Van Morrison

Właśc. George Ivan Morrison, ur. 31.08.1945 r. w Belfaście, Północna Irlandia. Muzyczne zainteresowania odziedziczył po ojcu, kolekcjonerze płyt jazzowych i bluesowych. Zadebiutował jako dwunastolatek w ambitnej skifflowej grupie Deannie Sands And The Javelins, z której przeszedł do The Monarchs - rozrywkowego comba mającego w repertuarze tematy soulowe i rhythm'n' bluesowe, Z zespołem tym występował w Szkocji, Anglii i Niemczech, gdzie po nagraniu singla z utworami "Bozoo Hully Gully" i "Twingy Baby" dla CBS, The Monarchs rozwiązali się. Doświadczenia z koncertowych tras (śpiew, saksofon, harmonijka ustna) okazały się bezcenne po powrocie Morrisona do Belfastu i dołączeniu do miejscowej grupy The Gamblers, znanej wkrótce jako Them. W 1965 r. wylansował wraz z nią single "Baby Please Don't Go" i "Here Comes The Night", a własna kompozycja "Gloria", z drugiej strony pierwszego z nich, miała stać się standardem rocka garażowego. Karierę zespołu utrudniały ciągle zmiany w składzie i niechęć Morrisona do podporządkowania się wymogom rynku pop music - postawa towarzysząca mu w całej późniejszej działalności.
Nagrane wraz z Them albumy potwierdziły jednak stylistyczną oryginalność wokalisty. Wersja "Its All Over Now Baby Blue" Dylana z longplaya Them Again zasłużenie uchodzi za jedną z najciekawszych interpretacji sławnego tematu.
Po wyczerpującym amerykańskim tournee w 1966 r. zespół rozwiązał się, ale wkrótce potem Morrison powrócił do Nowego Jorku za namową producenta Burta Bernsa. Owocem współpracy był temat "Brown-Eyed Girl" - żywiołowe wyznanie miłości, stylistycznie nawiązujące do klasycznych lokalnych grup murzyńskich. Singel trafił zasłużenie do pierwszej dziesiątki amerykańskich list przebojów, inspirując wydany pośpiesznie album Blowin' Your Mind. Morrison twierdził później, że płytę zmontowano ze studyjnego materiału nagrywanego z myślą o przyszłych singlach, stąd brak spójności. Przedwczesna śmierć Bernsa przerwała ciekawie zapowiadającą się współpracę i przez najbliższy rok Morrison równolegle z występami koncertowymi gromadził jedynie materiał na kolejny album. Płyta Astral Weeks wykazała korzyści płynące z obranej strategii. Wokalista zrealizował na niej w pełni nie ograniczone dyktatem rynku zamierzenia. Wraz z towarzyszącymi mu wirtuozami jazzu: Richardem Davisem, kontrabasistą Milesa Davisa i perkusistą Connie Kayem z Modern Jazz Quartet, Morrison stworzył mieniący się dźwiękowy gobelin, zainspirowany bluesem, soulem i muzyką gospel, daleki jednak od dosłownego naśladownictwa mistrzów tych gatunków. Dzięki wokalizie łączącej profesjonalizm z ekspresją płyta uchodzi za kamień milowy w dziejach rocka. Album Moondance był powrotem do bardziej konwencjonalnych gatunków. Zwarte, dynamiczne i jazzujące aranżacje stanowiły tło do coraz to nowszych poszukiwań piosenkarza. "Caravan", "Into The Mystic" i tytułowy temat (reminiscencja "Midnight Blue" jazzowego gitarzysty Kenny'ego Burrella) były zapowiedzią późniejszych dokonań Morrisona, ujawniając dominujący w jego kolejnych nagraniach ładunek optymizmu. Longplaye Van Morrison, His Band And The Street Choir i Tupelo Honey wyrażały odzyskany spokój wewnętrzny artysty spędzającego poślubne miodowe miesiące w leśnym zaciszu.
Pochodzące z albumów single "Domino" i "Wild Night" trafiły na amerykańską listę przebojów. Obie płyty nawiązywały do brzmienia soulowego, lansowanego z końcem lat 60. przez wytwórnię Stax, przy czym, o ile pierwsza skłaniała się ku rhythm'n'bluesowi, druga ujawniała fascynacje muzyką country. Oba nurty połączyły się na albumie St. Dominic's Preview - jednym z najbardziej enigmatycznych dokonań Morrisona. Płytę otwierał temat "Jackie Wilson Said" ekstatyczny hołd złożony wielkiemu pieśniarzowi soulowemu, wykonywany później przez Dexy's Midnight Runners - kolejne zaś utwory, przechodzące od rocka do jazzu, znalazły swą kulminację w dwóch długich kompozycjach wspartych kurantowym brzmieniem dwunastostrunowej gitary akustycznej: "Listen To The Lion" i "Almost Independence Day". W obu, wokalna improwizacja wykorzystująca szept, krzyk i pełną gamę środków ekspresji tworzyła iście upojny i hipnotyczny nastrój. Album Hard Not- To The Highway rozczarował potęgującą się stylistyczną niejednorodnością pomysłów Morrisona, który posłużył się na nim brzmieniem chóru Oakland Symphony Chamber Chorus, motywem z dziecięcego serialu Ulica Sezamkowa w temacie "Green" oraz ludowym standardem "Wilde Mountain Thyme" przemianowanym na "Purple Heather". Pomimo ciekawych utworów "Wild Love" i "Great Deception", płytę uznano za niekonsekwentną.
Nieugięty Morrison kontynuował eksperymenty na albumie It 's Too Late To Stop Now, koncertowej kompilacji z udziałem Caledonia Soul Orchestra. Oprócz uzupełnienia dyskografii o kolejne własne kompozycje, przypominał nowymi wersjami dorobek starych mistrzów: Sonny Boy Williamsona ("Take Your Hand Out Of Your Pocket"), Raya Charlesa ("I Believe To My Soul") i Bobby'ego Blanda ("Ain't Nothing You Can Do"'). Efektem był jeden z najlepszych nagranych na żywo albumów poświęconych muzyce rhythm'n'bluesowej. Zarejestrowana po nim płyta Veedon Fleece była pokłosiem spędzonego w 1973 r. w Irlandii twórczego urlopu. Atmosferę uduchowienia, dominującą w późniejszych nagraniach Morrisona, oddaje najpełniej temat "You Don't Pull No Punches But You Don't Push The River". Wyważone zastosowanie ludowych dętych instrumentów drewnianych wzmocniło sielski nastrój albumu, który - choć przyjęty z mieszanymi uczuciami - uchodzi dziś za zwornik późniejszej twórczości Morrisona. Po trzech latach milczenia muzyk powrócił nagraną wraz z Dr Johnem w sumie niedocenioną płytą A Period Of Transition. Album Wavelenghts, na którym wokaliście towarzyszył Peter Bardens, eks-organista Them, powitano optymistycznie. Nie odniósł wprawdzie sukcesów poprzednich płyt, za to wykonawcy udało się uniknąć dawnych pułapek i zaprezentować dojrzałą selekcję materiału muzycznego.
To samo dotyczyło płyty Into The Music, zawierającej rozkołysany temat "Bright Side Of The Road", pierwszy z singlowych przebojów Morrisona na listach brytyjskich. Na uwagę zasługiwały też "And The Healing Has Begun" - spojrzenie w przeszłość prowadzącą ku nowym dniom - oraz nostalgiczna wersja "It's All In The Game", przeboju Tommy'ego Sandsa z 1957 r. Choć dominujące na płycie dynamiczne motywy soulowe sugerowały dalsze poszukiwania Morrisona na tej właśnie niwie. Into The Music miał być końcem pewnego stylistycznego okresu. Album Common One szedł w kierunku dalszej introspekcji, a rozbudowany temat "Somewhere In England", odwołujący się do poezji Wordswortha, Coleridge'a i T. S. Eliota, spolaryzował krytyków, z których jedni dostrzegali w gardłowych improwizacjach artysty magnetyzm, zaś inni pospolitą szarlatanerię.
Bardziej zdyscyplinowana płyta Beautiful Vision zyskała jednoznacznie pochlebne recenzje. Oprócz "Clearing Windows" - radosnego wspomnienia spędzonych w Belfaście młodzieńczych lat - zawierała kilka bogatych, refleksyjnych tematów, jak "Dweller On The Threshold" i "Across The Bridge Where Angels Dwell". W podobnym klimacie utrzymane były albumy Inarticulate Speech Of The Heart i A Sense Of Wonder. Literackie fascynacje Morrisona potwierdzały tematy "Rave Of John Donne" z pierwszego z nich i "Tore Down A La Rimbaud" z drugiego. Tytułowy utwór "A Sense Of Wonder" zapoczątkował cykl uduchowionych, nieco'surrealistycznych utworów z późniejszego, płodnego okresu twórczości artysty.
Wprawdzie koncertowy longplay Live At The Grand Opera House. Belfast oddał w nikłym stopniu emocjonalne związki Morrisona ze swym rodzinnym miastem, duchowe odrodzenie potwierdziła płyta No Guru, No Method, No Teacher. W temacie "Here Comes The Knight" (aluzja do "Here Comes The Night", największego obok "Glorii" przeboju Them) już sam tytuł nawiązywał do muzycznej przeszłości artysty. "A Town Called Paradise" było ciętą ripostą udzieloną imitatorom. "Tir Na Nóg" i "One Irish Rover" zapowiadały trwały romans z tradycją celtycką, potwierdzony płytą długogrającą Poetic Champions Compose. Mariaż miłości i religii - integralna część twórczości Morrisona lat 80. - znalazł pełny wyraz w kontemplacyjnym wyznaniu "Sometimes I Feel Like A Motherless Child", inspirującym później licznych wykonawców.
Po latach twórczych poszukiwań, Morrison stał się prawdziwą osobowością, a każda z kolejnych płyt była muzycznym wydarzeniem. Irish Heartbeat album nagrany wspólnie z tradycyjnym zespołem The Chieftains, był płytą radosną, lecz nie dorównującą intensywnością poprzednim. Temat tytułowy i "Celtic Rays" pochodziły z autorskiego dorobku muzyka, a najlepsze utwory: "She Moved Through The Fair" i "Carrickfergus" nawiązywały do ludowej klasyki. W 1988 r. Morrison osiadł znów w Londynie, a do udziału w trasie koncertowej zaprosił innego weterana brytyjskiego rhythm'n'bluesa, wokalistę i organistę Georgie Fame'a. Renesans rynkowej popularności muzyka potwierdził longplay Avalon Sunset, zaś singel z wykonywaną w duecie z Cliffem Richardem piosenką "Whenever God Shines His Light On Me" trafił do brytyjskiej Top 20, jako pierwszy od czasów sukcesów Them. Longplay łączył - jak i poprzednie duchowe wzloty ze wspomnieniami dni dzieciństwa, choć Morrison potrafił z równą biegłością komponować i wykonywać dojrzałe tematy miłosne, jak "Have I Told You Lately That I Love You".
Płyta Enlightenment (nominowana do nagrody Grammy w kategorii albumów) wzbudziła znaczne zainteresowanie, mimo tradycyjnego dystansu i wyniosłości, z jaką wykonawca traktował doczesny światek pop biznesu. Stylistycznie prezentowała różnorodność, poczynając od rhythm'n'bluesowego tematu "Real Real Gone", pierwotnie przeznaczonego na Common One, poprzez gospel, aż do motywów autobiograficznych w "Days Before Rock 'N' Roll", poświęconych odkryciu twórczości Raya Charlesa i Little Richarda za pośrednictwem fal radiowych.
Rok 1991 przyniósł kolejną dość niezwykłą współpracę, tym razem z Tomem Jonesem. Jedna z nagranych wspólnie piosenek, "Carrying A Torch", trafiła w zmienionej wersji na album Morrisona Hymns To The Silence. To podwójne wydawnictwo potwierdziło spectrum muzycznych możliwości artysty, jednak krytyka, doceniając doniosłość zamierzenia, kwestionowała egocentryzm artysty. Morrison, którego pogarda dla prasy stała się wręcz legendarna, będzie i tak robił swoje, choć połączenie jego muzycznej wielkości z impertynenckim charakterem jest z psychologicznego punktu widzenia prawdziwie intrygującym zjawiskiem. Wszystko to schodzi jednak na drugi plan w zestawieniu z imponującym twórczym dorobkiem muzyka. Już dziś jego pełna dyskografia stanowi ewenement w dziejach rocka, a przecież Van nie powiedział jeszcze ostatniego słowa, czego dowód stanowi choćby jego ostatnia propozycja How Long Has This Been Going On?

Single
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Brown -eyed girl/Goodbye baby [Baby goodbye]	Van Morrison	07.1967	-	10[16]	Bang 545	[written by Van Morrison][produced by Bert Berns]
Ro Ro Rosey/Chick-A-Boom	Van Morrison	11.1967	-	107[2]	Bang 552	[written by Van Morrison][produced by Bert Berns]
Come running/Crazy love	Van Morrison	04.1970	-	39[8]	Warners WB 7383	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Domino /Sweet Janine	Van Morrison	11.1970	-	9[12]	Warners WB 7434	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Blue money/Sweet thing	Van Morrison	02.1971	-	23[12]	Warners WB 7462	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Call me up in dreamland/Street choir	Van Morrison	06.1971	-	95[2]	Warners WB 7488	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Wild night/When that eveningsun goes down	Van Morrison	10.1971	-	28[11]	Warners WB 7518	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison, Ted Templeman]
Tupelo honey/Startinh a new life	Van Morrison	01.1972	-	47[8]	Warners WB 7543	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison, Ted Templeman]
[Straight to your heart] Like a cannonball/Old old Woodstock	Van Morrison	04.1972	-	119[2]	Warner 7573	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison, Ted Templeman]
Jackie Wilson said [I' m in heaven when you smile]/You' ve got the power	Van Morrison	08.1972	-	61[6]	Warners WB 7616	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Redwood tree/Saint Dominic' s Preview	Van Morrison	10.1972	-	98[2]	Warners WB 7638	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Gypsy/Saint Dominic's preview	Van Morrison	01.1973	-	101[4]	Warner 7665	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison, Ted Templeman]
Moon dance/Cold wind in August	Van Morrison	11.1977	-	92[4]	Warner WBS 8450	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Wavelenght /Checkin' in out	Van Morrison	09.1978	-	42[11]	Warner WBS 8661	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Bright side on the road/Rolling Hills	Van Morrison	09.1979	63[3]	110[1]	Warner WBS 49086	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Tore down a La Rimbaud/Haunts of ancient peace	Van Morrison	03.1985	-	101[4]	Mercury 880669	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Have i told you lately [That i love you]/Contacting my angel	Van Morrison	06.1989	74[1]	-	Polydor VAN S 1 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Whenever god shines his light/I' d love to write another love songs	Van Morrison & Cliff Richard	11.1989	20[6]	-	Polydor VAN S 2 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Gloria /It must be you [live]	Van Morrison & John Lee Hooker	05.1993	31[3]	-	Polydor VAN S 11 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Have i told you lately [That i love you]	Chieftains With Van Morrison	03.1995	71[2]	-	RCA 74321271702 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Days like this/I Don't Want to go on Without You	Van Morrison	06.1995	65[4]	-	Exile VANCD 12 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
No religion/Have i told you lately	Van Morrison	11.1995	54[4]	-	Exile 5774892 [UK]
That' s life/Moondance [live]	Van Morrison with Georgie Fame	02.1996	111[3]	-	Verve 5762052 [UK]	[written by Dean Kay and Kelly Gordon]
The healing game/Full force game ' 96	Van Morrison	02.1997	46[4]	-	Exile 5733912 [UK]	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Rough god goes riding/The healing game	Van Morrison	04.1997	168[1]	-	Polydor 573 933-4	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Precious time/Jackie Wilson said/Call me up in dreamland [live]	Van Morrison	02.1999	36[6]	-	Pointblank POBD 14	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Back on top/John Brown' s body/I' m ready	Van Morrison	05.1999	69[3]	-	Pointblank POBD 15	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
The Philosopher' s stone/These dreams of you/Raincheck	Van Morrison	08.1999	171[1]	-	Pointblank POBD 16
I wanna go home	Van Morrison with Lonnie Donegan & Chris Barber	02.2000	95[1]	-	Venture VEND9
Let' s talk about us	Van Morrison & Linda Gail Lewis	09.2000	85[1]	-	Pointblank POBD 18
Hey Mr DJ	Van Morrison	05.2002	58[2]	-	Exile 5705962	[written by Van Morrison][produced by Van Morrison]
Meet Me In The Indian Summer	Van Morrison	08.2002	116[1]	-	-
Brown Eyed Girl	Van Morrison	05.2013	60[5]	-	Sony Music GBF 069090126

Albumy
Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Blowin' your mind	Van Morrison	10.1967	-	182[7]	Bang 218	[produced by Bert Berns]
Moondance	Van Morrison	03.1970	32[2]	29[22]	Warner 1835	[3x-platinum-US][produced by Lewis Merenstein , Van Morrison]
His band and The Street Choir	Van Morrison	12.1970	18[6]	32[17]	Warner 1884	[produced by Van Morrison]
Tupelo honey	Van Morrison	10.1971	-	27[24]	Warner 1950	[gold-US][produced by Van Morrison,Ted Templeman]
Saint Dominic' s Preview	Van Morrison	08.1972	-	15[28]	Warner 2633	[produced by Van Morrison,Ted Templeman]
Hard nose the highway	Van Morrison	08.1973	22[3]	27[19]	Warner 2712	[produced by Van Morrison]
T.B. Sheets	Van Morrison	01.1974	-	181[4]	Bang 400 [US]	[produced by Bert Berns]
It' s too late to stop now	Van Morrison	03.1974	167	53[17]	Warner 2760	[silver-UK][produced by Van Morrison, Ted Templeman]
Veedon Fleece	Van Morrison	11.1974	41[1]	53[10]	Warner 2805	[silver-UK][produced by Van Morrison]
A period of transition	Van Morrison	05.1977	23[5]	43[11]	Warner 2987	[produced by Van Morrison, Dr. John]
Wavelenght	Van Morrison	10.1978	27[6]	28[23]	Warner 3212	[silver-UK][produced by Van Morrison]
Into the music	Van Morrison	09.1979	21[9]	43[13]	Warner 3390	[silver-UK][produced by Van Morrison, Mick Glossop]
Common one	Van Morrison	09.1980	53[3]	73[10]	Warner 3462	[produced by Van Morrison]
Beautiful vision	Van Morrison	03.1982	31[14]	44[11]	Warner 3652	[produced by Van Morrison]
Inarticulate speech of the heart	Van Morrison	04.1983	14[8]	116[8]	Mercury MERL 16 [UK]	[produced by Van Morrison]
Live at The Grand Opera House	Van Morrison	03.1984	47[4]	-	Mercury MERL 36 [UK]	[produced by Van Morrison]
A sense of wonder	Van Morrison	03.1985	25[5]	61[17]	Mercury 822 895	[produced by Van Morrison]
No guru,no method,no teacher	Van Morrison	08.1986	27[5]	70[13]	Mercury 830 077	[produced by Van Morrison]
Poetic champions compose	Van Morrison	10.1987	26[6]	90[22]	Mercury 832 585	[produced by Van Morrison]
Irish heartbeat	Van Morrison & The Chieftains	07.1988	18[7]	102[13]	Mercury 834 496	[produced by Van Morrison, Paddy Moloney]
Avalon Sunset	Van Morrison	07.1989	13[14]	91[39]	Mercury 839 262	[gold-UK][gold-US][produced by Van Morrison]
The best of Van Morrison	Van Morrison	05.1990	4[20]	41[242]	Mercury 841 970	[4x-platinium-US][gold-UK][produced by Bert Berns, Lewis Merenstein, Van Morrison, Dick Rowe, Ted Templeman]
Enlightenment	Van Morrison	11.1990	5[14]	62[25]	Mercury 847 100	[gold-UK][produced by Van Morrison]
Hymns to the silence	Van Morrison	10.1991	5[6]	99[17]	Polydor 849 026	[gold-US][silver-UK][produced by Van Morrison]
The best of Van Morrison Volume 2	Van Morrison	03.1993	31[7]	176[3]	Polydor 517 761	[produced by Van Morrison]
Too long in exile	Van Morrison	06.1993	4[9]	29[16]	Polydor 519 919	[silver-UK][produced by Van Morrison]
A night in San Francisco	Van Morrison	06.1994	8[5]	125[4]	Polydor 521 290	[produced by Van Morrison]
Days like this	Van Morrison	07.1995	5[30]	33[16]	Polydor 527 307	[gold-UK][gold-US][produced by Van Morrison]
How long has this been going on	Van Morrison with Georgie Fame & Friends	01.1996	76[3]	55[11]	Verve 529 136	[produced by Van Morrison & Georgie Fame]
The healing game	Van Morrison	03.1997	10[16]	32[16]	Polydor 537 101	[silver-UK][produced by Van Morrison]
The philosopher' s stone	Van Morrison	07.1998	20[6]	87[4]	Polydor 531 789	[produced by Van Morrison]
Back on top	Van Morrison	03.1999	11[34]	28[20]	Pointblank 47 148	[gold-UK][gold-US][produced by Van Morrison]
The skiffle sessions-Live in Belfast	Van Morrison with Lonie Donegan & Chris Barber	01.2000	14[6]	-	Venture CDVE 945	[produced by Van Morrison]
You win again	Van Morrison & Linda Gail Lewis	10.2000	34[6]	161[2]	Pointblank 50 258	[produced by Van Morrison]
Down the road	Van Morrison	05.2002	6[7]	25[12]	Exile 589 177	[silver-UK][Producer - Van Morrison]
What's wrong with the picture	Van Morrison	11.2003	43[7]	32[10]	Blue Note 90 167	[Producer - Van Morrison]
Magic time	Van Morrison	05.2005	3[10]	25[13]	Exile 004 662	[produced by Van Morrison]
Pay The Devil	Van Morrison	03.2006	8[8]	26[2]	Exile 9876290 [UK]	[produced by Van Morrison]
At The Movies	Van Morrison	02.2007	17[7]	35[14]	EMI 3842242	[silver-UK][produced by Van Morrison, Roger Waters, Nick Griffiths, Paddy Moloney, Robbie Robertson, Dick Rowe, Ted Templeman]
The Best of Van Morrison Volume 3	Van Morrison	06.2007	23[3]	149[1]	EMI 3789682 [UK]	[produced by Van Morrison]
Still on Top - The Greatest Hits	Van Morrison	11.2007	2[12]	48[26]	Exile 1747483 [UK]	[produced by Van Morrison]
Keep It Simple	Van Morrison	03.2008	10[7]	10[10]	Exile 1762683 [UK]	[produced by Van Morrison]
Astral Weeks Live at the Hollywood Bowl (Live)	Van Morrison	02.2009	61[3]	33[4]	EMI 6934232 [UK]	[produced by Van Morrison]
Born to Sing: No Plan B	Van Morrison	10.2012	15[3]	10[1]	Blue Note 6234912 [UK]	[produced by Van Morrison]
Duets: Re-working the Catalogue	Van Morrison	03.2015	5[12]	23[4]	RCA 88875068442 [UK]	[produced by Van Morrison, Don Was, Bob Rock]
The Essential	Van Morrison	09.2015	33[2]	-	Legacy 88875141712 [UK] [UK]	-
Astral Weeks	Van Morrison	11.2015	55[1]	-	Rhino 0081227952310 [UK]	-