Laibach

Laibach to, obok The Young Gods i Swans, zespół, który w Polsce na przełomie lat 80/90 cieszył się kultową popularnością w środowiskach ludzi słuchającej niezależnej muzyki. Powstał w 1980 roku w słoweńskiej miejscowości Trbovlje (ówczesna Jugosławia). Jej pierwszy multimedialny projekt - "Red Districts (Rdeci revirji)" był odzewem na wydarzenia polityczne jakie miały miejsce w rządzonej przez komunistycznego przywódcę Titę Jugosławii (strajk górników w miejscowej kopalni). Publiczne przedstawienie tego projektu nie odbyło się ze względu na zakaz władz. 23 czerwca 1983 roku Laibach po raz pierwszy pokazał się w jugosłowiańskiej telewizji. W programie "TV Tednik" odbył się wywiad z zespołem. Wywiad wywołał liczne, ostre reakcje i w rezultacie grupie zabroniono publicznych występów oraz używania nazwy Laibach (oczywiście na terenie Jugosławii).

W tym samym roku zespołowi udało się jednak wyruszyć na trasę po całej Europie ("Occupied Europe Tour"). Muzycy zawitali również do Polski. Jednym z bardziej wstrząsających epizodów w historii Laibacha jest popełnienie w 1982 roku przez jednego z członków grupy samobójstwa (powiesił się na strychu w wiejskiej oborze). Być może to wydarzenie a także przygnębiająca sytuacja polityczna w komunistycznej Jugosławii miały wpływ na pierwsze nagrania Laibacha.

Pierwsza płyta wydana została w 1985 roku pod nazwą "Rekapitulacja 1980-1984" i jest to zapis pierwszych lat twórczości. Płyta ma charakter nieco niespójny i ekserymentalny. Właściwym debiutem Słoweńców jest wydana w 1986 roku płyta "Nova Akropola" (ukazuje się ona nakładem brytyjskiej firmy Cherry Red). Ciężkie, depresyjne brzmienie płyty oraz śpiewane po słoweńsku teksty robiły na słuchaczu duże wrażenie. Płyta jest już dzisiaj pozycją klasyczną i chyba najmniej zestarzała się spośród wszystkich wczesnych pozycji Laibacha. Następna pozycja w dyskografii Słoweńców ukazała się już w 1987 roku nakładem brytyjskiej wytwórni Mute. Wydawnictwo to zatytułowane zostało "Opus Dei" i przynosiło oprócz oryginalnego repertuaru również covery Queen ("One Vision") oraz Opus ("Life is Life"). Covery te zapowiadały to co miało dziać się na następnych płytach Laibacha. Płyta "Opus Dei" różniła się od poprzednich pozycji w dorobku Słoweńców. Motoryczny beat oraz wykrzykiwane po niemiecku teksty przywoływały trochę niecodzienne skojarzenia... Jeśli ktoś jest fanem Rammsteina i myśli, że kapela niemiecka odkryła jakieś nowe brzmienie, niech sięgnie po nagrania Słoweńców z tego okresu. Może spotkać go niespodzianka.

Po nagraniu płyty "Opus Dei" Laibach niepodziewanie wydał mini album z 6 wersjami starego kawałka Rolling Stones pt "Sympathy for the Devil". Bynajmniej w niczym nie przypominały one oryginałów :-). Kto lubi Rammsteian temu dalej będzie się podobało to co robili muzycy słoweńscy. Po przerobieniu RS panowie z Laibacha wzięli się za The Beatles i w 1988 roku ukazuje się dokładna kopia płyty czwórki z Liverpoolu "Let it Be". No może "dokładna kopia" to za dużo powiedziane. Na płycie znajdują się po prostu te same tytuły utworów , bo w niczym nie przypominają one oryginałów (no może poza "Across the Universe"). W każdym razie fani Rammsteina powinni być nadal zadowoleni ;). Następnie muzycy nagrywają muzykę do spektaklu Macbeth (pierwsza jej prezentacja odbyła sie w teatrze "Deutsches Schauspielhaus", Hamburg, 1987/88, rezyseria - Wilfried Minks) W między czasie Laibach stał się klasykiem i na zespół pochodzący ze wschodniej Europy zaczęło powoływać się wielu wykonawców jako na swoją inspirację. Mniej więcej w tym czasie Słoweńcy, których twórczość od samego początku była kontrowersyjna i buntownicza stworzyli projekt "słoweńskiego państwa kulturalnego"(Neue Slovenische Kunst - NSK) oraz wytwórnie płytową o tej samej nazwie (NSK) w Lubljanie. Muzykom czyniono z tego powodu zarzuty o wspieranie "faszyzmu" i podejrzewano ich o takie sympatie. Ale chyba należy te opinie pozostawić bez komentarza.

W nowej rzeczywistości (po upadku komunizmu i państwa jugosłowiańskiego) muzykom nie było łatwo się odnaleźć. Na początku lat 90-tych coraz większą popularność zaczęły zdobywać takie gatunki jak rave, house czy techno a także z drugiej strony grunge. W 1992 roku ukazuje się płyta "Kapital", która jest uważana przez wielu starych fanów za ostatnią dobrą płytę Słoweńcow. Następna pozycja "NATO" (1994) jest już całkowicie nieudana. Płyta zawiera cover "The Final Countdown" (szwedzkiej soft rockowej grupy Europe) i w całości jest próbą nawiązania do stylistyki techno (?). Zresztą próba zupełnie nieudaną.

W 1996r ukazuje się płyta "Jesus Christ Supesrtar" utrzymana z kolei w konwencji rockowo-metalowej. W sumie płyta jest chyba lepsza od poprzedniej jednak w porównaniu z wcześniejszymi dokonaniami nie warto nawet wspominać o niej. Legenda Laibacha jest jednak nadal żywa a twórczość z lat 80. to klasyka.


W 2003 roku zespół wydał album „WAT” (We Are Time), na którym znalazł się również utwór „Tanz mit Laibach” zainspirowany twórczością niemieckiej grupy DAF. Współautorem tekstów był Peter Mlakar a muzykę współtworzyli Iztok Turk i DJ-e Umek, Bizzy i Dojaja.

W 2004 roku grupa wydała dwupłytowy album z remiksami najpopularniejszych, najbardziej "hymnowych" utworów zespołu oraz jeden nowy utwór - cover „Mama Leone” Bino. Wydawnictwo zawiera również 40. stronicową biografię zespołu autorstwa Alexeia Monroe.

W 2006 roku Laibach wydał album „Volk” z utworami inspirowanymi hymnami państwowymi oraz hymnem fikcyjnego państwa NSK „Das Lied der Deutschen”- napisanym w 1797 roku i wykonywanym w okresie Republiki Weimarskiej. Tytuł płyty opiera się na grze słów - słowo Volk w języku niemieckim oznacza 'lud', natomiast w języku słoweńskim znaczy 'wilk' (przewrotnym pomysłem było umieszczenie na okładce płyty obrazka przedstawiającego owce).

1 czerwca 2006 roku zespół wykonał własną interpretację „Die Kunst der Fuge” Bacha na koncercie w rodzinnym mieście kompozytora w Lipsku podczas dorocznego festiwalu Bachfest. Interpretacja Laibacha została wydana na płycie „Laibachkunstderfuge” w 2008 roku.

18 kwietnia 2009 roku zespół wystąpił ponownie ze słoweńską orkiestrą symfoniczną pod batutą Izidora Leitingera w Lublanie, interpretując fragmenty utworów Wagnera takich jak Tannhäuser, Zygfryd i Walkiria. Koncert zatytułowany był „Volkswagner”.

W 2012 roku zespół wraz z Benem Watkinsem z Juno Reactor skomponował muzykę do filmu Timo Vuorensoli Iron Sky.


14 kwietnia 2012 roku Laibach wystąpił w Tate Gallery w Londynie z koncertem pod tytułem „Monumental Retro-Avant-Garde”. Jesienią 2012 roku Laibach koncertował w kopalni Velenje- koncert zatytułowany był „Kohle ist Brot” (pol. Węgiel jest chlebem) i był częścią programu artystycznego Mariboru z okazji pełnienia funkcji europejskiej stolicy kultury w roku 2012.

W listopadzie 2012 roku teatr Schauspielhaus w Düsseldorfie wystawił inscenizację sztuki Lwa Tołstoja „Die Macht der Finsternis” (pol. Ciemna potęga) w reżyserii Sebastiana Baumgartena, do której muzykę stworzył Laibach.

W marcu 2014 roku zespół wydał album „Spectre”. W tekstach poruszana jest tematyka kapitalizmu, ucisku i inwigilacji obywateli poprzez polityków i władze. Zespół czerpał inspiracje z działalności ruchu Occupy Wall Street i demaskatorów takich jak Edward Snowden, Bradley Manning i Julian Assange. Zespół powołał do życia symboliczną partię Spectre-Party, by zainicjować zmiany społeczne. Książeczka partyjna oraz teksty pieśni partyjnych zostały dołączone do limitowanej wersji CD albumu Spectre.

W lipcu 2014 roku Laibach wydał płytę o powstaniu warszawskim, na której znalazły się trzy utwory: „Warszawskie dzieci”, „Zog nit keyn mol” i „Mach dir nichts daraus”. Projekt zrealizowano na zlecenie Narodowego Centrum Kultury i sfinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z okazji obchodów 70. rocznicy powstania warszawskiego.

W sierpniu 2015 roku Laibach, jako pierwsza profesjonalna zagraniczna grupa muzyczna, dał koncert w stolicy Korei Północnej Pjongjangu w ramach obchodów 70. rocznicy wyzwolenia Półwyspu Koreańskiego spod okupacji Japonii. Występ utrzymany był w konwencji północnokoreańskiej propagandy – na ekranie wyświetlano plakaty propagandowe a zespół zagrał m.in. utwory z musicalu „Dźwięki muzyki” z 1965 roku - jednego z nielicznych filmów „zachodnich” dopuszczonych do dystrybucji w Korei Północnej oraz przeróbkę tradycyjnej pieśni koreańskiej „Arirang”].

Single

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Panorama / Decree	Laibach	.1985	-	-	East West 12 EWS 3	-
Die Liebe / Die größte Kraft	Laibach	11.1985	-	-	Cherry Red Cherry 91	-
Geburt einer Nation/Leben heißt Leben (Live Is Life)	Laibach	03.1987	-	-	Mute 12 MUTE 60	-
Life Is Life/Germania	Laibach	06.1987	-	-	Mute MUTE 62	-
Sympathy for the Devil	Laibach	.1988	-	-	Mute CD MUTE 80	[written by M.Jagger, K. Richards]
Across the Universe / Maggie Mae	Laibach	11.1988	-	-	Mute MUTE 91	[written by Lennon/McCartney]
Wirtschaft Ist Tot	Laibach	04.1992	-	-	Mute MUTE 116	[written by Laibach][produced by Laibach]
Final Countdown	Laibach	09.1994	-	-	Mute MUTE 117	-
In The Army Now / War	Laibach	05.1995	-	-	Mute MUTE 170	[written by Boland / Boland][produced by Laibach]
Jesus Christ Superstar / God Is God	Laibach	.1996	-	-	Mute MUTE 197	[written by T.Rice/A.Lloyd Webber ]
Tanz Mit Laibach	Laibach	08.2003	-	-	Mute MUTE 241	[written by Turk , Laibach , Umek]

Albumy

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Nova Akropola	Laibach	02.1986	-	-	Cherry Red BRED 67	[produced by Jurij Toni , Ken Thomas , Laibach , Rico Conning]
The Occupied Europe Tour 1985	Laibach	04.1986	-	-	Side Effects SER 08	-
Opus Dei	Laibach	03.1987	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 44	[produced by Rico Conning]
Let It Be	Laibach	10.1988	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 58	-
Macbeth	Laibach	01.1990	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 70	[produced by Iztok Turk , Janez Križaj , Laibach]
Sympathy For The Devil	Laibach	03.1990	-	-	Mute Records Ltd. MUTE 80	-
Kapital	Laibach	04.1992	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 82	-
NATO	Laibach	10.1994	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 121	[produced by Laibach]
Jesus Christ Superstars	Laibach	10.1996	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 136	-
WAT	Laibach	09.2003	-	-	Mute Records Ltd. STUMM 223	[produced by Iztok Turk , Laibach]