Ella Fitzgerald

Ur. 25.04.1918 w Newport News w stanie Wirginia (USA), zm. 15.06.1996 w Beverly Hills (Kalifornia). Już w szkole, w Nowym Jorku, śpiewała w klubie, wykazując spory talent, chociaż nad śpiew przekładała taniec. Mimo towarzyszącej jej od dzieciństwa chorobliwej nieśmiałości, która mocno ograniczała jej szanse na osiągnięcie sukcesu estradowego, wystąpiła w konkursie dla amatorów jako tancerka. W ostatniej jednak chwili, ogromnie zdenerwowana, miała do wyboru albo stać na scenie, albo zaśpiewać. Wybrała to drugie.

 

Odniesiony sukces dodał jej otuchy i zaczęła brać udział w innych podobnych konkursach, w których również zwyciężała. W końcu odważyła się wystąpić w najważniejszym konkursie tego typu, w Harlem Opera House, gdzie usłyszeli ją Benny Carter i Charles Linton, którzy starali się załatwić jej pracę w orkiestrze Fletchera Hendersona. Jednak dopiero konkurs w harlemowskim Apollo Theatre w 1934, na którym zdobyła I nagrodę, otworzył przed nią drzwi kariery.
 

Tak zaczęła się spektakularna kariera jednej z najwybitniejszych śpiewaczek jazzu. Linton, który śpiewał w występującej w Sa'voy Ballroom orkiestrze Chicka Webba, zarekomendował ją swojemu liderowi. Ten natychmiast ją zatrudnił, a nawet przez jakiś czas płacił jej gażę z własnej kieszeni. Wkrótce Ella Fitzgerald stała się największą atrakcją orkiestry. W 1935 nagrała pierwszą płytę z piosenką "Love and Kisses". Nagrywała zarówno z Webbem, jak i małymi grupami Teddy'ego Wilsona, z Ink Spots, a także Bennym Goodmanem. Z Webbem nagrała kilka wielkich przebojów, jak "Sing Me A Swing Song", "Oh, Yes, Take Another Guess", "The Dipsy Doodle", "If Dreams Come True" "A-Tisket, A-Tasket" (do którego napisała słowa), "F.D.R. Jones" i "Undecided". Po śmierci Webba w 1939r była do 1942r formalnym liderem orkiestry.
 

Póżniej rozpoczęła karierę solową, nagrywając wiele popularnych piosenek, czasem w towarzystwie innych artystów. W latach 40-tych jej karierą zajął się producent Norman Granz i dzięki jego mistrzowskim i zdecydowanym posunięciom trafiła do grona najwybitniejszych amerykańskich śpiewaczek jazzowych,z których jednocześnie cieszyła się największą popularnością u publiczności niejazzowej. Przyczyniły się do tego z pewnością nagrania znanych piosenek napisanych m.in. przez braci Gershwinów i Cole'a Portera, należących do wielkiej tradycji amerykańskiej, swoistego śpiewnika narodowego (seria Song Book...).
 

Pod okiem Granza podbijała także publiczność licznymi koncertami w ramach Jazz At The Philharmonic. Posiadała rozległą skalę głosu i do końca kariery jej głos brzmiał dziewczęco, lekko i radośnie, co wyjątkowo ciekawie brzmiało w zderzeniu z repertuarem jazzowym. Niestety, jej głos gorzej brzmiał w bluesie i Ella zwykle unikała wykonywania tego gatunku (skądinąd w jej śpiewie z początków kariery zaznaczały się wyraźne wpływy Connee Boswell). Jej interpretacje cechowały elegancja, swing i wirtuozeria, a nagrania powstałe podczas współpracy z tak wybitnymi akompaniatorami, jak Ray Brown (przez jakiś czas jej mąż), Joe Pass czy Tommy Flanagan były zawsze idealnie dopracowane.
 

Zupełnie inaczej wypadała w duecie z Louisem Armstrongiem: dla Fitzgerald piosenka i jej interpretacja były zamkniętą całością, podczas gdy dla Armstronga piosenka była głównie bazą do improwizacji. Szacunek dla artystki oraz uznanie dla interpretacji piosenek pomogły jej osiągnąć najwyższą pozycję wśród podobnych stylistycznie wykonawczyń. Mniej więcej od połowy lat 80-tych z powodu choroby oczu ograniczyła swoją działalność artystyczną. Nie zapomniała jednak o niej wierna publiczność i każdy z jej występów przyjmowany był niezwykle gorąco. Choć estrady od lat roją się od wyśmienitych piosenkarek, z których w dodatku wiele wykazuje wyraźne wpływy Fitzgerald, trudno znaleźć taką, która mogłaby przejąć po niej koronę Pierwszej Damy.  

 

Single

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Sing Me A Swing Song [And Let Me Dance]	Mills Brothers And Ella Fitzgerald	07.1936	-	18[1]	Decca 830	[written by Hoagy Carmichael,Stanley Adams]
[If You Can't Sing It] You'll have to swing it	Mills Brothers And Ella Fitzgerald	12.1936	-	20[1]	Decca 1032	[written by Sam Coslow]
Dedicated To You/Big Boy Blue	Mills Brothers And Ella Fitzgerald	04.1937	-	A:19[1];B:20[1]	Decca 1148	[written by Cahn, Chaplin, Zaret]
If You Ever Should Leave/Everyone's Wrong But Me	Ella Fitzgerald	07.1937	-	12[4]	Decca 1302	[written by Sammy Cahn; Saul Chaplin]
All Over Nothing At All	Ella Fitzgerald	07.1937	-	20[1]	Decca 1339	[written by Jack Lawrence,Peter Tinturin]
Rock It For Me	Ella Fitzgerald	02.1938	-	19[1]	Decca 1586	[written by Kay and Sue Werner]
I Got a Guy	Ella Fitzgerald	06.1938	-	18[2]	Decca 1681	[written by Marion Sunshine]
A-Tisket A-Tasket / Liza (All the Clouds'll Roll Away)	Ella Fitzgerald	06.1938	-	1[10][19]	Decca 1840	[written by Ella Fitzgerald;Al Feldman]
I Found My Yellow Basket	Ella Fitzgerald	11.1938	-	3[6]	Decca 2148	[written by Chick Webb,Ella Fitzgerald]
Wacky Dust	Ella Fitzgerald	11.1938	-	13[4]	Decca 2021	[written by Oscar Levant,Stanley Adams]
MacPherson Is Rehearsin' to Swing	Ella Fitzgerald	11.1938	-	14[1]	Decca 2080	-
F.D.R. Jones/I Love Each Move You Make	Ella Fitzgerald	11.1938	-	8[6]	Decca 2105	[written by Harold Rome]
Undecided / In the Groove at the Grove	Ella Fitzgerald	03.1939	-	8[4]	Decca 2323	[written by Sid Robin, Charlie Shavers]
T'ain't What You Do (It's the Way That You Do It)	Ella Fitzgerald	03.1939	-	19[1]	Decca 2310	[written by Sy Oliver,Trummy Young]
Chew, Chew, Chew (Your Bubble Gum)	Ella Fitzgerald	05.1939	-	14[1]	Decca 2389	[written by Buck Ram,Chick Webb Ella Fitzgerald]
I Want The Waiter (With The Water)/That's All Brother	Ella Fitzgerald	09.1939	-	9[3]	Decca 2628	[written by Kay Werner,Sue Werner]
My Wubba Dolly (Rubber Dolly)/You're Gonna Lose Your Gal	Ella Fitzgerald	10.1939	-	16[1]	Decca 2816	[written by Kay Werner, Sue Werner]
The Starlit Hour	Ella Fitzgerald	04.1940	-	17[3]	Decca 2988	[written by Peter De Rose,Mitchell Parish][piosenka z musicalu na Broaway'u "Earl Carroll's Vanites"]
Sing Song Swing	Ella Fitzgerald	04.1940	-	23[2]	Decca 3126	[written by Charles Cooke,Lloyd Garrett]
Imagination/Sugar Blues	Ella Fitzgerald	06.1940	-	A:15[3];B:27[1]	Decca 3078	[A:written by Charles Cooke,Lloyd Garrett][B:written by Johnny Burke,Jimmy Van Huesen]
Shake Down The Stars/I Fell In Love With A Dream	Ella Fitzgerald	07.1940	-	18[2]	Decca 3199	[written by Jimmy Van Heusen,Eddie DeLange]
Five O'Clock Whistle/So Long	Ella Fitzgerald	11.1940	-	9[5]	Decca 3420	[written by Kim Gannon, Joseph Myrow, Gene Irwin]
Louisville, K-Y./Tea Dance	Ella Fitzgerald	02.1941	-	23[1]	Decca 3441	[written by Sonny Skylar]
Hello Ma I Done It Again	Ella Fitzgerald	08.1941	-	26[1]	Decca 3612	[written by Ralph Rainger,Leo Robin]
The Muffin Man	Ella Fitzgerald	08.1941	-	23[1]	Decca 3666	[written by Ella Fitzgerald]
My Heart And I Decided/I Must Have That Man	Ella Fitzgerald And The Keys	05.1943	-	-	Decca 18530	[written by Walter Donaldson][6[1].R&B Chart]
Cow-Cow Boogie	Ella Fitzgerald & Ink Spots	03.1944	-	A:10[8];B:22[1]	Decca 18 587	[A:written by Gene DePaul,Don Raye,Benny Carter][B:written by Jimmy McHugh,Irving Mills,Gene Austin][A:piosenka z filmu "Ride 'Em Cowboy"][B:#3 hit for Aileen Stanley & Gene Austin in 1925][1[1][12].R&B Chart]
Once Too Often/Time Alone Will Tell	Ella Fitzgerald	07.1944	-	20[2]	Decca 18605	[written by James V. Monaco, Mack Gordon][ piosenka z filmu "Pin-up girl"]
Into Each Life Some Rain Must Fall/ I'm Making Believe	Ink Spots And Ella Fitzgerald	11.1944	-	A:1[2][18];B:1[2][17]	Decca 23356	[gold-US][A:written by Allan Roberts, Doris Fisher][B:written by James V. Monaco, Mack Gordon][B:piosenka z filmu "Sweet and Lowdown"][A:1[11][21].R&B Chart][B:2[14].R&B Chart]
And Her Tears Flowed Like Wine/Confessin' (That I Love You)	Ella Fitzgerald	01.1945	-	10[5]	Decca 18633	[written by Stan Kenton, Charles Lawrence, Joe Greene]
I'm Beginning To See The Light/That's The Way It Is	Ella Fitzgerald And Ink Spots	04.1945	-	5[6]	Decca 23399	[written by H. James, D. Ellington, J. Hodges, D. George]
It's Only A Paper Moon/(I'm Gonna Hurry You Out Of My Mind And) Cry You Out Of My Heart	Ella Fitzgerald And Delta Rhythm Boys	05.1945	-	9[3]	Decca 23425	[written by Harold Arlen, Billy Rose, E. Y. Harburg][4[2].R&B Chart]
You Won't Be Satisfied ( Until You Break My Heart)/The Frim Fram Sauce	Ella Fitzgerald And Louis Armstrong	04.1946	-	10[2]	Decca 23496	[written by Freddy James, Larry Stock][B:4[2].R&B Chart]
Stone Cold Dead In The Market (He Had It Coming)/Petootie Pie	Ella Fitzgerald And Louis Jordan	07.1946	-	7[6]	Decca 23546	[written by Wilmoth Houdini][A:1[5][20].R&B Chart][B:3[2].R&B Chart]
(I Love You) For Sentimental Reasons/It's A Pity To Say Goodnight	Ella Fitzgerald And Delta Rhythm Boys	12.1946	-	8[14]	Decca 23670	[written by William Best][#17 hit for Sam Cooke'a in 1958]
Guilty/Sentimental Journey	Ella Fitzgerald	04.1947	-	11[4]	Decca 23844	[written by Gus Kahn, Harry Akst, Richard A. Whiting][#4 hit for Ruth Etting in 1931]
That's My Desire/ A Sunday Kind Of Love	Ella Fitzgerald	06.1947	-	-	Decca 23866	[written by Helmy Kresa, Carroll Loveday][3[1].R&B Chart]
My Happiness/Tea Leaves	Ella Fitzgerald	06.1948	-	6[21]	Decca 24446	[written by Borney Bergantine, Betty Peterson][8[5].R&B Chart][#2 hit for Connie Francis in 1959]
It's Too Soon To Know/I Can't Go On (Without You)	Ella Fitzgerald	10.1948	-	-	Decca 24497	[written by Deborah Chessler][6[3].R&B Chart]
Baby, It's Cold Outside/Don't Cry, Cry Baby	Ella Fitzgerald And Louis Jordan	06.1949	-	9[13]	Decca 24644	[written by Frank Loesser][6[4].R&B Chart][piosenka z filmu "Neptune's Daughter"]
I'll Never Be Free/ Ain't Nobody's Business If I Do	Ella Fitzgerald And Louis Jordan With The Tympany Five	11.1950	-	-	Decca 27200	[written by Bennie Benjamin, George Weiss][7[2].R&B Chart]
Can Anyone Explain? (No, No, No!)/Dream A Little Dream Of Me	Ella Fitzgerald And Louis Armstrong	11.1950	-	30[1]	Decca 27209	[written by Bennie Benjamin, George Weiss]
Smooth Sailing	Ella Fitzgerald	09.1951	-	23[6]	Decca 27693	[written by Arnett Cobb][3[12].R&B Chart]
Trying	Ella Fitzgerald	09.1952	-	22[2]	Decca 28375	[written by Billy Vaughn]
Crying In The Chapel/When The Hands Of The Clock Pray At Midnight	Ella Fitzgerald	09.1953	-	15[2]	Decca 28762	[written by Artie Glenn][#3 hit for Elvis Presley in 1965]
A Beautiful Friendship/Stay There	Ella Fitzgerald	07.1956	-	74[5]	Verve 2012	[written by Stanley Styne,Donald Kahn]
The Swingin' Shepherd Blues/Teach Me How To Cry	Ella Fitzgerald	05.1958	15[5]	-	HMV POP 486 [UK]	[written by Rhoda Roberts,Kenny Jacobson,Moe Koffman]
But Not For Me/You Make Me Feel So Young	Ella Fitzgerald	10.1959	25[3]	-	HMV POP 657 [UK]	[written by George Gershwin, Ira Gershwin]
Mack The Knife/Cool Breeze	Ella Fitzgerald	05.1960	19[9]	27[14]	Verve 902	[written by Marc Blitzstein,Kurt Weill,Bertold Brecht][6[6].R&B Chart]
How High The Moon/Smooth Sailing	Ella Fitzgerald	08.1960	46[1]	76[5]	Verve 10220	[written by Morgan Lewis,Nancy Hamilton][#1 hit for Les Paul & Mary Ford in 1951]
Desafinado (Slightly Out Of Tune)/Stardust Bossa Nova	Ella Fitzgerald	11.1962	38[6]	-	Verve VS 502 [UK]	[written by Jobim, Hendricks, Cavanaugh, Mendonca ]
Bill Bailey, Won't You Please Come Home/Ol' Man Mose	Ella Fitzgerald	04.1963	-	75[3]	Verve 10288	[written by Hughie Cannon][#1 hit for Arthur Collins in 1902]
Can't Buy Me Love/Hello, Dolly!	Ella Fitzgerald	05.1964	34[5]	-	Verve VS 519 [UK]	[written by Lennon, MacCartney]
Summertime	Ella Fitzgerald	07.1989	82[2]	-	Verve PO 48	[written by George Gershwin,Ira Gershwin]

Albums

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Ella Fitzgerald Sings The Cole Porter Song Book	Ella Fitzgerald	07.1956	-	15[1]	Verve 4001	[produced by Norman Granz]
Ella And Louis	Ella Fitzgerald with Louis Armstrong	12.1956	-	12[2]	Verve 4003	[produced by Norman Granz]
Ella Fitzgerald Sings The Rodgers & Hart Song Book	Ella Fitzgerald	03.1957	-	11[4]	Verve 4002	[produced by Norman Granz]
Ella Fitzgerald Sings The Irving Berlin Song Book	Ella Fitzgerald	07.1958	5[1]	-	HMV CLP 1183 [UK]	[produced by Norman Granz]
Ella Sings Gershwin	Ella Fitzgerald	06.1960	13[3]	13[3]	Brunswick LA 8648 [UK]	-
Mack The Knife-Ella In Hamburg	Ella Fitzgerald	09.1960	-	11[51]	Verve 4041	[produced by Norman Granz]
Ella at Opera House	Ella Fitzgerald	06.1960	16[1]	-	Columbia 3SX 10126 [UK]	-
Ella Sings Gershwin Volume 5	Ella Fitzgerald	07.1960	18[2]	-	HMV CLP 1353 [UK]	-
Ella In Hollywood	Ella Fitzgerald	11.1961	-	35[34]	Verve 4052	-
Ella And Basie!	Ella Fitzgerald with Count Basie	10.1963	-	69[20]	Verve 4061	[produced by Norman Granz]
Ella Fitzgerald Sings The George And Ira Gershwin Song Book	Ella Fitzgerald	03.1964	-	111[5]	Verve V-29-5	[produced by Norman Granz]
Hello, Dolly!	Ella Fitzgerald	08.1964	-	146[2]	Verve 4064	[produced by Norman Granz]
Brighten The Corner	Ella Fitzgerald	08.1967	-	172[2]	Capitol 2685	[produced by Dave Dexter, Jr.]
Ella Fitzgerald's Christmas	Ella Fitzgerald	12.1967	-	27[4].Christmas Chart	Capitol 2805	[produced by Dave Dexter, Jr.]
Ella	Ella Fitzgerald	10.1969	-	196[2]	Reprise 6354	[produced by Richard Perry]
The Incomparable Ella	Ella Fitzgerald	05.1980	40[7]	-	Polydor POLTV 9	-
A Portrait Of Ella Fitzgerald	Ella Fitzgerald	02.1988	42[10]	-	Stylus SMR847	-
Essential Ella	Ella Fitzgerald	11.1994	35[17]	-	Verve 5239902	[produced by Dave Dexter, Jr.]
Forever Ella	Ella Fitzgerald	03.1996	19[10]	-	Verve/Polygram TV 5293872	-
Gold	Ella Fitzgerald	02.2003	15[15]	-	Verve 0654842	-
Ella & Louis Together	Ella Fitzgerald	09.2004	43[2]	-	UCJ 9867768	-
Love songs	Ella Fitzgerald	10.2005	61[2]	-	UCJ 9831065	-
Forever Ella	Ella Fitzgerald	05.2007	20[5]	-	UCJ 9848373	-