Doors

"Gdyby drzwi percepcji zostały odblokowane, człowiek mógłby widzieć wszystkie rzeczy takimi, jakimi są naprawdę — nieskończonymi." Ten cytat z poety Williama Blake'a stał się inspiracją dla Jima Morrisona (właśc. James Douglas Morrison, ur. 8.12.1943 r. w Melbourne w stanie Floryda, USA, zm. 3.07.1971 r. w Paryżu, Francja), studenta sztuki teatralnej na University of California i początkującego muzyka. Jego marzenie o zespole rockowym o nazwie "The Doors" ziściło się w sierpniu 1965 r., gdy swemu koledze ze studiów Rayowi Manzarkowi (właśc. Raymond Daniel Manzarek ur. 12.02.1939 r. w Chicago w stanie Illinois, USA; klawisze) zaśpiewał surową wersję kompozycji "Moonlight Drive". Zauroczony Manzarek zaprosił Morrisona do swojej studenckiej grupy rhythm and bluesowej — Rick And The Ravens, w której występowali także dwaj bracia organisty — Jim i Rick.

Później Ray zwerbował jeszcze perkusistę Johna Densmore'a (ur. 1.12.1945 roku w Los Angeles w stanie Kalifornia, USA) i tak zestawiony skład nagrał w sławnym studio World Pacific sześć piosenek Morrisona. W czasie sesji opracowanych zostało kilka kompozycji, nagranych później przez zespół powtórnie, w tym "Summer's Almost Gone" i "End Of The Night". Braciom Manzarka nie podobały się nowe utwory, co spowodowało ich odejście z zespołu. Ich miejce zajął Robbie Krieger (ur. 8.01.1946 r. w Los Angeles), twórczy gitarzysta, którego Densmore poznał w centrum medytacyjnym. Morrisonowi przypadła teraz rola wokalisty, a grupa na serio zabrała się za próby.

Pierwszą siedzibą The Doors był klub London Fog przy Sunset Strip, skąd wkrótce przenieśli się do prestiżowego Whiskey-A-Go-Go. Zwolniono ich jednak stamtąd, gdy pewnego wieczoru wykonali wywołującą dreszcz kompozycję Morrisona "The End", z tekstem nawiązującym do kompleksu Edypa. Jej pełny tekst okazał się zbyt śmiały dla bojaźliwych właścicieli klubu. Notowania zespołu w środowisku muzycznym jednak rosły. Ich miejscowi konkurenci, grupa Love, mająca kontrakt z wytwórnią Elektra Records, zarekomendowała The Doors dyrektorowi wytwórni Jacowi Holtzmanowi. Ten, mimo początkowego wahania, podpisał z zespołem kontrakt w 1966 r.

Wydany w następnym roku album - The Doors ukazał grupę o wielu kontrastowych inspiracjach. Wysokie brzmienie organów Manzarka (który przy pomocy oddzielnej klawiatury wykonywał również partie basisty) przypominało wszechobecny kilka miesięcy wcześniej styl garażowy. W pełni objawiła się już jednak płynna gra gitarowa Kriegera i pełne fantazji partie perkusyjne Densmore. Siły tak wyjątkowym kompozycjom jak pulsująca "Break On Through" i 11-minutowa wersja "The End" dodawał uderzający, dramatyczny głos Morrisona. Wielość inspiracji grupy podkreślały nowe wersje znanych utworów, w tym "Back Door Man" Willie Dixona i "Alabama Song (Whisky Bar)" Bertolta Brechta i Kurta Weilla.

Największą popularność zdobyło jednak nagranie "Light My Fire", które po skróceniu z 7-minutowego oryginału doszło do 1. miejsca w USA. Piosenka ta, łączącą w swej ognistej wizji erotyzm - ze śmiercią, stała się prawdziwym rockowym klasykiem. Jej sukces stworzył jednak nowe problemy. The Doors uważani przez jednych za undergroundowych bohaterów, przez innych oskarżani byli o deprawację młodzieży. Te rozdźwięki bardzo ciążyły Morrisonowi, który chciał być postrzegany jako ambitny i poważny artysta. Na drugim albumie Strange Days znalazło się m.in. nagranie "When The Music's Over", kolejny rozbudowany utwór, wyznaczający kanon zespołu.

Następne sukcesy przyniosły grupie nagrania "People Are Strange", które zahaczyło o Top 20, oraz porywające "Hello I Love You", które dało im w 1968 r. 1. miejsce w zestawieniach. Piosenka ta stała się też pierwszym dużym brytyjskim hitem zespołu, choć nieco blasku odebrał jej pozew sądowy Raya Daviesa z grupy The Kinks, który twierdził, że była plagiatem jego własnej kompozycji "All Day And All Of The Night".

Pozew sądowy zbiegł się w czasie z pierwszym europejskim tournee The Doors. Ich trasie poświęcony był duży telewizyjny film dokumentalny "The Doors Are Open", koncentrujący się na wspaniałym występie grupy w Chalk Farm Roundhouse w Londynie. Zespół przedstawił szereg nagrań z trzeciego longplaya Waiting For The Sun, w tym deklamacyjny utwór "Five To One" i gorący protest-song "The Unknown Soldier", do którego powstał też wstrząsający promocyjny film.

Kolejny album - The Soft Parade , na którym sekcja instrumentów dętych maskowała kilka słabych piosenek, był dużym rozczarowaniem, choć zmysłowa piosenka "Touch Me" doszła w USA do Top 3, a inna - "Wishful Sinful" do Top 50.

Ciągły sukces komercyjny wywierał dalszą presję na Morrisona, który coraz wyraźniej przejawiał frustrację swą rolą rockowego idola. Jego anty-autorytaryzm w połączeniu z prowokacyjnym zachowaniem i przywiązaniem do alkoholu i narkotyków tworzył osobowość nękaną zwątpieniem i cynizmem. Do apogeum jego konfrontacji z "przeciętną" Ameryką doszło 1 marca 1969 r., gdy po koncercie w hali Dinner Key w Miami piosenkarz został oskarżony o ekshibicjonizm oraz lubieżne i gorszące zachowanie. Choć Morrisona uwolniono później od wszystkich cięższych oskarżeń, incydent załamał karierę zespołu, powodując odwołanie koncertów w ciągu kilku następnych miesięcy.
Paradoksalnie wpłynęło to jednak na powtórne rozbudzenie kreatywności grupy. Doskonały, czerpiący z rhythm and bluesa longplay Morrison Hotel dorównywał ich najlepszym wczesnym nagraniom. Znalazły się na nim choćby tak ważne utwory "Roadhouse Blues" i "You Make Me Real".

Wydany kilka miesięcy później koncertowy album Absolutely Live, zebrany z nagrań z różnych występów, sprawiał wrażenie jednorodnego zbioru, ukazując siłę i sprawność zespołu. W marcu 1971 r. na rynku ukazały się pierwsze tomiki z poezjami Morrisona - The Lords i The New Creatures (wyd. polskie: "Władcy/Nowe stworzenia" — "Rock-Serwis", 1993; przyp. red.). Jim czerpał teraz więcej satysfakcji z tej bardziej osobistej dziedziny sztuki. Po ukończeniu sesji do nowego albumu, ostatniego sygnowanego przez Elektrę, wyjechał do Paryża w nadziei podjęcia tam kariery literackiej, porzucając zupełnie muzykę. Lata hedonistycznego nadmiaru w korzystaniu z życia wystawiły mu jednak tragiczny rachunek. 3 lipca 1971 r. jego wieloletnia dziewczyna Pamela Courson znalazła go martwego w wannie. Oficjalnie za przyczynę zgonu uznano atak serca.
 
L.A. Woman - ostatni album nagrany przez Morrisona z The Doors - okazał się jednym z największych osiągnięć grupy. Powstał w zaciszu własnego studia zespołu, co zaowocowało wspaniałymi utworami, z "Riders On The Storm" na czele. Tajemniczy nastrój i dyskretny akompaniament uczyniły z niego ponadczasowy klasyk. Pozostali członkowie grupy zachowali nazwę The Doors. Nagrali dość obiecujący album Other Voices, ale kolejny - Full Circle był bardzo nieudany i zespół wkrótce uległ rozwiązaniu.

Densmore i Krieger założyli formację The Butts Band, z którą nagrali dwa albumy, po czym każdy z nich poszedł własną drogą. Manzarek podejmował się różnych zadań, jako wykonawca, producent lub menedżer. Nad wszystkim ciążyło jednak widmo The Doors. W ciągu dekady zainteresowanie grupą rozkwitło. W 1978 r. pozostałe trio stworzyło muzykę do cyklu recytacji poetyckich Morrisona, nagranych w trakcie sesji do L.A. Woman. Powstały w ten sposób album An American Prayer odniósł duży sukces i utorował drogę kolejnym nagraniom archiwalnym, takim jak Alive She Cried i The Doors Live At The Hollywood Bowl- zbiorom wykonań koncertowych.

Do dalszego rozbudzenia zainteresowania dziedzictwem zespołu porzyczyniło się też wykorzystanie przez Francisa Forda Coppolę utworu "The End" w filmie "Czas apokalipsy" (w 1979 r.). W istocie, to właśnie na wczesnych nagraniach The Doors opiera się wysoka reputacja i znaczenie zespołu. Katalog grupy cieszy się od tamtego czasu niezmiennym powodzeniem, a i dla przyszłych pokoleń fanów rocka The Doors będą zapewne idolami. W 1988 r. z inicjatywy Columbusa Coursona (ojca Pameli) na rynku ukazał się kolejny poetycki tomik Jima: "Wilderness-The Lost Writings Of Jim Morrison", 1994; (wyd. polskie: "Dzikie pustkowie — Zaginione utwory Jima Morrisona" — "Rock-Serwis", 1994; przyp. red.) a dwa lata później kolejny: "The American Night" - The Writings Of Jim Morrison, Volume II. W 1991 r. film biograficzny reżysera Olivera Stone'a "The Doors", z Valem Kilmerem w roli głównej, potwierdził, że Jim Morrison pozostaje nieustannie jedną z wielkich ikon kulturowych lat 60-tych.

Single *293*
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Break On Through (To the Other Side)/End of the Night	Doors	04.1967	-	126[1]	Elektra E 45 611	[written by The Doors][produced by Paul A. Rothchild]
Light my fire/The crystal ship	Doors	06.1967	49[1]	1[3][17]	Elektra E 45 615	[platinum-US][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
People are strange/Unhappy girl	Doors	09.1967	-	12[9]	Elektra E 45 621	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Love me two times/Moonlight drive	Doors	12.1967	-	25[7]	Elektra E 45 624	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Unknown soldier/We could be so good together	Doors	03.1968	-	39[8]	Elektra E 45 628	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Hello ,i love you/Love street	Doors	07.1968	15[12]	1[2][12]	Elektra E 45 635	[gold-US][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Light my fire [reedycja]	Doors	08.1968	-	87[6]	Elektra E 45 615
Touch me/Wild child	Doors	12.1968	-	3[13]	Elektra E 45 646	[goldUS][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Wishful sinful/Who scared you	Doors	03.1969	-	44[6]	Elektra E 45 656	[written by Robby Krieger][produced by Paul A. Rothchild]
Tell all the people/Easy ride	Doors	06.1969	-	57[9]	Elektra E 45 663	[written by Robby Krieger][produced by Robby Krieger]
Runnin' blue/Do it	Doors	09.1969	-	64[6]	Elektra E 45 675	[written by Robby Krieger][produced by Paul A. Rothchild]
You make me real/Roadhouse blues	Doors	04.1970	-	50[6]	Elektra E 45 685	[written by Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild]
Love her madly/[You need meat] Don't go no further	Doors	04.1971	-	11[11]	Elektra E 45 726	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by The Doors/Bruce Botnick]
Riders on the storm/Changeling	Doors	07.1971	22[11]	14[12]	Elektra E 45 738	[silver-UK][written by Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Bruce Botnick,The Doors]
Tightrope ride/Variety is the spice of life	Doors	11.1971	-	71[7]	Elektra E 45 757	[written by Robby Krieger/Ray Manzarek][produced by Bruce Botnick,The Doors]
Mosquito/It slipped my mind	Doors	09.1972	-	85[4]	Elektra E 45 807	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek][produced by The Doors]
Gloria/Moonlight drive	Doors	12.1983	-	71[7]	Elektra E 69 770	[written by Van Morrison][produced by Paul Rothchild]
Break on through	Doors	04.1991	64[2]	-	Elektra EKR 121 [UK]	[written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul Rothchild]
The ghost song	Doors	06.1995	129[2]	-	Elektra EKR 205CD [UK]	[produced by John Haeny, Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore, Frank Lisciandro]
Breakn' a Sweat	Skrillex & The Doors	01.2012	32[12]	-	Asylum USAT 21104244 [UK]	[written by Jim Morrison ,Ray Manzarek, John Densmore, Robby Krieger ,Skrillex][produced by Skrillex]

Albumy *69*
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
The Doors	Doors	01.1967	43[57]	2[121]	Elektra EKS 74 007	[4x-platinum-US][2x-platinum][produced by Paul A. Rothchild]
Strange days	Doors	10.1967	-	3[63]	Elektra EKS 74 014	[platinum-US][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild]
Waiting for the sun	Doors	07.1968	16[10]	1[4][41]	Elektra EKS 74 024	[platinum][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild]
Soft parade	Doors	07.1969	-	6[28]	Elektra EKS 75 005	[platinum-US][silver-UK][produced by Paul A. Rothchild]
Morrison Hotel	Doors	02.1970	12[8]	4[27]	Elektra EKS 75 007	[platinum-US][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild]
Absolutely live	Doors	07.1970	69[1]	8[20]	Elektra EKS 2-9002	[gold-US][produced by Paul A. Rothchild]
13	Doors	11.1970	-	25[21]	Elektra EKS 74 079	[platinum-US][produced by Paul A. Rothchild]
L.A. Woman	Doors	04.1971	28[11]	9[34]	Elektra EKS 75 011	[2x-platinum-US][gold-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick]
Other voice	Doors	10.1971	-	31[15]	Elektra EKS 75 017	[produced by The Doors, Bruce Botnick]
Weird scenes inside the gold mine	Doors	01.1972	50[1]	55[11]	Elektra EKS 2-6001	[gold-US][produced by Paul Rothchild/Bruce Botnick/The Doors]
Full circle	Doors	07.1972	-	68[15]	Elektra EKS 75 038	[produced by The Doors]
The best of The Doors	Doors	08.1973	-	158[8]	Elektra EQ 5035	[produced by Paul A. Rothchild]
An american prayer	Doors	11.1978	-	54[13]	Elektra 5E 502	>[platinum-US][produced by John Densmore, Robbie Krieger,Ray Manzarek,Frank Lisciandro,John Haeny]
The Doors Greatest Hits	Doors	10.1980	185[2]	17[99]	Elektra 5E 515	[3x-platinum-US][produced by Paul A. Rothchild]
Alive she cried	Doors	10.1983	36[5]	23[20]	Elektra 60269	[gold-US][produced by Paul A. Rothchild]
Classics	Doors	05.1985	-	124[7]	Elektra 60417	[produced by Paul A. Rothchild, Bruce Botnick, The Doors]
The best of The Doors	Doors	11.1985	17[52]	32[80]	Elektra 60345	[diamond-US][platinum-UK][produced by Paul Rothchild, Bruce Botnick, The Doors]
Live at The Hollywood Bowl	Doors	07.1987	51[3]	154[11]	Elektra 60741	[produced by Paul Rothchild]
The Doors [OST]	Doors	03.1991	11[26]	8[20]	Elektra 61047-2	[platinum][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild]
In concert	Doors	05.1991	24[5]	50[13]	Elektra 61082-2	[platinum-US][silver-UK][produced by Paul A. Rothchild]
The Doors	Doors	04.1991	43[12]	-	Elektra K 42 012 [UK]
The Doors box set	Doors	10.1997	194[1]	65[5]	Elektra 62123	[platinum-US][produced by Paul A. Rothchild]
The best of The Doors	Doors	09.2000	9[121]	-	Elektra 7559624682 [UK]	[platinum-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]
The very best of The Doors	Doors	09.2001	-	92[6]	Elektra 78376	[silver-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]
Legacy:The Absolute Best	Doors	08.2003	-	63[4]	Elektra 73 889	[gold-US][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]
The very best of...	Doors	04.2007	15[75]	84[19]	Elektra/Rhino 8122799959 [UK]	[gold-US][platinum-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]
Scattered Sun	Doors	03.2007	-	68[6]	Elektra	[produced by Bruce Botnick/The Doors]
Live in Boston	Doors	08.2007	-	162[1]	Rhino	[produced by Bruce Botnick]
The Future Starts Here: The Essential Doors Hits	Doors	08.2008	-	172[2]	Elektra/Rhino	[gold-US][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]
When You're Strange: Music From The Motion Picture	Doors	04.2010	-	156[1]	Rhino	-
The Singles	Doors	09.2017	77[1]	147	Rhino 0081227934668 [UK]	[produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild]