Cranberries

 The CRANBERRIES, grupa irlandzka. Powstała w 1989 w Limerick. Z początku posługiwała się nazwą The Cranberry Saw Us. Założyli ją bracia Noel Hogan (25.12.1971r, Moycross) -g, voc i Mike Hogan (29.04.1973r, Moycross) -b. W pierwszym składzie znależli się też Niall Quinn - voc i Feargal Lawler (4.03.1971r, Parteen) - dr, perc. W 1990r Quinna zastąpiła Dolores O'Riordan (ur. jako Dolores Mary Eileen O'Riordan; w połowie lat dziewięćdziesiątych, po ślubie, dołączyła nazwisko męża, Burton, do własnego; 6.09.1971, Ballybricken) - voc, g, k. I to ona zaproponowała skrócenie nazwy do Cranberry's, a póżniej do The Cranberries.

 

Z początku działalność grupy sprowadzała się do prób trzy razy w tygodniu. Z tego okresu pochodzą jej pierwsze utwory, komponowane zazwyczaj przez Noela, ujawniające wpływ The Smiths. Pisane przez Nialla teksty nadawały im żartobliwy charakter, o czym świadczą wymyślane przez wokalistę tytuły, np. My Granny Drowned In A Fountain At Lourdes, Throw Me Down A Big Stairs i Good Morning God. W 1990r Niall odszedł, ale pomógł kolegom znależć kogoś na swoje miejsce. I nowa wokalistka, Dolores, napisała do melancholijnych kompozycji Noela zupełnie inne teksty, wyrosłe z najbardziej intymnych przeżyć, np. niesamowity Linger. Dopiero wtedy, dokładnie w pażdzierniku 1990r, formacja zadebiutowała przed publicznością - w małym klubie Ruby's w podziemiach Cruises Hotel w Limerick.
 

W następnych miesiącach występowała w innych klubach swojego miasta, ale też Cork czy Dublina. Zwróciła na siebie uwagę Pearse'a Gilmore'a, wokalisty zespołu Private World, zarazem właściciela małej firmy płytowej Xeric. I jemu powierzyła obowiązki menażera. Wkrótce potem nagrała w małym studiu w pomieszczeniach Xeric - w opuszczonej fabryce na przedmieściu Limerick - taśmę demo "Nothing Left At All" (m.in. Nothing Left At All, Linger, Put Me Down, Dreams). W krótkim czasie sprzedała trzysta egzemplarzy tej kasety. Rozesłała ją też do firm płytowych, agencji, rozgłośni i redakcji pism muzycznych. Uznana przez prasę za jedną z najbardziej interesujących grup, jakie pojawiły się w tym czasie, zwróciła na siebie uwagę kilku wytwórni, m.in. Rough Trade, Virgin, EMI i Imago. I jakiś czas potem podpisała kontrakt z Island. Dopiero wtedy muzycy zdecydowali się całkowicie poświęcić karierze estradowej i zrezygnować z innych zajęć (np. Noel naprawiał kasy sklepowe, a Feargal był fryzjerem).
 

W następnych miesiącach przeżyli jednak wiele rozczarowań. Zupełnie nie udały się grupie dwie trzytygodniowe trasy po kraju zorganizowane latem 1991r - u boku zespołów Moose (Dolores uczestniczyła póżniej w jego nagraniach) i Top. Klapą zakończył się też pierwszy koncert formacji w Londynie -w klubie The Camden Underworld. A artystycznym niepowodzeniem była również pierwsza płyta, czwórka "Uncertain" z paĽdziernika 1991r, na mocy porozumienia z Island sygnowana przez Xeric.
W styczniu 1992r formacja zamknęła się na dłużej w studiu przy firmie Xeric, by z Gilmore'em jako producentem nagrać pierwszy album. Wtedy doszło do konfliktu z menażerem. Opiekun próbował narzucić The Cranberries własne poglądy na muzykę. Jego pomysłem było np. dodanie w nagraniach formacji hałaśliwych partii gitary rodem z rocka industrialnego oraz natrętnie tanecznego beatu. Grupa próbowała protestować, ale niewiele wskórała i w końcu, po czterech tygodniach bezproduktywnych wysiłków, przerwała sesję. Dolores przeżyła wtedy załamanie nerwowe. Była tak bardzo zniechęcona tym, co się wydarzyło, iż rozważała odejście z The Cranberries. Kryzys udało się jednak zażegnać. 

Nowy menażer, Geoff Travis, szef firmy Rough Trade (jego asystentką została Jeanette Lee z zespołu Public Image Ltd.), pomógł muzykom wyplątać się ze współpracy z Gilmore'em. A latem 1992r wynajął Windmill Studios w Dublinie oraz zaangażował cenionego producenta Stephena Streeta, współpracownika The Smiths i Psychedelic Furs, by grupa mogła wreszcie nagrać debiutancki album "Everyone Else Is Doing It, So Why Can't We?" (Noel widział w roli producenta Johnny'ego Marra, gitarzystę The Smiths, ale ten odmówił).
Płyta ukazała się w marcu 1993, promowana singlami , Dreams/What You Were z listopada 1992r i Linger/Reason z lutego 1993r. Wypełniła ją muzyka dość niezwykła -nastrojowa, pełna lekkości, barwnie zinstrumentowana, przesycona celtycką aurą, przywołująca skojarzenia z dokonaniami The Smiths, The Sundays, Cocteau Twins, a niekiedy też U2, np. I Still Do, Dreams, Sunday, Pretty, Linger, I Will Always, How, Put Me Down. Napisane przez Dolores teksty miały Żródło w jej młodzieńczych rozczarowaniach, rozterkach, upadkach. Z początku jednak publiczność wzgardziła "Everyone Else Is Doing It, So Why Can't We?". W pierwszych miesiącach album - mimo udanych tras po kraju z Belly i Europie z Hothouse Flowers - rozszedł się zaledwie w dwunastu tysiącach egzemplarzy. Los grupy odmieniły koncerty w Stanach. Od czerwca 1993 grała tam wraz z The The, a od pażdziernika najpierw wraz ze Suede i póżniej - Duran Duran.
 

Odniosła za Oceanem wielki sukces - do końca roku płyta osiągnęła tam półtoramilionowy nakład (a ostatecznie na całym świecie - ponad czteromilionowy). Dopiero wtedy doceniono The Cranberries także w Wielkiej Brytanii - styczniowy koncert w londyńskim teatrze Astoria 2 był triumfem, a wznowione w kraju płyty, singel Linger (z utworem Pretty na stronie B) i album "Everyone Else Is Doing It, So Why Can't We?" biły rekordy powodzenia. W maju 1994 ukazała się koncertowa czwórka z utworami No Sorry, Wanted, Dreams i Liar. Latem grupa znowu pojawiła się w Stanach i zagrała m.in. na festiwalu Woodstock II w Saugerties w stanie Nowy Jork, a jej występ udokumentowano nagraniem Dreams na płycie "Woodstock '94" (A&M;, 1994).
 

W pażdzierniku 1994 trafił na rynek drugi album formacji, "No Need To Argue", znowu wyprodukowany przez Streeta. Towarzyszyły mu single Zombie/Away z września i Ode To My Family/So Cold In Ireland z listopada tego roku oraz I Can't Be With You/(They Long To Be) Close To You z lutego i Ridiculous Thoughts/Linger z lipca 1995. Był dziełem bardziej dojrzałym, bogatszym i ciemniejszym w tonacji niż poprzedni. W napisanych przez Dolores tekstach i tym razem dominowały wątki osobiste, np. w Ode To My Family - refleksji na temat utraconego dzieciństwa, 21 - konstatacji przemijania, Dreaming My Dreams - wyznaniu miłości do męża, Dona Burtona, szefa tras koncertowych zespołu Duran Duran.
Odmienny charakter miał największy przebój z płyty - Zombie, zaciekły atak na Irlandzką Armię Republikańską, napisany po zamachu bombowym w Warrington, który spowodował śmierć dwojga dzieci. Album, promowany na wielkiej trasie dookoła świata, obejmującej Europę, Stany i Australię, zyskał jeszcze większą popularność niż poprzedni i rozszedł się w ponad piętnastu milionach egzemplarzy.
 

Grupa ugruntowała sukces płytą "To The Faithful Departed", nagran± we współpracy z innym producentem -Bruce'em Fairbairnem, współpracownikiem m.in. Bon Jovi i Aerosmith. Ukazała się ona w maju 1996r, a towarzyszyły jej single Salvation/I'm Still Remembering z kwietnia i Free To Decide/Cordell z lipca tego roku. Muzyka miała tym razem więcej niż dawniej wspólnego z bardziej konwencjonalnym rockiem czy pop rockiem, a w tekstach znowu pojawiły się treści polityczne, np. w Bośnia, Warchild i Free To Decide. Formacja promowała swoje dzieło na wielkim tournee dookoła świata, ale w pażdzierniku 1996 zdecydowała się je przerwać. Wyczerpani muzycy postanowili odpocząć od The Cranberries i na blisko dwa lata ich drogi się rozeszły. W tym czasie Noel otworzył restaurację w Limerick, Mike oddawał się ulubionym rozrywkom, m.in. chodził na mecze piłkarskie, Feargal podróżował wraz z żoną po Azji, a Dolores urodziła w Toronto w Kanadzie syna - Taylora Baxtera.
Dopiero wiosną1998 grupa wznowiła działalność i w studiach Metalworks w Toronto, Windmill Lane w Dublinie, Le Miraval na południu Francji oraz Sarm West i Olympic w Londynie nagrała przy pomocy Benedicta Fennera jako współproducenta płytę "Bury The Hatchet", wydaną w kwietniu 1999. Powstało dzieło równie atrakcyjne pod względem melodycznym co albumy poprzednie (np. Animal Instinct, You And Me, Just My Imagination, Shattered, What's On My Mknd, Fee Fi Fo, Sony Son), pozbawione jednak ich żaru i mocy, chwilami wręcz dość nijakie, ciążące ku poprockowym stereotypom, jednym z wyjątków był najostrzejszy utwór Promises, wybrany na pierwszy singel. W pażdzierniku 1999r grupa w uszczuplonym składzie, bez Noela Hogana, przyleciała do Warszawy, by wyst±pić w programie telewizyjnym Rower Błażeja.
 

Album trafił do sprzedaży w kwietniu. Jego osiągnięcia to 7. miejsce w Wielkiej Brytanii i 13. w USA, gdzie pokrył się złotem. Singel "Promises" osiągnął 12 miejsce na Wyspach i 34. w Billboard Top 40 Charts. Kolejnymi singlami z tego albumu były: "Animal Instinct", "Just My Imagination" i "You & Me". Od kwietnia 1999 do lipca 2000r zespół odbył największe i najbardziej udane w swojej karierze tournée po całym świecie. Do chwili obecnej sprzedano ponad 3,5 mln kopii Bury the Hatchet, co daje mu czwarte miejsce wśród wszystkich albumów zespołu. Olbrzymią popularnością cieszył się m.in. we Francji, Włoszech, Hiszpanii i na Tajwanie. Podczas tournée The Cranberries wrócili do Irlandii na pierwsze koncerty od pięciu lat. Zagrali m.in. na Millstreet w Hrabstwie Cork. Wkrótce potem wydany został podwójny album Bury The Hatchet - The Complete Sessions - zawierający utwory ze stron B singli oraz nagrane podczas koncertu w Paryżu.
 

W pażdzierniku 2001 zespół wydał album Wake Up and Smell the Coffee, który zadebiutował na 46 miejscu za oceanem oraz na 61. Wielkiej Brytanii. Odniósł on najskromniejszy sukces ze wszystkich płyt zespołu, lecz ponownie przywrócił zainteresowanie kapelą w USA.
Pierwszy singel, "Analyse" nie dotarł nawet do Top 75 w UK. W styczniu 2002 wydano drugi singel, "Time Is Ticking Out", a w kilka miesięcy póżniej "This Is The Day". Żaden z nich nie dotarł do list przebojów najlepszych singli. Do chwili obecnej sprzedano ponad 1,5 mln kopii albumu. Światowe tournée odbyło się od lutego do pażdziernika 2002.
W następnym roku pojawiła się składanka z największymi hitami The Cranberries - Stars - The Best of 1992 - 2002 a także zbiór teledysków DVD.
W tym pierwszym zestawie pojawiły się 3 utwory nie będące singlami zespołu. "Daffodil Lament" to kawałek uznany przez fanów zespołu za najlepszy spośród nie-singli, natomiast "Stars" i "New New York" były całkiem nowymi utworami. Ten ostatni dotarł do 20. miejsca na brytyjskiej liście przebojów, a ukazał się w reakcji na wydarzenia z 11 września. Natomiast "Stars" wydano również jako singel.
W 2002 roku na Tajwanie wygrali nagrodę dla najlepiej sprzedającego się zespołu zagranicznego za "Stars". To właśnie na Tajwanie każdy z ich albumów odnosił sukces.
 

Tournée w tym roku trwało od paĽdziernika do grudnia i było najkrótszym w historii zespołu -odwiedzili tylko Europę i Azję. W połowie roku 2003 wystąpili kilkakrotnie, w niektórych koncertach jako support The Rolling Stones. Wykonali w tamtym czasie kilka nowych kawałków, takich jak "Astral Projection" czy "In It Together".
W 2004 roku The Cranberries ogłosili, że przez pewien czas będą  zajmować się karierami solowymi. W tymże roku Dolores O'Riordan zaśpiewała utwór "Ave Maria" w filmie Pasja oraz skomponowała utwór do filmu Evilenko (z Malcolmem McDowell'em). 7 maja 2007 roku została wydana solowa płyta Dolores "Are You Listening?". Nowym projektem Noela Hogana jest natomiast Arkitekt.
The Cranberries postanowili poczekać z nowym albumem. Po kilkunastu latach ciągłych tournée i akcji promocyjnych, sprzedaniu ponad 38 mln albumów i zagraniu koncertów dla setek tysięcy wielbicieli na całym świecie, zespół zdecydował, że czas na przerwę. 

25 sierpnia 2009 zespół ogłosił wznowienie działalności i w listopadzie 2009r zespół wyruszył w trasę koncertową po USA. W 2010 zespół odbył trasę koncertową w Europie. Na przełomie kwietnia i maja 2011 w Metalworks Studios w Toronto Cranberries nagrało 15 piosenek; 11 z nich pojawiło się na nowym albumie Roses, który ukazał się 13 lutego 2012r. 20 października 2011 ukazał się pierwszy po 9 latach singiel „Show Me”, a kolejny „Tomorrow” miesiąc później. W 2012 zespół odbył światową trasę koncertową. Latem 2016 zespół odbył krótką trasę koncertową w Europie; w sierpniu 2016 zagrał we Francji i Meksyku. W lutym 2017 zespół zagrał w Meksyku. W marcu 2017 ukazał się singel z nową piosenką zespołu „Why”, a 28 kwietnia odbyła się premiera albumu Something Else. 

15 stycznia 2018 roku zmarła wokalistka zespołu Dolores O’Riordan Burton. W marcu 2018 muzycy The Cranberries zapowiedzieli, że wydadzą nowy studyjny album z wokalem Dolores. 6 września 2018 podano, że przyczyną śmierci Dolores było utonięcie podczas kąpieli w wannie po alkoholu. 29 września 2018 ukazał się nowy utwór zespołu Iosa (po irlandzku Jezus). Jest to jedyny utwór The Cranberries, w którym Dolores śpiewa po irlandzku. 19 października ukazała się reedycja debiutanckiego albumu zespołu "Everybody Else Is Doing it, So Why Can’t We?". 18 stycznia 2019 ukazał się drugi singel The Cranberries wydany po śmierci Dolores i jednocześnie pierwszy z nadchodzącego albumu "All Over Now"; tego samego dnia zespół The Cranberries otrzymał tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Limerick. 

1 marca ukazał się drugi singel z nadchodzącego albumu "The Pressure"; 19 marca trzeci - "Wake Me When It's Over"; 18 kwietnia - czwarty i ostatni "In The End". 26 kwietnia ukazał się ostatni studyjny album zespołu In the End. Po wydaniu tego albumu zespół The Cranberries zakończył działalność. Na wersji albumu wydanej w Japonii znalazła się dodatkowo pierwotna wersja utworu "All Over Now". 18 września 2020r ukazała się reedycja albumu "No Need to Argue". 13 października 2023r ukazała się reedycja albumu "To The Faithful Departed". 

Single
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Linger/Reason	Cranberries	02.1993	74[14]	8[24]	Island CID 559	[platinum-UK][gold-US][written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Stephen Street]
Dreams/What you were	Cranberries	05.1994	27[6]	42[20]	Island CID 594	[platinum-UK][written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Stephen Street]
Zombie/Away	Cranberries	09.1994	14[11]	22[26].Airplay Chart	Island IS 600	[2x-platinum-UK][written by Dolores O'Riordan][produced by Stephen Street]
Ode to the family/So cold in Ireland	Cranberries	11.1997	26[11]	39[14].Airplay Chart	Island IS 601	[written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Stephen Street][11.Modern Rock Tracks]
I can' t be without you/[They long to be]Close to you	Cranberries	03.1995	23[10]	-	Island IS 605	[written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Stephen Street]
Ridiculous thoughts/Linger	Cranberries	08.1995	20[7]	-	Island CID 616	[written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Stephen Street]
Salvation/I'm still remembering	Cranberries	04.1996	13[12]	21[12].Airplay Chart	Island IS 633	[written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Bruce Fairbairn & The Cranberries]
Free to decide/When you' re gone	Cranberries	07.1996	33[12]	A:48[20];B:22[20]	Island IS 637	[written by Dolores O'Riordan][produced by Bruce Fairbain and The Cranberries]
Promises/Sweetest thing	Cranberries	04.1999	13[11]	-	Island US/Mercury 5725912	[written by Dolores O'Riordan][produced by Benedict Fenner & The Cranberries]
Animal instinct/Paparazzi on mopeds	Cranberries	07.1999	54[4]	-	Island US/Mercury 5621972	[written by Dolores O'Riordan, Noel Hogan][produced by Bruce Fairbain and The Cranberries]
Analyse	Cranberries	10.2001	89[1]	-	MCA MCSTD 40270	[written by Dolores O'Riordan][produced by Stephen Street]
Zombie/Away	Cranberries	07.2011	45[7]	-	Island USIR 29400443	[written by Dolores O'Riordan][produced by Stephen Street]

Albumy
Tytu³	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Everybody else is doing it,so why can' t we	Cranberries	03.1994	1[1][130]	18[130]	Island CID 8003	[2x-platinum-UK][5x-platinum-US][produced by Stephen Street]
No need to argue	Cranberries	10.1994	2[128]	6[90]	Island CID 8029	[3x-platinum-UK][7x-platinum-US][produced by Stephen Street]
To the faithful departed	Cranberries	05.1996	2[40]	4[51]	Island CID 8048	[2x-platinum-US][gold-UK][produced by Bruce Fairbairn, The Cranberries]
Bury the hatchet	Cranberries	05.1999	7[14]	13[10]	Island US/Mercury 5246442	[gold-US][silver-UK][produced by Benedict Fenner]
Wake up and smell the coffee	Cranberries	10.2001	61[2]	46[4]	MCA 1127062	[produced by Stephen Street]
Stars-The best of 1992-2002	Cranberries	09.2002	20[8]	16[2]	UMTV 0633542	[gold-UK][produced by Stephen Street, Bruce Fairbairn, The Cranberries and Benedict Fenner]
Roses	Cranberries	03.2012	37[2]	51[2]	Cooking Vinyl COOKCD 552	[produced by Stephen Street]
Something Else	Cranberries	05.2017	18[2]	-	BMG 538274052	[produced by The Cranberries]
Dreams – The Collection	Cranberries	03.2018	44[6]	51[2]	Spectrum Music SPEC 2121	-
In the End	Cranberries	05.2019	10[2]	119[1]	BMG 4050538451238	[produced by Stephen Street]