Osibisa

 Zespół założony w Londynie w 1969 r. z incjatywy trzech muzyków pochodzących z Ghany i trzech pochodzących z Karaibów. W latach 70-tych zespół Osibisa odegrał bardzo ważną rolę w zaprezentowaniu europejskiej i amerykańskiej publiczności muzyki afrykańskiej, a szczególnie tej będącej połączeniem zachodnioafrykańskich rytmów z rockiem. Póżniej jednak grupa podzieliła los innych popularnych wykonawców tego okresu, którzy w swojej twórczości wykorzystywali wpływy afrykańskie.

 

Ich pionierskie dokonania były powszechnie niedoceniane lub też zarzucano im brak autentycznych korzeni. W zarzutach tych kryje się zresztą sporo prawdy: styl zespołu Osibisa zbyt mocno związany był z rockiem, by przetrwać liczne zakręty na drodze swego rozwoju i mimo wszystko stanowił zbyt wielką mieszankę, by zainteresować publiczność lat 80-tych, która zaczęła szukać "autentycznej" muzyki afrykańskiej. Nie można jednak pominąć wielkich dokonań Osibisy w latach 70-tych
 

Trzej pochodzący z Ghany założyciele zespołu: Teddy Osei (saksofon), Soi Amarfio (perkusja) i Mac Tontoh (brat Osei; trąbka) przed przeprowadzką do Londynu byli uznanymi członkami muzycznej sceny w Akrze. Osei i Amarfio grali w The Star Gazers, jednym z najbardziej znanych tamtejszych zespołów, by założyć potem The Comets, którzy w 1958 r. zanotowali na swoim koncie spory afrykański przebój "Pete Pete". Tontoh był również członkiem The Comets; póżniej dołączył do The Uhuru Dance Band, jednego z pierwszych zespołów wzbogacających brzmienie muzyki rodem z Ghany o elementy jazzu. Pozostałymi członkami-założycielami Osibisy byli: Spartacus R (bas), Robert Bailey (ur. na Trynidadzie; instr. klawiszowe) i Wendel Richardson (ur. na wyspie Antigua; gitara).
 

Tuż po powstaniu grupy dołączył do niej Potato, ghański specjalista od gry na instrumentach perkusyjnych. W 1962 r. Osei przeniósł się do Londynu, a rząd Ghany przyznał mu potem stypendium, by mógł podjąć studia muzyczne. W 1964 r. Osei założył grupę Cat's Paw, "przygrywkę" do póżniejszej formacji Osibisa, która prezentowała brzmienie łączące elementy rdzennej muzyki afrykańskiej, rocka i soulu. W 1969 r. pragnąc poszerzyć skład o autentycznych afrykańskich muzyków, przekonał Tontoha i Amarfio, by przyjechali do Londynu, gdzie pod koniec tego samego roku narodziła się Osibisa.
 

Muzycy odnieśli natychmiastowy sukces, a pochodzący z 1970 r. singel "Music For Gong Gong" stał się sporym przebojem (do brytyjskiej Top 10 trafiły potem jeszcze trzy utwory zespołu: "Sunshine Day", "Dance The Body Music" i "Coffee Song"). Debiutancki album formacji z 1971 r. sprzedawał się również doskonale. Przyczynił się do tego niewątpliwie termin jego ukazania się na rynku: muzyka rockowa po ożywieniu, jakie przeżywała w latach 60-tych, znalazła się w przysłowiowym dołku. Na koncerty przychodziła pasywna, nieruchawa publiczność, dla której taniec był w wielu przypadkach czynnością absolutnie niemożliwą (swoją rolę odgrywały tu jakże modne w tym okresie narkotyki). 

Muzyka disco nie doszła jeszcze do głosu, formacja Osibisa wkroczyła więc dumnie w powstałą lukę prezentując swoją niezwykłą muzykę, w której odniesienia do rocka (manifestowane najczęściej w solowych partiach gitary i układach akordów) łączyły się z dynamicznymi rytmami rodem z Afryki.
Publiczność nie mogła pozostać obojętna na taką mieszankę i w efekcie o grupie Osibisa mówili wszyscy, a albumy zespołu znależć można było w pokojach studentów w całej Wielkiej Brytanii. Jednak prawdziwa siła zespołu dochodziła do głosu podczas koncertów, kiedy to prezentująca afrykańskie elementy scenografia (przywoływała od razu na myśl obrazki rodem z afrykańskiej wioski, co zresztą było zamierzeniem muzyków) i mistrzowskie umiejętności rytmiczne stawały się żródłem energii, której próżno by szukać w innych odmianach zachodniej muzyki pop.
 

Najlepszy album w dorobku formacji Woyaya, podobnie jak debiutancki longplay otarł się o brytyjską Top 10 (docierając do 11. miejsca). Utwór tytułowy z tego wydawnictwa nagrał potem Art Garfunkel, obdarzając go bardzo nastrojową aranżacją. Dalsza kariera grupy upływała na próbach podbicia list przebojów w innych krajach, czemu służyły liczne podejmowane pod koniec lat 70-tych trasy. Muzycy zawędrowali m.in. do Japonii, Indii, Australii i oczywiście do Afryki, wszędzie przyciągając na swoje koncerty szerokie rzesze publiczności. W 1977 r. członkowie Osibisy wystąpili w roli gwiazd odbywającej się w Lagos imprezy Festac 77, będącej swoistą panafrykańską olimpiadą muzyki i kultury, a w 1980 r. wzięli udział w specjalnym koncercie upamiętniającym odzyskanie niepodległości przez Zimbabwe.
 

Jednak w tym okresie gwiazda Osibisy mocno już przybladła w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych. Zaproszenie do tańca płynęło teraz ze strony muzyki disco, która powoli przyćmiewała rytmy afrykańskie. Muzycy nadal co prawda koncertowali i nagrywali piyty, ale grono publiczności stawało się stopniowo coraz mniej liczne. Pojawiły się również problemy natury organizacyjno-biznesowej. Po podpisaniu pierwszego kontraktu z wytwórnią MCA, Osibisa kilkakrotnie zmieniała firmy, wiążąc się na koniec z Bronze Records. Posunięcia te odzwierciedlały rosnące niezadowolenie muzyków z praw panujących w brytyjskim biznesie muzycznym: każda wytwórnia nakłaniała ich bowiem do zmiany stylu na disco, by w ten sposób odzyskać utracone łaski publiczności. Muzycy gotowi byli pójść na pewne ustępstwa, ale - co trzeba im zapisać na plus (niestety w kategoriach finansowych był to gigantyczny minus) - miały one swoje granice. Nie byli przygotowani na całkowite rezygnację ze swoich korzeni, kultury i poczucia dumy. 

W połowie lat 80-tych członkowie zespołu skierowali swą uwagę na rynek muzyczny w rodzinnej Ghanie, gdzie planowali zbudować studio i kompleks sal widowiskowych. Po cofnięciu dotacji państwowych nic z tych planów nie wyszło.
Mogli już tylko pomagać w promocji młodych artystów startujących na tamtejszym rynku. W 1984 r. Tontoh założył w Londynie zespół, który towarzyszył trzem występującym gościnnie muzykom z Ghany- A.B. Crentsilowi, Ericowi Agyemanowi i Thomasowi Frempongowi. Wynikiem tej współpracy był album Highlife Stars wydany nakładem należącej do Osibisy wytwórni Flying Elephant. Obecnie zespół definitywnie zakończył działalność. Pojawia się tylko od czasu do czasu na koncertach wspominkowych.

Single

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Sunshine Day / Bum To Bum	Osibisa	01.1976	17[6]	-	Bronze BRO 20	[written by Osei/Tontoh/Amarfio][produced by Gerry Bron][61[9].R&B Chart]
Dance The Body Music/Right Now	Osibisa	06.1976	31[6]	-	Bronze BRO 26	[written by Osei, Tontoh, Amarfio, Gyan][produced by Gerry Bron]

Albumy

Tytu³	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [UK]	Komentarz
Osibisa	Osibisa	05.1971	11[10]	55[19]	MCA MAPS 4740	[produced by Tony Visconti]
Woyaya	Osibisa	02.1972	11[7]	66[17]	MCA MDKS 8005	[produced by Tony Visconti]
Heads	Osibisa	.1972	-	125[8]	MCA MDKS 8007	[produced by Osibisa,John Punter ]
Superfly T.N.T. Soundtrack	Osibisa	07.1973	-	159[7]	Buddah 5136	[produced by Peter Gallen]
Happy Children	Osibisa	.1973	-	202	Warner Bros. BS 2732 [US]	[produced by Peter Gallen ]
Osibirock	Osibisa	09.1974	-	175[4]	Warner Bros. K 56048	[produced by Peter Gallen ]
Welcome Home	Osibisa	04.1976	-	200[2]	Island ILPS 9355	[produced by Gerry Bron ]