"Gdyby drzwi percepcji zostały odblokowane, człowiek mógłby widzieć wszystkie rzeczy takimi, jakimi są naprawdę nieskończonymi." Ten cytat z poety Williama Blake'a stał się inspiracją dla
Jima Morrisona (właśc. James Douglas Morrison, ur. 8.12.1943 r. w Melbourne w stanie Floryda, USA, zm. 3.07.1971 r. w Paryżu, Francja), studenta sztuki teatralnej na University of California i początkującego muzyka. Jego marzenie o zespole rockowym o nazwie
"The Doors" ziściło się w sierpniu 1965 r., gdy swemu koledze ze studiów
Rayowi Manzarkowi (właśc. Raymond Daniel Manzarek ur. 12.02.1939 r. w Chicago w stanie Illinois, USA; klawisze) zaśpiewał surową wersję kompozycji
"Moonlight Drive". Zauroczony Manzarek zaprosił Morrisona do swojej studenckiej grupy rhythm and bluesowej
Rick And The Ravens, w której występowali także dwaj bracia organisty
Jim i
Rick.
Później Ray zwerbował jeszcze perkusistę
Johna Densmore'a (ur. 1.12.1945 roku w Los Angeles w stanie Kalifornia, USA) i tak zestawiony skład nagrał w sławnym studio World Pacific sześć piosenek Morrisona. W czasie sesji opracowanych zostało kilka kompozycji, nagranych później przez zespół powtórnie, w tym
"Summer's Almost Gone" i
"End Of The Night". Braciom Manzarka nie podobały się nowe utwory, co spowodowało ich odejście z zespołu. Ich miejce zajął
Robbie Krieger (ur. 8.01.1946 r. w Los Angeles), twórczy gitarzysta, którego Densmore poznał w centrum medytacyjnym. Morrisonowi przypadła teraz rola wokalisty, a grupa na serio zabrała się za próby.
Pierwszą siedzibą The Doors był klub London Fog przy Sunset Strip, skąd wkrótce przenieśli się do prestiżowego Whiskey-A-Go-Go. Zwolniono ich jednak stamtąd, gdy pewnego wieczoru wykonali wywołującą dreszcz kompozycję Morrisona
"The End", z tekstem nawiązującym do kompleksu Edypa. Jej pełny tekst okazał się zbyt śmiały dla bojaźliwych właścicieli klubu. Notowania zespołu w środowisku muzycznym jednak rosły. Ich miejscowi konkurenci, grupa
Love, mająca kontrakt z wytwórnią
Elektra Records, zarekomendowała The Doors dyrektorowi wytwórni
Jacowi Holtzmanowi. Ten, mimo początkowego wahania, podpisał z zespołem kontrakt w 1966 r.
Wydany w następnym roku album -
The Doors ukazał grupę o wielu kontrastowych inspiracjach. Wysokie brzmienie organów Manzarka (który przy pomocy oddzielnej klawiatury wykonywał również partie basisty) przypominało wszechobecny kilka miesięcy wcześniej styl garażowy. W pełni objawiła się już jednak płynna gra gitarowa Kriegera i pełne fantazji partie perkusyjne Densmore. Siły tak wyjątkowym kompozycjom jak pulsująca
"Break On Through" i 11-minutowa wersja
"The End" dodawał uderzający, dramatyczny głos Morrisona. Wielość inspiracji grupy podkreślały nowe wersje znanych utworów, w tym
"Back Door Man" Willie Dixona i
"Alabama Song (Whisky Bar)" Bertolta Brechta i
Kurta Weilla.
Największą popularność zdobyło jednak nagranie
"Light My Fire", które po skróceniu z 7-minutowego oryginału doszło do 1. miejsca w USA. Piosenka ta, łączącą w swej ognistej wizji erotyzm - ze śmiercią, stała się prawdziwym rockowym klasykiem. Jej sukces stworzył jednak nowe problemy. The Doors uważani przez jednych za undergroundowych bohaterów, przez innych oskarżani byli o deprawację młodzieży. Te rozdźwięki bardzo ciążyły Morrisonowi, który chciał być postrzegany jako ambitny i poważny artysta. Na drugim albumie
Strange Days znalazło się m.in. nagranie
"When The Music's Over", kolejny rozbudowany utwór, wyznaczający kanon zespołu.
Następne sukcesy przyniosły grupie nagrania
"People Are Strange", które zahaczyło o Top 20, oraz porywające
"Hello I Love You", które dało im w 1968 r. 1. miejsce w zestawieniach. Piosenka ta stała się też pierwszym dużym brytyjskim hitem zespołu, choć nieco blasku odebrał jej pozew sądowy Raya Daviesa z grupy
The Kinks, który twierdził, że była plagiatem jego własnej kompozycji
"All Day And All Of The Night".
Pozew sądowy zbiegł się w czasie z pierwszym europejskim tournee The Doors. Ich trasie poświęcony był duży telewizyjny film dokumentalny
"The Doors Are Open", koncentrujący się na wspaniałym występie grupy w Chalk Farm Roundhouse w Londynie. Zespół przedstawił szereg nagrań z trzeciego longplaya
Waiting For The Sun, w tym deklamacyjny utwór
"Five To One" i gorący protest-song
"The Unknown Soldier", do którego powstał też wstrząsający promocyjny film.
Kolejny album -
The Soft Parade , na którym sekcja instrumentów dętych maskowała kilka słabych piosenek, był dużym rozczarowaniem, choć zmysłowa piosenka
"Touch Me" doszła w USA do Top 3, a inna -
"Wishful Sinful" do Top 50.
Ciągły sukces komercyjny wywierał dalszą presję na Morrisona, który coraz wyraźniej przejawiał frustrację swą rolą rockowego idola. Jego anty-autorytaryzm w połączeniu z prowokacyjnym zachowaniem i przywiązaniem do alkoholu i narkotyków tworzył osobowość nękaną zwątpieniem i cynizmem. Do apogeum jego konfrontacji z "przeciętną" Ameryką doszło 1 marca 1969 r., gdy po koncercie w hali Dinner Key w Miami piosenkarz został oskarżony o ekshibicjonizm oraz lubieżne i gorszące zachowanie. Choć Morrisona uwolniono później od wszystkich cięższych oskarżeń, incydent załamał karierę zespołu, powodując odwołanie koncertów w ciągu kilku następnych miesięcy.
Paradoksalnie wpłynęło to jednak na powtórne rozbudzenie kreatywności grupy. Doskonały, czerpiący z rhythm and bluesa longplay
Morrison Hotel dorównywał ich najlepszym wczesnym nagraniom. Znalazły się na nim choćby tak ważne utwory
"Roadhouse Blues" i
"You Make Me Real".
Wydany kilka miesięcy później koncertowy album
Absolutely Live, zebrany z nagrań z różnych występów, sprawiał wrażenie jednorodnego zbioru, ukazując siłę i sprawność zespołu. W marcu 1971 r. na rynku ukazały się pierwsze tomiki z poezjami Morrisona -
The Lords i
The New Creatures (wyd. polskie: "Władcy/Nowe stworzenia" "Rock-Serwis", 1993; przyp. red.). Jim czerpał teraz więcej satysfakcji z tej bardziej osobistej dziedziny sztuki. Po ukończeniu sesji do nowego albumu, ostatniego sygnowanego przez Elektrę, wyjechał do Paryża w nadziei podjęcia tam kariery literackiej, porzucając zupełnie muzykę. Lata hedonistycznego nadmiaru w korzystaniu z życia wystawiły mu jednak tragiczny rachunek. 3 lipca 1971 r. jego wieloletnia dziewczyna Pamela Courson znalazła go martwego w wannie. Oficjalnie za przyczynę zgonu uznano atak serca.
L.A. Woman - ostatni album nagrany przez Morrisona z The Doors - okazał się jednym z największych osiągnięć grupy. Powstał w zaciszu własnego studia zespołu, co zaowocowało wspaniałymi utworami, z
"Riders On The Storm" na czele. Tajemniczy nastrój i dyskretny akompaniament uczyniły z niego ponadczasowy klasyk. Pozostali członkowie grupy zachowali nazwę The Doors. Nagrali dość obiecujący album
Other Voices, ale kolejny -
Full Circle był bardzo nieudany i zespół wkrótce uległ rozwiązaniu.
Densmore i Krieger założyli formację
The Butts Band, z którą nagrali dwa albumy, po czym każdy z nich poszedł własną drogą. Manzarek podejmował się różnych zadań, jako wykonawca, producent lub menedżer. Nad wszystkim ciążyło jednak widmo The Doors. W ciągu dekady zainteresowanie grupą rozkwitło. W 1978 r. pozostałe trio stworzyło muzykę do cyklu recytacji poetyckich Morrisona, nagranych w trakcie sesji do L.A. Woman. Powstały w ten sposób album
An American Prayer odniósł duży sukces i utorował drogę kolejnym nagraniom archiwalnym, takim jak
Alive She Cried i
The Doors Live At The Hollywood Bowl- zbiorom wykonań koncertowych.
Do dalszego rozbudzenia zainteresowania dziedzictwem zespołu porzyczyniło się też wykorzystanie przez
Francisa Forda Coppolę utworu "The End" w filmie
"Czas apokalipsy" (w 1979 r.). W istocie, to właśnie na wczesnych nagraniach The Doors opiera się wysoka reputacja i znaczenie zespołu. Katalog grupy cieszy się od tamtego czasu niezmiennym powodzeniem, a i dla przyszłych pokoleń fanów rocka The Doors będą zapewne idolami. W 1988 r. z inicjatywy Columbusa Coursona (ojca Pameli) na rynku ukazał się kolejny poetycki tomik Jima:
"Wilderness-The Lost Writings Of Jim Morrison", 1994; (wyd. polskie: "Dzikie pustkowie Zaginione utwory Jima Morrisona" "Rock-Serwis", 1994; przyp. red.) a dwa lata później kolejny:
"The American Night" - The Writings Of Jim Morrison, Volume II. W 1991 r. film biograficzny reżysera
Olivera Stone'a "The Doors", z Valem Kilmerem w roli głównej, potwierdził, że Jim Morrison pozostaje nieustannie jedną z wielkich ikon kulturowych lat 60-tych.
Single *293* |
Tytuł |
Wykonawca | Data wydania |
UK |
US |
Wytwórnia
[US] |
Komentarz |
Break On Through (To the Other Side)/End of the Night | Doors | 04.1967 | - | 126[1] | Elektra E 45 611 | [written by The Doors][produced by Paul A. Rothchild] |
Light my fire/The crystal ship | Doors | 06.1967 | 49[1] | 1[3][17] | Elektra E 45 615 | [platinum-US][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
People are strange/Unhappy girl | Doors | 09.1967 | - | 12[9] | Elektra E 45 621 | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Love me two times/Moonlight drive | Doors | 12.1967 | - | 25[7] | Elektra E 45 624 | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Unknown soldier/We could be so good together | Doors | 03.1968 | - | 39[8] | Elektra E 45 628 | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Hello ,i love you/Love street | Doors | 07.1968 | 15[12] | 1[2][12] | Elektra E 45 635 | [gold-US][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Light my fire [reedycja] | Doors | 08.1968 | - | 87[6] | Elektra E 45 615 | |
Touch me/Wild child | Doors | 12.1968 | - | 3[13] | Elektra E 45 646 | [goldUS][written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Wishful sinful/Who scared you | Doors | 03.1969 | - | 44[6] | Elektra E 45 656 | [written by Robby Krieger][produced by Paul A. Rothchild] |
Tell all the people/Easy ride | Doors | 06.1969 | - | 57[9] | Elektra E 45 663 | [written by Robby Krieger][produced by Robby Krieger] |
Runnin' blue/Do it | Doors | 09.1969 | - | 64[6] | Elektra E 45 675 | [written by Robby Krieger][produced by Paul A. Rothchild] |
You make me real/Roadhouse blues | Doors | 04.1970 | - | 50[6] | Elektra E 45 685 | [written by Jim Morrison][produced by Paul A. Rothchild] |
Love her madly/[You need meat] Don't go no further | Doors | 04.1971 | - | 11[11] | Elektra E 45 726 | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by The Doors/Bruce Botnick] |
Riders on the storm/Changeling | Doors | 07.1971 | 22[11] | 14[12] | Elektra E 45 738 | [silver-UK][written by Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Bruce Botnick,The Doors] |
Tightrope ride/Variety is the spice of life | Doors | 11.1971 | - | 71[7] | Elektra E 45 757 | [written by Robby Krieger/Ray Manzarek][produced by Bruce Botnick,The Doors] |
Mosquito/It slipped my mind | Doors | 09.1972 | - | 85[4] | Elektra E 45 807 | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek][produced by The Doors] |
Gloria/Moonlight drive | Doors | 12.1983 | - | 71[7] | Elektra E 69 770 | [written by Van Morrison][produced by Paul Rothchild] |
Break on through | Doors | 04.1991 | 64[2] | - | Elektra EKR 121 [UK] | [written by John Densmore/Robby Krieger/Ray Manzarek/Jim Morrison][produced by Paul Rothchild] |
The ghost song | Doors | 06.1995 | 129[2] | - | Elektra EKR 205CD [UK] | [produced by John Haeny, Ray Manzarek, Robby Krieger, John Densmore, Frank Lisciandro] |
Breakn' a Sweat | Skrillex & The Doors | 01.2012 | 32[12] | - | Asylum USAT 21104244 [UK] | [written by Jim Morrison ,Ray Manzarek, John Densmore, Robby Krieger ,Skrillex][produced by Skrillex] |
Albumy *69* |
Tytuł |
Wykonawca | Data wydania |
UK |
US |
Wytwórnia
[US] |
Komentarz |
The Doors | Doors | 01.1967 | 43[57] | 2[121] | Elektra EKS 74 007 | [4x-platinum-US][2x-platinum][produced by Paul A. Rothchild] |
Strange days | Doors | 10.1967 | - | 3[63] | Elektra EKS 74 014 | [platinum-US][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
Waiting for the sun | Doors | 07.1968 | 16[10] | 1[4][41] | Elektra EKS 74 024 | [platinum][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
Soft parade | Doors | 07.1969 | - | 6[28] | Elektra EKS 75 005 | [platinum-US][silver-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
Morrison Hotel | Doors | 02.1970 | 12[8] | 4[27] | Elektra EKS 75 007 | [platinum-US][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
Absolutely live | Doors | 07.1970 | 69[1] | 8[20] | Elektra EKS 2-9002 | [gold-US][produced by Paul A. Rothchild] |
13 | Doors | 11.1970 | - | 25[21] | Elektra EKS 74 079 | [platinum-US][produced by Paul A. Rothchild] |
L.A. Woman | Doors | 04.1971 | 28[11] | 9[34] | Elektra EKS 75 011 | [2x-platinum-US][gold-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick] |
Other voice | Doors | 10.1971 | - | 31[15] | Elektra EKS 75 017 | [produced by The Doors, Bruce Botnick] |
Weird scenes inside the gold mine | Doors | 01.1972 | 50[1] | 55[11] | Elektra EKS 2-6001 | [gold-US][produced by Paul Rothchild/Bruce Botnick/The Doors] |
Full circle | Doors | 07.1972 | - | 68[15] | Elektra EKS 75 038 | [produced by The Doors] |
The best of The Doors | Doors | 08.1973 | - | 158[8] | Elektra EQ 5035 | [produced by Paul A. Rothchild] |
An american prayer | Doors | 11.1978 | - | 54[13] | Elektra 5E 502 | >[platinum-US][produced by John Densmore,
Robbie Krieger,Ray Manzarek,Frank Lisciandro,John Haeny] |
The Doors Greatest Hits | Doors | 10.1980 | 185[2] | 17[99] | Elektra 5E 515 | [3x-platinum-US][produced by Paul A. Rothchild] |
Alive she cried | Doors | 10.1983 | 36[5] | 23[20] | Elektra 60269 | [gold-US][produced by Paul A. Rothchild] |
Classics | Doors | 05.1985 | - | 124[7] | Elektra 60417 | [produced by Paul A. Rothchild, Bruce Botnick, The Doors] |
The best of The Doors | Doors | 11.1985 | 17[52] | 32[80] | Elektra 60345 | [diamond-US][platinum-UK][produced by Paul Rothchild, Bruce Botnick, The Doors] |
Live at The Hollywood Bowl | Doors | 07.1987 | 51[3] | 154[11] | Elektra 60741 | [produced by Paul Rothchild] |
The Doors [OST] | Doors | 03.1991 | 11[26] | 8[20] | Elektra 61047-2 | [platinum][gold-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
In concert | Doors | 05.1991 | 24[5] | 50[13] | Elektra 61082-2 | [platinum-US][silver-UK][produced by Paul A. Rothchild] |
The Doors | Doors | 04.1991 | 43[12] | - | Elektra K 42 012 [UK] | |
The Doors box set | Doors | 10.1997 | 194[1] | 65[5] | Elektra 62123 | [platinum-US][produced by Paul A. Rothchild] |
The best of The Doors | Doors | 09.2000 | 9[121] | - | Elektra 7559624682 [UK] | [platinum-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |
The very best of The Doors | Doors | 09.2001 | - | 92[6] | Elektra 78376 | [silver-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |
Legacy:The Absolute Best | Doors | 08.2003 | - | 63[4] | Elektra 73 889 | [gold-US][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |
The very best of... | Doors | 04.2007 | 15[75] | 84[19] | Elektra/Rhino 8122799959 [UK] | [gold-US][platinum-UK][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |
Scattered Sun | Doors | 03.2007 | - | 68[6] | Elektra | [produced by Bruce Botnick/The Doors] |
Live in Boston | Doors | 08.2007 | - | 162[1] | Rhino | [produced by Bruce Botnick] |
The Future Starts Here: The Essential Doors Hits | Doors | 08.2008 | - | 172[2] | Elektra/Rhino | [gold-US][produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |
When You're Strange: Music From The Motion Picture | Doors | 04.2010 | - | 156[1] | Rhino | - |
The Singles | Doors | 09.2017 | 77[1] | 147 | Rhino 0081227934668 [UK] | [produced by The Doors, Bruce Botnick, Paul A. Rothchild] |