Motown Records

Historia Motown Records uchodzi do dziś za modelowy przykład sukcesu niezależnej wytwórni płytowej kierowanej przez murzyńskich właścicieli.
Firmę założył w 1959 r. Berry Gordy, popularny kompozytor tematów rhythm'n'bluesowych, z myślą o sprawdzeniu się w roli producenta nagrań. Pożyczkę wysokości ośmiuset dolarów wykorzystał na realizację singli Marva Johnsona i Eddiego Hollanda w małej wytwórni Tamla, która -jak kilka jej podobnych - miała z czasem stać się częścią koncernu.

 

W 1960 r. Gordy rozszerzył zasięg swych typowo lokalnych przedsięwzięć, podpisując kontrakty z zespołami The Temptations i The Miracles. Płyta "Shop Around", drugiego z nich, była pierwszym przebojem wytwórni odnotowanym na listach amerykańskich, a w 1961 r. temat "Please Mr. Postman" w wykonaniu grupy The Marvelettes trafił na szczyt sławnej "Gorącej Setki". Gordy promował bieżące nagrania Motown jako "brzmienie młodej Ameryki", ewidentnie zaś kabotyński slogan miał szybko znaleźć potwierdzenie w nakładach sprzedawanych płyt.
 

W 1964 r. sukcesy singli Supremes i Four Tops ugruntowały renomę Motown, a "My Guy" w wykonaniu piosenkarki Mary Wells zapoczątkowało ekspansję wytwórni na rynek europejski.
Firmowe, nawiązujące do soulu brzmienie z Detroit, łączące silnie akcentowany rytm ze zwiewną wokalizą i wspartą smyczkami aranżacją, odwoływało się na równi do miłośników rhythm'n'bluesa, jak i popu, i w konsekwencji potrafiło stawić czoło wyzwaniu rzuconemu przez brytyjskie grupy beatowe lat 1964-65. Gordy umiał też dotrzeć do nowych kręgów potencjalnych klientów.


W 1965 r. przy pomocy Supremes zastawił sieci na wyższe sfery okupujące pluszowe loże nowojorskiego nocnego klubu Copa; była to pierwsza z licznych prób wejścia na tradycyjny teren show-biznesu.
 

Przepaść rosnąca między wczesnymi fanami Motown i nowym kręgiem słuchaczy doprowadziła do oskarżeń wytwórni o wyprzedaż spuścizny czarnej muzyki, choć sukcesy kolejnych przebojów amortyzowały spadające na Gordy'ego ciosy. W 1966 r. imperium Motown rozszerzyło swe granice dzięki trzem zręcznym posunięciom: skaperowaniu popularnych grup The Isley Brothers i Gladys Knight And The Pips z konkurencyjnych wytwórni, otwarciu podwajających promocyjne możliwości biur w Hollywood, oraz wykupieniu rhythm'n'bluesowych firm z Detroit - Golden World i Ric-Tic.
 

W tym czasie koncernem kierowała stalowa ręka Gordy'ego. Szef wzywał co tydzień na odprawy sławnych z list przebojów autorów i producentów nagrań, drżących przed skazaniem na niebyt ich bieżącej produkcji. Autokratyczne metody zarządzania doprowadziły do wzbierającego wśród personelu fermentu. W 1967 r. wymówienie złożył odpowiedzialny za pozyskiwanie i promocję nowych talentów Mickey Stevenson oraz firmowe trio kompozytorskie Holland/ Dozier/Holland.
Dopiero po dwu latach Motown odzyskała pozycję na muzycznym rynku dzięki olśniewającym sukcesom Jackson Five w 1969 r. W rok później Gordy podjął śmiałą, choć zakończoną porażką, próbę wkroczenia na obszar rocka, przy pomocy wytwórni Rare Earth -jednej z licznych filii (promujących białe zespoły i so- listów ), założonych na początku nowej dekady.
 

Manewr odzwierciedlał troskę o przyszłość. Część z przebojowych zespołów rozpadła się, inne znalazły sobie nowych patronów, decyzja zaś przeniesienia centrali do Kalifornii w 1973 r. oznaczała drastyczne zerwanie Motown z jej naturalnym środowiskiem. Równocześnie Gordy powołał do życia wydział kinematograficzny, który zadebiutował obsypanym licznymi nagrodami filmem "Lady Sings The Blues", biografią Billie Holiday (z Dianą Ross w roli głównej ).
 

Wytwórnia płytowa prosperowała nieźle dzięki rynkowym i artystycznym sukcesom Steviego Wondera, choć postronni obserwatorzy dostrzegali brak młodych talentów, zdolnych zastąpić starszą gwardię z Detroit. Połowa lat siedemdziesiątych była chyba najgorszym okresem w dziejach Motown, utrzymującej się na powierzchni jedynie dzięki popularności grupy The Commodores (singel "Three Times A Lady"), sporadycznym nowym nagraniom weteranów ("Being With You" Smokey Robinsona) oraz reedycją starych przebojów. Dodatkowym psychologicznym ciosem było odejście Marvina Gaye'a i Diany Ross z początkiem lat osiemdziesiątych.
 

Nawet osobowość lidera Commodores, Lionela Richie, nie wytrzymała konkurencji z nowymi nurtami czarnej muzyki. W 1986 r. zaczęto plotkować o rychłej sprzedaży wytwórni przez Gordy'ego. Pogłoski potwierdziły się w 1988 r., gdy MCA wykupiła Motown, ograniczając rolę założyciela do kierownictwa artystycznego. Legenda deficytowej od przeszło dziesięciu lat firmy opiera się dziś głównie na wylansowanych przez nią ćwierć wieku temu przebojach.

#1 na singlowej liście przebojów "Billboard"

09.1961 "Please Mr. Postman" The Marvelettes Tamla 54 046
06.1963 "Fingertips-Pt. 2" Little Stevie Wonder Tamla 54 080 16.05.1964 My Guy...Mary Wells__Motown 1056
22.08.1964 Where Did Our Love Go...The Supremes__Motown 1060
31.10.1964 Baby Love...The Supremes__Motown 1066
11.1964 "Come See About Me" The Supremes Motown 1068
01.1965 "My Girl" The Temptations Gordy 7038 27.03.1965 Stop! In The Name Of Love...The Supremes__Motown 1074
12.06.1965 Back In My Arms Again...The Supremes__Motown 1075
19.06.1965 I Can't Help Myself...Four Tops__Motown 1076
20.11.1965 I Hear A Symphony...The Supremes__Motown 1083
10.09.1966 You Can't Hurry Love...The Supremes__Motown 1097
15.10.1966 Reach Out I'll Be There...Four Tops__Motown 1098
19.11.1966 You Keep Me Hangin' On...The Supremes__Motown 1101
11.03.1967 Love Is Here And Now You're Gone...The Supremes__Motown 1103
13.05.1967 The Happening...The Supremes__Motown 1107
30.11.1968 Love Child...Diana Ross & The Supremes__Motown 1135
27.12.1969 Someday We'll Be Together...Diana Ross & The Supremes__Motown 1156
31.01.1970 I Want You Back...The Jackson 5__Motown 1157
25.04.1970 ABC...The Jackson 5__Motown 1163
27.06.1970 The Love You Save...The Jackson 5__Motown 1166
19.09.1970 Ain't No Mountain High Enough...Diana Ross__Motown 1169
17.10.1970 I'll Be There...The Jackson 5__Motown 1171
14.10.1972 Ben...Michael Jackson__Motown 1207
18.08.1973 Touch Me In The Morning...Diana Ross__Motown 1239
24.01.1976 Theme From Mahogany (Do You Know Where You're Going To)...Diana Ross__Motown 1377
29.05.1976 Love Hangover...Diana Ross__Motown 1392
12.08.1978 Three Times A Lady...Commodores__Motown 1443
17.11.1979 Still...Commodores__Motown 1474
6.09.1980 Upside Down...Diana Ross__Motown 1494
15.08.1981 Endless Love...Diana Ross & Lionel Richie__Motown 1519
27.11.1982 Truly...Lionel Richie__Motown 1644
12.11.1983 All Night Long (All Night)...Lionel Richie__Motown 1698
12.05.1984 Hello...Lionel Richie__Motown 1722
13.10.1984 I Just Called To Say I Love You...Stevie Wonder__Motown 1745
21.12.1985 Say You, Say Me...Lionel Richie__Motown 1819
15.08.1992 End of the Road...Boyz II Men__Motown 2178
27.08.1994 I'll Make Love To You...Boyz II Men__Motown 2257
3.12.1994 On Bended Knee...Boyz II Men__Motown 0244
4.10.1997 4 Seasons Of Loneliness...Boyz II Men__Motown 0684