Jane Fonda

Jane Seymour Fonda (ur. 21 grudnia 1937r w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka, producentka, pisarka oraz działaczka polityczna.Córka Henry'ego Fondy siostra Petera Fondy oraz ciotka Bridget Fondy. Imię zawdzięcza trzeciej żonie króla Henryka VIII - Jane Seymour.
 
Jako dziecko kilkakrotnie zmieniała szkołę. Jako nastolatka, po wyrzuceniu z kolejnej placówki - Vassar College, wyjechała do Paryża, by zgłębiać tajniki malarstwa. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych przez jakiś czas pracowała jako modelka. Trafiła nawet na okładkę "Vogue". W 1954, zgodziła się zagrać obok Henry'ego w przedstawieniu charytatywnym "Dziewczyna z prowincji" na deskach Omaha Community Theatre. Zadania tego podjęła się jednak niechętnie, gdyż była wówczas poważnie skłócona z ojcem (od 12 roku życia obwiniała go o samobójczą śmierć matki, Frances Seymour Brokaw).
 
W 1958 roku zapisała się na kursy dramatyczne do Actors Studio Lee Strasberga i zagrała na Broadwayu w inscenizacji "Tall Story", a następnie przed kamerą w ekranizacji (1960) tegoż spektaklu w reżyserii Joshui Logana. Obraz, podobnie jak jej następne filmy: "A Walk on the Wild Side" (1962) Edwarda Dmytryka oraz "Sunday in New York" (1963) Petera Tewksbury, zauważyło jedynie wąskie grono widzów. Kolejny projekt: "In the Cool of the Day" (1963) Roberta Stevensa zakończył się natomiast fiaskiem i wręczeniem Fondzie przez gazetę "The Harvard Lampoon" statuetki dla najgorszej aktorki. Po tym filmie wyjechała do Paryża. Tam spotkała Rogera Vadima, za którego wyszła za mąż.
 
Pierwsze małżeństwo zaowocowało córką Vanessą oraz kilkoma filmami. W "La Ronde" (1964), "La curee" (1966) oraz "Barbarelli" (1968) i in. Jane nie tylko się rozbierała, ale i wskakiwała do maszyny do orgazmów. Rozstała się z mężem. Wróciła do Stanów Zjednoczonych i zaangażowała się w politykę. Razem z Donaldem Sutherlandem, założyła grupę Free The Army (FTA) - Uwolnić Armię, agitowała przeciwko wojnie wietnamskiej. Wyszła po raz drugi za mąż, tym razem za aktywistę i polityka Toma Haydena. W ciągu kilku lat stała się głównym celem ataków konserwatystów. Prasa przezwała ją Hanoi Jane, a ojciec mówił o niej: "moja rzekoma córka".
 
W 1970 po raz pierwszy nominowana do Oscara za rolę zubożałej Glorii, biorącej udział w wycieńczającym maratonie tańca w dramacie osadzonym w czasach Wielkiego Kryzysu - "Czyż nie dobija się koni?". Dwa lata później odebrała statuetkę za kreację prostytutki Bee w mrocznym kryminale "Klute". Akademia zauważyła ją także w "Julii" (1977), "Powrocie do domu" (dzięki temu filmowi Jane po raz drugi trzymała w dłoniach złotą statuetkę), "Nad złotym stawem" (1981), gdzie zagrała u boku swojego ojca (Henry Fonda zmarł niedługo po ukończeniu zdjęć) oraz "Nazajutrz" (1986) Sidneya Lumeta. Pomimo nagród (oprócz Oscarów niejednokrotnie wyróżniano ją Złotym Globem, Emmy, a także statuetką Brytyjskiej Akademii Filmowej) i zainteresowania publiczności powoli zaczęła wycofywać się z kina.
 
Przez niemal całą dekadę układała własne ćwiczenia aerobiku, wydawała książki (m.in. "Jane Fonda's Workout Book") oraz kasety video. Nie zrezygnowała z udziału w debatach społecznych. Od czasu zakończenia wojny w Wietnamie oraz odejścia Nixona od władzy walczyła o prawa Indian i przeciwko dyskryminacji czarnoskórych (jeszcze na początku lat 70. gorąco popierała Czarne Pantery). Popierała Solidarność i odwiedziła Polskę w 1987. W 1990 rozwiodła się z Haydenem. W 1991 roku po raz trzeci wyszła za mąż za potentata medialnego, twórcę CNN, Teda Turnera. Po premierze "Stanley i Iris" (1990) Martina Ritta, zdecydowała się na całkowite porzucenie kina.
 
Przez drugą połowę lat 90-tych zajmowała się propagowaniem świadomego rodzicielstwa, problemami Trzeciego Świata, ochroną zwierząt, jogą oraz wegetarianizmem, a także kręceniem interwencyjnych reportaży oraz dokumentów. Oficjalnie odcięła się od swoich występów przeciwko wojnie w Wietnamie (publicznie przepraszała żołnierzy, których jej młodzieńcze wypowiedzi mogły urazić), a także maniakalnego uprawiania aerobiku (w kolejnych wywiadach podkreślała, iż sprawia on, że kobieta staje się niewolnicą własnego ciała). W 2001 rozstała się z trzecim mężem. W 2005 ukazała się w USA jej autobiografia "My Life So Far" oraz zagrała w komedii "Sposób na teściową". W 2006 została twarzą koncernu kosmetycznego L'Oréal. 

Albumy

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Jane Fonda's Workout Record	Jane Fonda	05.1982	7[47]	15[120]	Columbia 38 054	[2x-platinum-US]
Jane Fonda's Workout Record For Pregnancy, Birth And Recovery	Jane Fonda	05.1983	-	117[7]	Columbia 38 675	[produced by Lenny Coltun]
Jane Fonda's Workout Record New And Improved	Jane Fonda	08.1984	60[4]	135[10]	Columbia 39 287	[gold-US][produced by Jane Fonda]