Carter, początkowo pokrewny w swej muzycznej koncepcji Ornette'owi Colemanowi,
wykonywał na klarnecie free jazz. Wówczas, w początku lat 60-tych było to
niemal zupełnie nie do pomyślenia. Już bowiem w latach 40-tych klarnet
został niemal bezpowrotnie zarzucony na rzecz saksofonów, instrumentów o
większych możliwościach wykonawczych, a nadto - jak twierdzili zgodnie
muzycy i krytycy jazzowi - bardziej predystynowany do grania nowoczesnej
muzyki jazzowej. Carter udowodnił, że niesłusznie jest odbierana
należyta rola temu instrumentowi. Wkrótce też znalazł naśladowców,
muzyków, którzy na klarnecie grali nowoczesny jazz i jazz awangardowy.
Początkowo, w latach 60-tych Carter koncentrował się na graniu free jazzu. W roku 1964, wspólnie z Bobbym Bradfordem utworzył The New Art Jazz Ensamble,
niemal bliźniaczy zespół do słynnego kwartetu Ornette'a Colemana,
tylko, że zamiast saksofonu altowego używany był klarnet. Z końcem lat
60 przyłączył do zespołów Horace Tapscotta i Arthura Blythe'a, przy czym wydaje się, że szczególnie kontakt z tym pierwszym zaważył na późniejszych koncepcjach stylistycznych Cartera.
O ile bowiem możemy mówić, że Carter dokonał przeniesienia klarnetu w
czasy i muzykę free jazzu, to najważniejsze osiągnięcia Cartera
przypadają na lata późniejsze, szczególnie zaś na lata 80., kiedy to z
większymi zespołami rozpoczął tworzenie muzyki, której zamierzeniem było
połączenie jazzu, w tym free, z muzyką współczesną oraz afrykańskimi
korzeniami, w czym upatrywał sedna współczesnej muzyki amerykańskiej.
Całość cyklu składa się z pięciu suit pod wspólnym tytułem: "Roots and Folklore: Episodes in the Development of American Folk Music". W latach 80. utworzył jedyny jak do tej pory jazzowy zespół klarnetowy: Clarinet Summit,
w skład którego weszli także David Murray, Alvin Baptiste i Jimmy
Hamilton. Również i ta grupa, penetrująca różnorodną stylistykę, została
wysoko oceniona przez krytykę.
Carter był cenionym instrumentalistą, który pierwszy ukazał jak w nowoczesny sposób grać na klarnecie. Wykazywał w tej grze także wirtuozerską zdolność. Był również cenionym kompozytorem. Można zaryzykować twierdzenie, że cała późniejsza muzyka jazzowa grana na klarnecie, w jakiś sposób sięga do jego dokonań.
| Tytuł | Wykonawca | Data wydania | UK | US | Wytwórnia [US] |
Komentarz |
| West Coast Hot | John Carter & Bobby Bradford Quartet | .1969 | - | - | Novus 3107-2-N | - |
| Seeking | John Carter and Bobby Bradford's New Art Jazz Ensemble | .1969 | - | - | Revelation 9 | - |
| Flight for Four | John Carter & Bobby Bradford | .1969 | - | - | Flying Dutchman 108 | - |
| Self-Determination Music | John Carter & Bobby Bradford | .1970 | - | - | Flying Dutchman 128 | - |
| Secrets | John Carter & Bobby Bradford | .1972 | - | - | Revelation 18 | - |
| Echoes from Rudolph's, Vol. 1 | John Carter | .1977 | - | - | Ibedon 1000 | - |
| Variations on Selected Themes for Jazz Quintet | John Carter | .1979 | - | - | Moers 2084 | - |
| Tandem 2 | John Carter & Bobby Bradford | .1982 | - | - | Emanem 4012 | - |
| Night Fire | John Carter | .1980 | - | - | Black Saint 120047 | - |
| Tandem 1 | John Carter & Bobby Bradford | .1982 | - | - | Emanem 4011 | - |
| Comin' On | Bobby Bradford – John Carter Quintet | .1988 | - | - | Art 6016 | - |
