Steely Dan

 Historia tej jednej z najbardziej renomowanych amerykańskich grup rockowych miała swój początek w nowojorskim Bard College, gdzie pod koniec lat 60-tych poznali się jej założyciele: Donald Fagen (ur. 10.01.1948 r. w Passaic w stanie New Jersey; śpiew, instr. klawiszowe) i Walter Becker (ur. 20.02.1950 r. w Nowym Jorku; bas, gitara, śpiew). Jeszcze podczas studiów stworzyli spółkę autorską, prezentując swój dorobek na płytach demo, włączonych po latach do oficjalnej dyskografii zespołu. Z młodzieńczego okresu pochodzą m.in. tematy „Brooklyn”, „Berry Town” i „Parker’s Band”, poddane z czasem profesjonalnej obróbce. 

Pod pseudonimami Gus Marker i Tristan Fabriani, Becker i Fagen współpracowali przez pewien czas z popową grupą wokalną Jay And The Americans (singel „Walkin’ In The Rain” z 1969 r., longplaye Wax Museum i Capture The Moment, trasy koncertowe). Wraz z wokalistą zespołu Jerrym Vance’em i perkusistą Johnem Discepolo nagrali też muzykę do rozrywkowego filmu „You Gotta Walk It Like You Talk It (Or You’ll Lose That Beat)”. W sesjach nagraniowych uczestniczył zaangażowany przez Fagena i Beckera gitarzysta Denny Dias. 

Pod wpływem producenta nagraniowego Gary’ego Katza, trio przyjęło nazwę Steely Dan, zaczerpniętą z powieści Williama Burroughsa „Nagi lunch”. Skład zespołu uzupełnili wkrótce David Palmer (wokalista pozyskany z Myddle Class), Jeff „Skunk” Baxter (gitarzysta z Ultimate Spinach) oraz perkusista Jim Hodder. Debiutancki album, Cant Buy A Thrill, zyskał pomimo błyskawicznego tempa nagrania przychylne recenzje. Single z tematem tytułowym i utworem „Do It Again” trafiły do amerykańskiej Top 20, a nagła sława zainspirowała ironiczny tekst „Show Biz Kids” z drugiego albumu Countdown To Ecstasy. Na płycie, uważanej dziś za poprockową klasykę lat 70-tych, znalazły się m.in. tematy „The Boston Rag” i „My Old School”, utrzymane w typowej dla liderów grupy gorzko-słodkiej manierze.

 Nieudane amerykańskie tournee spowodowało odejście Palmera, zaś longplay, pomimo pochwał ze strony Baxtera, rozszedł się gorzej niż poprzedni. Sukcesem okazał się za to kolejny album Pretzel Logic, na którym Fagen i Becker wykorzystali w pełni swoje jazzowe inklinacje. W temacie „Rikki Don’t Lose That Number” (4. miejsce na listach amerykańskich) pojawił się riff zaczerpnięty z kompozycji Horace Silvera „Song Of My Father”, a „East St.Louis Toodle-O” był bezpośrednim cytatem z Duke’a Ellingtona. 

Stylistyczna klarowność i muzyczna biegłość szły niestety w parze z narastającym w zespole konfliktem. Becker, a zwłaszcza „skazany” na rolę estradowej gwiazdy Fagen, pałali chroniczną niechęcią do występów publicznych. Ostatni koncert Steely Dan miał miejsce 4.07.1974 r. Efektem kontrowersji było odejście Baxtera i Hoddera. Gitarzysta przeszedł do grupy The Doobie Brothers, z którą występował sporadycznie już wcześniej  a perkusista powrócił do profesji muzyka studyjnego. Na albumie Katy Lied pojawili się pozyskani przez wiernego Diasa Michael McDonald (instr. klawiszowe, śpiew) i Jeff Porcaro (perkusja), a także gościnnie gitarzysta Rick Derringer (eks-McCoys i Johnny Winter’s Band) i wybitny jazzowy saksofonista Phil Woods. Płytę powitano z niepokojem o przyszłe losy zespołu, którego wyłącznie ,  studyjna działalność groziła błyskotliwie techniczną anonimowością.

 Album Royal Scam z 1976 r. zakończył walki frakcyjne w zespole, czego dowodem był do dziś wysoko oceniany temat tytułowy. Becker i Fagen powrócili do roli jedynych decydentów, McDonald odszedł śladem Baxtera do The Doobie Brothers, a Dias i Porcaro wybrali posłusznie opcję studyjną. „Haitian Dworce” stał się jedynym w dziejach Steely Dan brytyjskim przebojem. Na longplayu Aja wystąpiła plejada muzyków jazzowych (Wayne Shorter, Jim Horn, Tom Scott), wnosząc perfekcję w podejrzane, oscylujące między jazzem i disco pomysły liderów (temat „Peg”). Podobna stylistyka dominowała na albumie Gaucho, którego realizacji towarzyszył konflikt między muzykami i wytwórnią o wygórowane koszty sesji nagraniowych. Obiekcje zmitygowała „platynowa płyta” oraz miejsce singlowego tematu „Hey Nineteen” w amerykańskiej Top 10. 

Becker i Fagen byli jednak znużeni Steely Dan i w czerwcu 1981 r. obwieścili koniec współpracy. W 1982 r. Fagen zabłysnął solowym albumem The Nightfly, uznanym za godną kontynuację poszukiwań grupy. W zrealizowanych pod kierunkiem Katza nagraniach uczestniczyła elita muzyków studyjnych z Los Angeles, a dźwiękowy i stylistyczny efekt potwierdził rolę Fagena w późnych nagraniach Steely Dan. Becker ograniczył się do roli producenta, współpracując m.in. z China Crisis i Ricki Lee Jones. W maju 1990 r. obaj muzycy spotkali się po latach rozłąki w nowojorskim studio Hit Factory, pracując wspólnie nad kolejną płytą Fagena. Wprawdzie Becker oświadczył, że nie działają pod szyldem Steely Dan, jednak wielbicieli grupy podbudowała wiadomość o reaktywacji partnerstwa. W sierpniu 1993 r. powrót zespołu stał się faktem, gdy Fagen i Baker rozpoczęli trasę koncertową po USA, udokumentowaną dwa lata później albumem koncertowym.

Single
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Do It Again/Fire In The Hole	Steely Dan	11.1972	-	6[17]	ABC 11338	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Reeling In The Years/Only A Fool Would Say That	Steely Dan	03.1973	-	11[16]	ABC 11352	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Show Biz Kids/Razor Boy	Steely Dan	07.1973	-	61 [8]	ABC 11382	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
My Old School/Pearl Of The Quarter	Steely Dan	11.1973	-	63[9]	ABC 11396	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Rikki Don't Lose That Number/Any Major Dude Will Tell You	Steely Dan	05.1974	-	4[19]	ABC 11439	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Pretzel Logic/Through With Buzz	Steely Dan	10.1974	-	57[5]	ABC 12033	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Black Friday/Throw Back The Little Ones	Steely Dan	05.1975	-	37[7]	ABC 12101	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Do It Again/Fire In The Hole	Steely Dan	08.1975	39[4]	-	ABC ABC 4075 [UK]	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Bad Sneakers/Chain Lightning	Steely Dan	09.1975	-	103[1]	ABC 12128	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Kid Charlemagne/Green Earrings	Steely Dan	07.1976	-	82[3]	ABC 12195	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
The Fez/Sign In Stranger	Steely Dan	09.1976	-	59[5]	ABC 12222	[written by D. Fagen, W. Becker, P. L. Griffin][produced by Gary Katz]
Haitian Divorce/Sign In Stranger	Steely Dan	12.1976	17[9]	-	ABC ABC 4152 [UK]	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Peg/I Got The News	Steely Dan	11.1977	-	11[19]	ABC 12320	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Deacon Blues/Home At Last	Steely Dan	04.1978	-	19[16]	ABC 12355	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
FM (No Static At All)	Steely Dan	06.1978	49[5]	22[10]	MCA 40894	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Josie/Black Cow	Steely Dan	08.1978	-	26[11]	ABC 12404	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Rikki Don't Lose That Number/Any Major Dude Will Tell You	Steely Dan	03.1979	58[3]	-	ABC ABC 4241 [UK]	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Hey Nineteen/Bodhisattva	Steely Dan	11.1980	-	10[19]	MCA 51036	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]
Time Out Of Mind/Bodhisattva (Live)	Steely Dan	03.1981	-	22[11]	MCA 51082	[written by D. Fagen, W. Becker][produced by Gary Katz]

Albumy
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Can't Buy a Thrill	Steely Dan	12.1972	38[1]	17[59]	ABC 758	[platinum-US][produced by Gary Katz]
Countdown to Ecstasy	Steely Dan	07.1973	-	35[34]	ABC 779	[gold-US][produced by Gary Katz]
Pretzel Logic	Steely Dan	03.1974	37[2]	8[36]	ABC 808	[platinum-US][silver-UK][produced by Gary Katz]
Katy Lied	Steely Dan	04.1975	13[6]	13[26]	ABC 846	[platinum-US][produced by Gary Katz]
The Royal Scam	Steely Dan	05.1976	11[13]	15[29]	ABC 931	[platinum-US][produced by Gary Katz]
Aja	Steely Dan	10.1972	5[10]	3[60]	ABC 1006	[2x-platinum-US][silver-UK][produced by Gary Katz]
Greatest Hits	Steely Dan	11.1978	41[18]	30[22]	ABC 1107	[platinum-US][produced by Gary Katz]
Gaucho	Steely Dan	12.1980	27[12]	9[36]	MCA 6102	[platinum-US][produced by Gary Katz]
Gold	Steely Dan	07.1982	49[4]	115[9]	MCA 5324	[gold-US][produced by Walter Becker, Donald Fagen]
Golden Hits	Steely Dan	07.1982	44[2]	-	MCA MCF 3145 [UK]	-
The Very Best of Steely Dan: Reelin' In the Years	Steely Dan	10.1985	43[5]	-	MCA DANTV 1 [UK]	[produced by Walter Becker, Donald Fagen]
The Very Best of Steely Dan: Do It Again	Steely Dan	10.1987	64[4]	-	Telstar STAR 2297 [UK]	[produced by Gary Katz]
Remastered: The Best of Steely Dan – Then and Now	Steely Dan	11.1993	42[5]	-	MCA MCD 10967 [UK]	[produced by Walter Becker, Donald Fagen]
A Decade of Steely Dan	Steely Dan	09.1995	100[1]	50[1]	MCA MCAD 5570 [UK]	[platinum-US][gold-UK][produced by Walter Becker, Donald Fagen]
Alive in America	Steely Dan	11.1995	62[1]	40[5]	Giant 24 634	[produced by Donald Fagen]
Two Against Nature	Steely Dan	03.2000	11[6]	6[30]	Giant 24 719	[platinum-US][produced by Walter Becker, Donald Fagen]
Everything Must Go	Steely Dan	06.2003	21[3]	9[12]	Reprise 48 435	[produced by Walter Becker, Donald Fagen]
Showbiz Kids: The Steely Dan Story, 1972–1980	Steely Dan	05.2005	53[1]	-	MCA/UMTV 9811741 [UK]	[produced by Walter Becker, Donald Fagen]
Steely Dan: The Definitive Collection	Steely Dan	08.2006	-	96	Geffen	[produced by Walter Becker, Donald Fagen]