Alfred Newman urodził się 17 marca 1900 roku w New Haven w stanie Connecticut w USA. Był kompozytorem i aktorem.
Alfred Newman był jednym z nielicznych spośród ojców muzyki filmowej
artystów urodzonych w Ameryce. Przyszedł na świat w biednej żydowskiej
rodzinie zamieszkującej miejscowość New Haven w stanie Connecticut, jako
pierwszy z dzisięciorga rodzeństwa. Jego talent muzyczny ujawnił się
już w dzieciństwie i został dostrzeżony przez matkę chłopca, która
załatwiła u znajomego malarza, niegdyś pianisty, lekcje dla małego
Alfreda. Wkrótce również udało porozumieć się z mieszkającą 5 mil od
domu Newmanów starszą panią, która miala w domu fortepian i zezwoliła
chłopcu na korzystanie z niego. Alfred przychodził na lekcje
codziennie, a ponieważ rodzina nie miała pieniędzy, cały dystans
przebywać musiał na piechotę. Niemniej wysiłek opłacił się, o talencie
chłopca dowiedział się znajomy rodziny, profersor muzyki Edward Parsons,
który zaoferował się udzielać młodemu Newmanowi lekcji i w rezultacie
pozwolił mu na pierwszy publiczny występ, ze słynnymi kompozycji
Beethovena w programie. Recital odniósł sukces, Alfred został zauważony
jako „cudowne dziecko”, zaczął zarabiać jako pianista w okolicznych
lokalach.
W
wieku 10 lat Newman udał się do Nowego Jorku, gdzie uczestniczył w
spotkaniu ze znakomitym polskim pianistą i kompozytorem Zygmuntem
Stojowskim. Artysta zgodził się pomagać chłopcu w dalszej edukacji,
zachęcając go stopniowo do studiów nad kolejnymi aspektami muzyki, w tym
nad kompozycją. Newman trafił w końcu jako solista na scenę Broadwayu,
gdzie spędził trzy miesiące, a następnie zatrudnił się w roli pianisty w
jednej z nowojorskich restauracji. Pracować musiał, ponieważ jego
rodzina również przeprowadziła się do miasta, równolegle odszedł od nich
ojciec, i to na Alfredzie, jako najstarszym z rodzeństwa i najbardziej
utalentowanym, spoczął obowiązek utrzymania bliskich. Na szczęście,
dając jeden z koncertów w restauracji, wypatrzony został przez
broadwayowską gwiazdę, Grace La Rue, która zaoferowała mu udział w
tournee po kraju. Newman przystał na propozycję i do 1918 roku przebywał
poza Nowym Jorkiem, uczestnicząc w występach grupy i ucząc się
dyrygowania orkiestrą. Po powrocie miał już w tej materii solidne
doświadczenie.
W Nowym Jorku szybko poznał George’a Gershwina (z którym w
niedalekiem przyszłości współpracować miał również inny wielki
Hollywoodu - Max Steiner) i nawiązał z nim bliską znajomość, zarówno na
stopie towarzyskiej, jak i zawodowej. Brał udział w kilku kolejnych
projektach scenicznych kompozytora, zarówno jako dyrygent jak i dyrektor
muzyczny, zdobywając zainteresowanie w coraz szerszych kręgach. W
następnych latach pracował nad partyturami wielu sławnych artystów,
takich jak John Murray Anderson i Jerome Kern, będąc jednym z
najbardziej zapracowanych i poważanych dyrygentów na całym Broadwayu.
Jako że nowojorskie sceny i ówczesny Hollywood miały ze sobą wiele
wspólnego (artyści, producenci), oferta z Fabryki Snów pozostawała
kwestią czasu.
Do
Kalifornii przybył w 1930 roku, na zaproszenie znanego kompozytora
Irvinga Berlina, który chciał zaangażować Newmana na posadzie dyrektora
muzycznego przy musicalu filmowym Reaching For The Moon. Przebywając w Hollywood, Alfred szybko poznał producenta Samuela Goldwyna i został zatrudniony przy obrazie Whoopee!. Rok później trafił mu się pierwszy poważny projekt, do którego napisał muzykę pod napisy tytułowe - było to Street Scene,
a ilustracja dźwiękowa stała się dużym sukcesem. Newman błyskawicznie
wskoczył zatem do grupy najważniejszych kompozytorów Fabryki Snów,
pracując w najbliższych latach dla Goldwyna i United Artists, dołączając
w 1939 roku do nowo powstałego 20th Century Fox, gdzie jak się okazało,
miał pozostać przez dwie dekady.
Jako szef całego departamentu muzycznego wytwórni, Newman zyskał
olbrzymie możliwości. Kolejne lata jego kariery w Hollywood minęły na
dziesiątkach partytur do filmów, głównie czołowych superprodukcji, na
pracy zarówno w roli kompozytora, dyrygenta, jak i aranżera, i przede
wszystkim na ciągłych utarczkach z producentami. Napisał kilkaset
ścieżek dźwiękowych, wykształcając niepowtarzalny styl, który na zawsze
już będzie kojarzyć się z Fabryką Snów lat 40-tych i 50-tych, stał się
również ulubieńcem Akademii, otrzymując 45 nominacji do Oscara i
wygrywając aż 9 statuetek (choć większość nie za pracę przy muzyce
ilustracyjnej, a przy musicalach), w tym za przełomową Pieśń Bernadetty.
Ostatecznie opuścił studio w roku 1960, pisząc w kolejnych latach
niewiele, ale ważnych za to, klasycznych dzisiaj partytur, w tym How The West Was Won i biblijne The Greates Story Ever Told.
Do
świata filmu Newman wprowadził także swoich krewnych, przede wszystkim
brata Lionela, podobnie jak Alfred uznanego w branży dyrygenta. W ślad
ojca podążyli również synowie (z trzeciego małżeństwa): Thomas i David,
wraz z ich kuzynem, Randym. Wszyscy trzej należą dzisiaj do grona
uznanych i rozpoznawalnych kompozytorów muzyki filmowej, Thomas w 2006
roku złożył swemu ojcu mały hołd, pisząc bardzo Golden Age’ową partyturę
do dramatu Dobry Niemiec. Alfred Newman swoją ostatnią kompozycję stworzył w roku 1970, był to ciepło przyjęty przez krytykę Port lotniczy,
okraszony wspaniałym tematem; artysta przeszedł na emeryturę, lecz w
kilka miesięcy później zmarł w wyniku komplikacji spowodowanych przez
chorobę płuc. Za Port lotniczy Akademia przyznała mu ostatnią, pośmiertną nominację do Oscara.
Znaczenie Newmana dla muzyki filmowej jest nie do przecenienia. Miał
on decydujący wpływ na jej rozwój zarówno w sensie artystycznym,
ponieważ położył podwaliny pod cały gatunek, jak i instytucjonalnym,
otwierając branżę na nowe nazwiska. Głównie dzięki jego uporowi właśnie w
okresie działalności w 20th Century Fox, twórcy tacy jak Bernard
Herrmann, David Raksin, Hugo Friedhofer, a później również
przedstawiciele młodszego pokolenia: John Williams czy Jerry Goldsmith,
mogli przebić się do kompozytorskiej czołówki. To on załatwił posadę
powyższym kompozytorom przy czołowych superprodukcjach owych czasów: Laurze (Oscar dla Raksina), The Best Years of Our Lives (Oscar dla Friedhofera), czy The Day The Earth Stood Still (dziś Herrmannowski klasyk).
W
środowisku uważany był za najlepszego hollywoodzkiego dyrygenta
wszechczasów. Rerecordingi jego muzyki pojawiają się dziś stosunkowo
rzadko, w przeciwieństwie chociażby do dzieł Herrmanna czy Rózsy-
muzycy zdają sobie sprawę, jak karkołomnym zadaniem jest próba oddania
jego niepowtarzalnego brzmienia (przykład? The Hunchback of Notre Dame pod batutą Williama Stromberga), wspominał o tym choćby Elmer Bernstein, nagrywając na potrzeby swojej słynnej kolekcji Wuthering Heights.
Kompozycja nigdy nie była pasją Newmana, uważał ją za zajęcie dla
samotników, i zainteresował się nią niejako z rozpędu, chcąc podszkolić
się w dyrygenturze. Niemniej w tej roli również się sprawdzał. Nino
Rota, zapytany kiedyś o swojego ulubionego kompozytora filmowego,
wskazał bez namysłu właśnie Newmana, ponieważ ” […] w tak wspaniały sposób rozwijał swoje tematy i miał tak znakomity talent dramatyczny”.
Warto wspomnieć wreszcie o jednym z jego najważniejszych osiągnięć –
wynalezieniu tzw. systemu Newmana. Otóż jako pierwszy wprowadził on
zupełnie nowy sposób nagrywania muzyki filmowej, podczas sesji
nagraniowej odtwarzając gotowy film. Na kliszy zaznaczone były symbole
pozwalające zachować dyrygentowi tempo i zsynchronizować muzykę z akcją.
System okazał się tak doskonale pomyślany, że używany jest w muzyce
filmowej po dziś dzień.
Co unieśmiertelniło go dla szerszej publiki? Zapewne jeden krótki,
kilkudziesięcio-sekundowy utwór – fanfara towarzysząca logo wytwórni
20th Century Fox, znana wszystkim kinomaniakom od przeszło 60 lat.
Filmografia
|
1930 – Whoopee!/
1931 – Street Scene/
1933 – The Masquerader/
1936 – Dodsworth/
1937 – You Only Live Once/
1937 – The Hurricane /
1937 – The Prisoner of Zenda /
1938 – Alexander's Ragtime Band /
1939 – The Rains Came/
1939 – Gunga Din/
1939 – Wuthering Heights /
1939 – The Hunchback of Notre Dame /
1940 – Vigil in the Night/
1940 – Foreign Correspondent/
1940 – Broadway Melody of 1940 /
1940 – The Mark of Zorro /
1940 – Tin Pan Alley /
1941 – How Green Was My Valley /
1942 – Roxie Hart/
1942 – The Black Swan/
1942 – The Pied Piper/
1943 – The Song of Bernadette/
1943 – My Friend Flicka/
1944 – The Keys of the Kingdom /
1945 – State Fair /
1947 – Captain from Castile /
1947 – Mother Wore Tights/
1947 – Gentleman's Agreement/
1947 – The Shocking Miss Pilgrim/
1947 – Miracle on 34th Street/
1948 – Cry of the City/
1948 – The Snake Pit/
1948 – That Lady in Ermine/
1948 – The Iron Curtain/
1949 – Twelve O'Clock High/
1949 – Chicken Every Sunday/
1950 – All About Eve/
1950 – Panic in the Streets/
1950 – The Big Lift/
1951 – David and Bathsheba /
1952 – The Prisoner of Zenda/
1952 – With a Song in My Heart/
1953 – How to Marry a Millionaire/
1953 – The Robe/
1953 – Call Me Madam /
1955 – A Man Called Peter/
1955 – Love Is a Many-Splendored Thing/
1955 – The Seven Year Itch/
1956 – Anastasia/
1956 – Carousel /
1956 – The King and I/
1957 – April Love/
1958 – South Pacific/
1958 – A Certain Smile/
1959 – The Diary of Anne Frank/
1961 – Flower Drum Song /
1962 – The Counterfeit Traitor/
1962 – State Fair /
1962 – How the West Was Won /
1965 – The Greatest Story Ever Told /
1966 – Nevada Smith/
1967 – Camelot/
1968 – Firecreek/
1970 – Airport/
|
Awards
Oscar [Muzyka filmowa]
1968 Best Music, Scoring of Music, Adaptation or Treatment Camelot
1957 Best Music, Scoring of a Musical Picture Król i ja
1956 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Miłość jest wspaniała
1954 Best Music, Scoring of a Musical Picture Call Me Madam
1953 Best Music, Scoring of a Musical Picture Z pieśnią w sercu
1948 Best Music, Scoring of a Musical Picture Mama nosiła trykoty
1944 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Pieśń o Bernadetcie
1941 Best Music, Score Tin Pan Alley
1939 Best Music, Scoring Szalony chłopak
Nominacje do Oscara [Muzyka filmowa]
1971 Best Music, Original Score Port lotniczy
1966 Best Music, Score - Substantially Original Opowieść wszech czasów
1964 Best Music, Score - Substantially Original Jak zdobyto Dziki Zachód
1962 Best Music, Scoring of a Musical Picture Flower Drum Song
1960 Best Music, Original Song Wszystko, co najlepsze
1960 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Pamiętnik Anny Frank
1959 Best Music, Scoring of a Musical Picture Południowy Pacyfik
1957 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Anastazja
1956 Best Music, Scoring of a Musical Picture Tajemniczy opiekun
1955 Best Music, Scoring of a Musical Picture Nie ma jak show biznes
1952 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Dawid i Betszeba
1952 Best Music, Scoring of a Musical Picture On the Riviera
1951 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Wszystko o Ewie
1950 Best Music, Original Song Przyjdź do stajni
1949 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Kłębowisko żmij
1949 Best Music, Scoring of a Musical Picture When My Baby Smiles at Me
1948 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Szpada Kastylii
1947 Best Music, Scoring of a Musical Picture Lato stulecia
1946 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Klucze królestwa
1946 Best Music, Scoring of a Musical Picture State Fair
1945 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Wilson
1945 Best Music, Scoring of a Musical Picture Irish Eyes Are Smiling
1944 Best Music, Scoring of a Musical Picture Coney Island
1943 Best Music, Scoring of a Dramatic or Comedy Picture Czarny łabędź
1943 Best Music, Scoring of a Musical Picture My Gal Sal
1942 Best Music, Scoring of a Dramatic Picture Ognista kula
1942 Best Music, Scoring of a Dramatic Picture Zielona dolina
1941 Best Music, Original Score Znak Zorro
1940 Best Music, Scoring Dzwonnik z Notre Dame
1940 Best Music, Scoring They Shall Have Music
1940 Best Music, Original Score The Rains Came
1940 Best Music, Original Score Wichrowe wzgórza
1939 Best Music, Scoring The Goldwyn Follies
1939 Best Music, Original Score Kowboj i dama
1938 Best Music, Score Huragan
1938 Best Music, Score Więzień królewski
Golden Globe
Grammy |
|
Kompozycje Alfreda Newmana na listach przebojów
|
[with Gordon Clifford]
1931 Who Am I? Jacques Renard and His Orchestra 19.US
[with Frank Loesser]
1938 Moon of Manakoora Bing Crosby 10.US
1938 The Moon of Manakoora Ray Noble and His Orchestra 15.US
[with Paul Francis Webster]
12/1956 Anastasia Pat Boone 37.US
06/1962 Marianna Johnny Mathis 86.US
[with Sammy Cahn]
11/1959 The Best of Everything Johnny Mathis 62.US/30.UK
[solo]
02/1965 The Greatest Story Ever Told Ferrante & Teicher 101.US
04/1970 Airport Love Theme (Gwen and Vern) Vincent Bell 31.US
|