Fantômas

 FANTOMAS, grupa amerykańska. Powstała wiosną 1998R w San Francisco w Kalifornii. Z początku przyjęła nazwę Diablik, ale niemal natychmiast zmieniła ją na Fantomas od oostaci z francuskiej literatury i filmu - obdarzonego wyjątkową inteligencją przestępcy, pragnącego przejąć władzę nad światem. Na jej czele stanął Mike Patton (właśc. Mikael Allan Patton; 27.01.1968r, Eureka, Kalifornia) - voc z rozwiązanego w tym czasie zespołu Faith No More, działający też w Mr. Bungie. Składu dopełnili trzej wybitni instrumentaliści: Buzz Osborne -g, lider The Melvins, Trevor Dunn (właśc. Trevor Roy Dunn; 30.01.1968r, Eureka, Kalifornia   - b, jeszcze jeden muzyk Mr. Bungle, i Dave Lombardo 16.02.1965r, Hawana, Kuba) - dr, legendarny bębniarz znany z zespołów Slayer i Grip Inc. Latem 2005r na występy w Europie miejsce Lombardo, koncertującego wówczas ze Slayerem, zajął Terry Bozzio (właśc. Terry John Bozzio; 27.12.1950r, San Francisco, Kalifornia) - dr, perc, były współpracownik Franka Zappy.

Grupa zadebiutowała przed publicznością San Francisco w czerwcu 1998r. Zaraz potem ruszyła w trasę oraz nagrała własną wersję piosenki Chariot Choogle Marca Bolana na płytę „Great Jewish Music - Marc Bolan" (Tzadik, 1998). W kwietniu 1999 dorobiła się pierwszego własnego albumu, zatytułowanego „Fantomas", inaugurującego działalność firmy Ipecac Recordings, utworzonej przez Pattona wraz z menażerem Gregiem Werckmanem. Okładkę ozdobił montaż fotosów z francuskich filmów o przygodach genialnego przestępcy Fantomasa. A repertuar stanowiło trzydzieści krótkich,
często nazbyt szkicowych utworów, a właściwie numerowanych „dźwiękowych stron", tworzących swoistą muzyczną księgę. Nie brakowało w nich rocka, rockowych motywów, rockowego zgiełku, ale inspiracją równie dla Pattona ważną, nawet jeśli potraktowaną nieco naiwnie, wydawała się muzyka awangardowa. Najciekawszą zaś stroną przedsięwzięcia, choć wcale nie dominującą, okazały się wokalne poszukiwania lidera, traktującego głos jak instrument, improwizującego, eksperymentującego z nowymi środkami ekspresji.
Płyta „The Director's Cut" z lipca 2001r zawierała utrzymane w podobnej konwencji opracowania tematów z mrocznych filmów, jak Night Of The Hunter (Noc myśliwego; 1955, reż. Charles Laughton), Rosemary's Baby (Dziecko Rosemary; 1968, reż. Roman Polański), The Godfather (Ojciec chrzestny, 1972, reż. Francis Ford Coppola), The Omen (Omen; 1976, reż. Richard Donner) i Twin Peaks: Fire Walk With Me (Twin Peaks: Ogniu krocz za mną; 1992, reż. David Lynch): posiłkujące się elementami odmiennych gatunków, konwencji i stylów, od metalu przez trip hop po jazz, ale ożywione nieco bardziej konwencjonalnymi niż poprzednio partiami wokalnymi.
Album „Millennium Monsterwork 2000" z kwietnia 2002 dokumentował koncert w sylwestrowy wieczór 2000 w San Francisco piekielnej orkiestry łączącej siły zespołów Fantomas i The Melvins. W repertuarze znalazły się głównie utwory pierwszego z nich, zarówno „dźwiękowe strony" z zestawu „Fantomas", opatrzone jednak nowymi tytułami, np. Ripping Chicken Meat czy Musthing With The Phunts, jak i melodie filmowe znane z „The Director's Cut", m.in. z The Omen. Całości dopełniały znane kompozycje drugiego, np. Night Goat i Hooch. Patton dał popis różnych technik wokalnych, od śpiewu do przesady tradycyjnego przez zawodzenie a la Tom Waits po deathmetalowy growling.
 

Swoistą kontynuacją „The Director's Cut" okazała się płyta „Delirium Córdia" z października 2003r. Wypełniła ją muzyka będąca rodzajem ścieżki dźwiękowej do nie istniejącego filmu. Jedna ogromna kompozycja, formalnie więcej niż wątła, stanowiąca po prostu ciąg obrazów dźwiękowych zbudowanych z drobnych zazwyczaj fraz fortepianu, instrumentów elektronicznych, gitary i gitary basowej, brzmień różnych instrumentów perkusyjnych czy wejść chóru, najeżona odgłosami w rodzaju bicia kościelnych dzwonów, szumu wiatru, tykania i dzwonka zegara, skrzypienia drzwi, demonicznych szeptów i śmiechów, hałasu krzątaniny, a także trzasków płyty gramofonowej, przywoływała mroczny, ponury, niesamowity klimat. Trudno było się jednak oprzeć wrażeniu, że grupie zabrakło pomysłów na całość o takim rozmachu. Kompozycja słuchana wielokrotnie najzwyczajniej  nużyła. Rozczarowaniem był też stosunkowo niewielki wokalny wkład Pattona.
Album „Suspended Animation" z kwietnia 2005r był powrotem do idei płyty debiutanckiej. Tak jak ona zawierał trzydzieści miniatur dźwiękowych, tym razem sygnowanych datami od 1 kwietnia 2005 po 30 kwietnia tego roku zamiast tytułów, łączących różne estetyki, od ekstremalnych odmian rocka przez muzykę filmową i jazz po skrajną awangardę, w rodzaj rozwibrowanego jak nigdy dotąd, szalonego, kako- fonicznego kolażu dźwiękowego. Znalazło się tam miejsce i na gaworzenie niemowlęcia, i na dziecięcą wyliczankę.

Albumy
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Delìrium Còrdia	Fantômas	02.2004	-	183[1]	Ipecac 45	[produced by Mike Patton]
Suspended Animation	Fantômas	04.2005	-	158[1]	Ipecac 62	[produced by Mike Patton]