ville d'Avray /1962 Le soleil dans l'oeil /1962 Rajski ptak L'Oiseau de paradis /1962 Thérese Desqueyroux /1962 Les Oliviers de la justice /1962 Othello /1962 Les Travestis du diable /1962 Źródło Trzech Prawd Le puits aux trois vérités /1961 Światła na mordercę Pleins feux sur l'assassin /1961 The Big Gamble /1961 Sławne miłości Amours célèbres /1961 Le Temps du ghetto /1961 Loin de Rueil /1961 Les mystères de Paris /1961 Oczy bez twarzy Les yeux sans visage /1960 Pęknięte lustro Crack in the Mirror /1960 Prezydent Le président /1960 Recours en grâce /1960 De fil en aiguille /1960 La Corde raide /1960 La main chaude /1960 Głową o mur La tête contre les murs /1959 Gwiazdy w południe Les Étoiles de midi /1959 Podrywacze Les dragueurs /1959 Vel' d'Hiv /1959 Bestia czyha La bête à l'affût /1959 Vous n`avez rien a declarer? /1959 Le grand oeuvre: panorama de l'industrie française /1958 Le Bel indifférent /1957 Le feu aux poudres /1957 Cała pamięć świata Toute la mémoire du monde /1956 Le Théâtre national populaire /1956 Sur le pont d'Avignon /1956 Hotel inwalidów Hôtel des Invalides


                                                    Rozmiar: 1223 bajtówAwards
Oscar [Muzyka filmowa]
1962 Best Original Score Lawrence of Arabia
1965 Best Original Score Doctor Zhivago
1984 Best Original Score A Passage to India

Nominacje do Oscara [Muzyka filmowa]
1963 Best Original Score Sundays and Cybele
1972 Best Original Song The Life and Times of Judge Roy Bean
1976 Best Original Score The Message
1985 Best Original Score Witness
1988 Best Original Score Gorillas in the Mist
1990 Best Original Score Ghost

Golden Globe
1965 Best Original Score Doctor Zhivago
1984 Best Original Score A Passage to India
1985 Best Original Score Witness
1988 Best Original Score Gorillas in the Mist
1995 Best Original Score A Walk in the Clouds

Grammy

1965 Best Score Soundtrack for Visual Media Doctor Zhivago

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz