Gorillaz

Gorillaz, brytyjski projekt multimedialny. Narodził się w 1997r w Londynie. Inicjatorami byli Damon Albarn (23.03.1968r, Whitechapel, Londyn) - voc, k, g, lider zespołu Blur, i Jamie Hewlett; rysownik; autor kultowego komiksu Tank Girl oraz okładek płyt m.in. dla The Senseless Things. Wynajmowali wówczas razem mieszkanie w Westborne Grove w Londynie i przyszedł im do głowy pomysł fikcyjnego zespołu Gorillaz. Powoli wcielili go w życie.

 Hewlett narysował postaci Murdoca Nicallsa, 2D (Stuarta Tusspota), Amerykanina Russela Hobbsa i Japonki Noodle (jedyna dziewczyna w składzie, zastąpiła wykreowaną pierwotnie Paulę), Wymyślił im też - przy pomocy zespołu współpracowników, Zombie Flesh Eaters, oraz Albania - życiorysy. A na późniejszym etapie zajął się m.in. projektowaniem okładek płyt, realizacją animowanych teledysków i stworzeniem witryny internetowej.

 Albarn wziął na siebie odpowiedzialność za stronę muzyczną, przedsięwzięcia. Stworzył wstępne wersje kompozycji Gorillaz i przeniósł je w domowym studiu; Kong w Landbroke Grove w Londynie przy współudziale realizatorów Toma Girlinga i Jasona Coxa na taśmę - sam wystąpił jako główny wokalista i instrumentalista - a następnie zebrał współpracowników, z którymi nadał wszystkim utworom ostateczny kształt. Albarn, tworząc dla wyimaginowanej grupy, mógł z większym luzem niż kiedykolwiek czerpać z różnych konwencji i stylów, od punk rocka przez funk, hip hop i jazz po jamajskie reggae i muzykę kubańską. Gdy wiosną 2000r szkice wszystkich utworów, jak 5/4, Tomorrow Comes Today, Clint Eastwood, Punk, Rock The House, 19/2000, Latin Simone (Que Pasa Contigo), Slow Country czy M1 A1, zostały już zarejestrowane, zaprosił do współpracy producenta Dana The Automatora (Japończyk urodzony w Stanach; właśc. Dan Nakamura), który ściągnął do studia z kolei swoich kolegów z projektu Deltron 3030: rappera Dela Tha Funkee, Homosapiena (właśc. Teren Delvon Jones; 12.08.1972r, Oakland, Kalifornia, Stany Zjednoczone), byłego członka Da Lench Mob, i DJ-a Kida Koalę (z pochodzenia Chińczyk; właśc. Erie San; 1975r, Vancouver, Kanada). Wszyscy mieli wkład w nagrania Gorillaz: Dan The Automator nie ograniczył się do roli producenta, ale też wprowadził liczne hiphopowe beaty i sample, Del Tha Funkee Homosapien dodał rapowane wstawki do utworów Clint Eastwood i Rock The House, a Kid Koala ożywił całość skreczami. Dograno też dodatkową partię wokalną Tiny Weymouth (właśc. Martina Michele Weymouth; 22.11.1950r, Coronado, Kalifornia; Stany Zjednoczone), znanej z The Talking Heads i Tom Tom Club, do 19/2000, oraz śpiew legendarnego Ibrahima Ferrera (29.02.1927r, San Luis, Kuba - 6.08.2005r, Hawana) z zespołu Buena Vista Social CIub do Latin Simone (Que Pasa Contigo).

Pod koniec wiosny 2000 Albarn i Dan The Automator wyjechali na Jamajkę, by w tamtejszych Gee Jam Studios przygotować ostateczne miksy nagrań, a towarzyszyła im Miho Hatori, japońska artystka hiphopowa z działającego w Stanach zespołu Cibo Mato, która dodała swój głos m.in. w Re-Hash, Faust, Left Hand Suzuki Method i 19/2000.

 Debiutem Gorillaz była czwórka „Tomorrow Comes Today", wydana w listopadzie 2000r przez Parlophone, właściwie bez promocji (na tym etapie Albarn zaprzeczał, jakoby miał znaczący udział w projekcie, a ujawnił wszystkie szczegóły dopiero w lipcu 2001 w wywiadzie dla miesięcznika „Q"). Kampania reklamowa ruszyła pełną parą w marcu 2001, gdy ukazały się wreszcie album, zatytułowany po prostu „Gorillaz", oraz singel Clint Eastwood/Clint Eastwood (remiks)/Dracula; później na rynek trafiły jeszcze dwie małe płyty: w czerwcu 19/2000/12/2000 (remiks)/Hip:Albatross i w październiku tego roku Rock The House/The Sounder/Ghost Train.

 Projekt odniósł oszałamiający sukces. Bezpretensjonalne, cudownie eklektyczne i niewymuszenie dowcipne piosenki Gorillaz zrobiły furorę na całym świecie (także w Stanach, choć pierwotnie w ogóle nie planowano wejścia na tamtejszy rynek), a sześciomilionowy nakład albumu zaskoczył nawet Albarna. Formacja po raz pierwszy zaprezentowała się na żywo 22 marca w londyńskiej King's Cross Scala, w późniejszych miesiącach zaś dotarła m.in. do Francji, Japonii oraz - w lutym 2002 - Stanów Zjednoczonych, ale podczas wszystkich tych występów publiczność oglądała jedynie animowane filmy z.udziałem Gorillaz lub sylwetki postaci, natomiast prawdziwi muzycy pozostali dla niej niewidoczni. A w różnych koncertowych inkarnacjach Gorillaz u boku:Albama pojawili się m.in. aktorzy Phil Cornwell (udzielił głosu Murdokowi), Nelson De Freitas (udzielił głosu 2D) i Haruka Kuroda (udzieliła głosu Noodle) oraz słynny perkusista Remi Kabaka, znany m.in. z Airforce (udzielił głosu Russelowi), ponadto zaś rapperzy Sweetie Irie, dwójka Life i Si Philli z zespołu Phi Life Cypher oraz Jamal Grey, DJ D-Zire (właśc. Darren Galea) ze Spacemonkeyz, a wreszcie instrumentaliści Mike Smith - k, s, Simon Katz - g, znany z Jamiroquai, Roberto Occhipinti - b i Cass Browne - dr, znany z The Senseless Things i własnego Delakota.

 W tym okresie powstały kolejne nagrania, m.in. nowa wersja Let's Get Dirty i Gorillaz On My Mind (drugie z nich ukazało się na soundtracku „Blade 2", Virgin, 2002), oba z udziałem rappera Redmana, (właśc. Reggie  Noble; 17.04.1970r, Newark, New jersey, Stany Zjednoczone), oraz 911 (odpowiedź na zamachy terrorystyczne w Stanach z 11 września 2001) z udziałem rapperów.z zespołu D-12 i wokalisty Terry'ego Halla (19.05.1959r, Coventry), znanego m.in. z The Specials, The Fun Boy Three i The Colounield. A dyskografia Gorillaz powiększyła się w grudniu 2001r o „G Sides", zbiór premierowych rzeczy z singli, i w czerwcu 2002r o „Laika Come Home", zestaw dubowych remiksów nagrań z „Gorillaz", zaproponowanych przez Space: Monkeyz (m.in. niewielki przebój Lil' Dub Chefin - nowa wersja M 1A1).

W lipcu 2002 grupa zagrała na imprezie Isle Of MTV w Portugalii, Albarn zapowiedział zaś, że jej następnym krokiem będzie film, jednakże do realizacji pomysłu nie doszło, chociaż podobno zainteresowała się nim wytwórnia DreamWorks Stevena Spielberga. W 2003r Albarn skoncentrował się na Blur, ale w 2004r reanimował Gorillaz. I znowu w swoim studiu Kong w Londynie zarejestrował przy pomocy; realizatora; Jasona Coxa i programisty Jamesa Dringa wstępne wersje piosenek przeznaczonych na kolejny album, „Demon Days", m.in. Last Lirying Souls, Kids With Guns, Dirty Harry, Feel Good Inc., Everry Planet We Reach Is Dead, November Has Come White Light.Tym razem w nadaniu dziełu ostatecznego kształtu pomógł słynny amerykański producent i DJ - Danger Mouse (właśc. Brian Burton), a do udziału w nagraniach tak jak poprzednio zaproszono liczne, znakomitości.
 Byli to przede wszystkim rapperzy Roots Manuva (właśc. Rodney Hylton Smith; 1972, Stockwell, Londyn),. Booty Brown (właśc. Romye Robinson; 1970, Altadena, Kalifornia, Stany Zjednoczone) z zespołu The Pharcyde Hardson, MF Doom (właśc. Daniel Dumile; znany też jako Zev Love X i Viktor Vaughan) z zespołu KMD oraz cały skład De La Soul; wystąpili odpowiednio w All Alone, Dirty Harry, November Has Come i Feel Good Inc. Nie zabrakło też wokalistów, jak Shaun Ryder (właśc; Shaun William Ryder; 23.08.1962r, Little Hulton, Manchester); frontman Happy Mondays i Black Grape, Neneh Cherry (właśc. Neneh Mariann Karlsson; 10.03.1964r, Sztokholm, Szwecja) oraz Martina Topley-Bird, współpracowniczka m.in. Tricky'ego oraz zespołów Porno For Pyros i Primus; uświetnili swoim śpiewem odpowiednio Dare, Kids With Guns I All Alone. Monolog w Fire Coming Out Of The Monkey's Head wygłosił słynny aktor Dennis Hopper. Partie chóru w Don't Get Lost In Heaven i Demon Days wykonał London Community Gospel Choir, a w Dirty Harry -dziecięcy San Fernandez Youth Chorus.

Albarn pozyskał również świetnych instrumentalistów, m.in. w Every Planet We Reach Is Dead wystąpił jako pianista Ike Turner (właśc. Izear Luster Turner Jr.; 5.11.1931r, Clarksdale, Missisipi, Stany Zjednoczone), znany z zespołu Ike And Tina Turner, a na gitarze na całej: płycie zagrał Simon Tong, znany z The Verve. Niestety, mimo niesamowitej obsady wydany w maju 2005 album, promowany singlem Feel Good IncJ’68 State, okazał się dokonaniem mniej błyskotliwym, nie tak zabawnym, chłodniejszym brzmieniowo i bardziej monotonnym niż „Gorillaz" (chociaż byli i tacy, którzy widzieli w nim dzieło bardziej spójne i dojrzałe od debiutu). Nie do końca przekonywała też ewolucja stylistyczna formacji, zwłaszcza niemal całkowita rezygnacja z rocka (z wyjątkiem piosenki White Light), obecnego przecież w kilku nagraniach z debiutu, jak; Punk, M1A1 i 5/4, na rzecz innych elementów, jak klasyczne disco (np. Dare) czy gospel (np. Demon Days).

Single
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Clint Eastwood	Gorillaz	03.2001	4[32]	57[11]	Parlophone 6552	[platinum-UK][written by Damon Albarn/Gorillaz/T.Del Jones][produced by Dan The Automator/Gorillaz/Jason Cox/Tom Girling]
19/2000	Gorillaz	07.2001	6[17]	-	Parlophone 6559	[silver-UK][written by Gorillaz ][produced by Dan The Automator/Gorillaz/Jason Cox/Tom Girling]
Rock the house	Gorillaz	11.2001	18[14]	-	Parlophone 6565	[silver-UK][written by Del Tha Funkee Homosapien/Automator/Gorillaz][produced by Dan The Automator/Gorillaz]
Tomorrow comes today	Gorillaz	03.2002	33[5]	-	Parlophone 6545	[written by 2D/Murdoch][produced by Dan The Automator/Gorillaz]
Lil' dub chefin'	Space Monkeyz versus Gorillaz	08.2002	73[2]	-	Parlophone 6584	[written by Murdoch][produced by Dan The Automator/Gorillaz/Girling/Jason Cox/Space Monkeyz]
Feel good inc	Gorillaz/De La Soul	04.2005	2[54]	14[45]	Parlophone 6663	[platinum-UK][gold-US][written by Jolicoeur, D./Gorillaz][produced by Jason Cox/Ding/Danger Mouse/Gorillaz]
Dare	Gorillaz Featuring Shaun Ryder	09.2005	1[1][52]	87[5]	Parlophone 6668	[gold-UK][written by Gorillaz ][produced by Danger Mouse/Gorillaz]
Dirty Harry	Gorillaz	12.2005	6[42]	-	Parlophone 6676	[silver-UK][written by Robinson, R./Gorillaz][produced by Danger Mouse/Gorillaz]
Kids With Guns / El Manana	Gorillaz	05.2006	27[6]	-	Parlophone 6685	[written by Gorillaz][produced by Danger Mouse/Jason Cox/James Dring]
Stylo	Gorillaz featuring Bobby Womack and Mos Def	03.2010	-	103[1]	Parlophone	[written by Damon Albarn, Murdoc Niccals, Mos Def, Bobby Womack][produced by Gorillaz]
On Melancholy Hill	Gorillaz	07.2010	78[2]	-	Parlophone CATCO 161241253	[written by Damon Albarn][produced by Damon Albarn]
Doncamatic	Gorillaz featuring Daley	12.2010	37[2]	-	Parlophone CDR 6827	[written by Damon Albarn, Jamie Hewlett, Gareth Daley][produced by Gorillaz]
Saturnz Barz	Gorillaz featuring Popcaan	04.2017	87[1]	101	Parlophone GBAYE 1700866	[written by Damon Albarn, Andrae Sutherland][produced by Albarn, Remi Kabaka, The Twilite Tone]
Ascension	Gorillaz featuring Vince Staples	04.2017	91[1]	-	Parlophone GBAYE 1700864	[written by Damon Albarn, Vincent Staples][produced by Albarn, Remi Kabaka, The Twilite Tone]

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Gorillaz	Gorillaz	04.2001	3[136]	14[42]	Parlophone 33 748	[platinum-US][3x-platinum-UK][Producers: Dan the Automator , Tom Girling , Jason Cox , Gorillaz ]
G Sides	Gorillaz	03.2002	65[2]	84[4]	Parlophone 11 967	[Producers: Dan the Automator , Tom Girling , Jason Cox , Gorillaz ]
Laika come home	Space Monkeyz Vs Gorillaz	08.2002	108[2]	156[1]	Parlophone 40 362	[Producers: Dan the Automator , Tom Girling , Jason Cox , Gorillaz]
Demon days	Gorillaz	06.2005	1[1][123]	6[65]	Parlophone 73 838	[6x-platinum-UK][2x-platinum-UK][Producers: Damon Albarn , Jason Cox , Gorillaz , Danger Mouse , James Dring]
D-Sides	Gorillaz	12.2007	63[2]	-	Parlophone 5105452	[Producers: Gorillaz, Jason Cox, James Dring, Danger Mouse]
Plastic Beach	Gorillaz	03.2010	2[59]	2[33]	Parlophone 6261662	[platinum-UK][Producers: Gorillaz]
The Fall	Gorillaz	04.2011	12[5]	24[3]	Parlophone 0975882	[Producers:Gorillaz, Stephen Sedgwick]
The Singles Collection 2001–2011	Gorillaz	12.2011	46[11]	-	Parlophone 5099973008026	[gold-UK][Producers:Gorillaz]
Humanz	Gorillaz	04.2017	2[11]	2[10]	Parlophone 0190295851200	[silver-UK][Producers: Gorillaz, The Twilite Tone, Remi Kabaka Jr., Fraser T Smith]