Manu Dibango

Ur. 12.12.1933 w Douala (Kamerun). Tylko nielicznym artystom z Afryki udało się zrobić światowy karierę. Zazwyczaj twórcy z Afryki lansowani byli przez gwiazdy rocka i muzyki rozrywkowej (np. grupa Ladysmith Mambazoo, mimo przebogatej dyskografii i lokalnej, afrykańskiej popularności, uznanie zyskała dopiero dzięki nagraniom i trasie "Graceland" Paula Simona). Efemeryczne w tym kontekście są kariery afrykańskich twórców, którzy popularność i uznanie zyskali poprzez prezentacje jazzowe. Najznamienitszymi okazały się sukcesy trębacza Hugh Masekali, saksofonisty Chrisa McGregora, pianisty Dollara Branda, wokalistek Miriam Makeby i Sathimy Bea Benjamin oraz multiinstrumentalisty Manu Dibango.

Uchodzi on za bodaj najpopularniejszego twórcę afrykańskiego; często określany jest jako "afrykański Gato Barbieri". Podobnie jak argentyński saksofonista, także Dibango precyzyjnie wplótł etniczny rytm, melodię i kulturę w ortodoksję nowoczesnego jazzu. Amatorskie próby gry na różnych instrumentach realizował w rodzinnym Kamerunie, by z czasem stać się popularnym liderem tanecznych grup i orkiestr. Przełomowy okazał się wyjazd w 1949 na studia muzyczne do Marsylii. Wkrótce Dibango zainteresował się gra na saksofonie, by zgłębiać tajniki jazzowej improwizacji w akademiach muzycznych i klubach Paryża i Brukseli. W latach 60-tych artysta przebywał w Afryce, mieszkając w różnych państwach tego kontynentu; włączył się w ruch niepodległościowy, zaniedbując karierę muzyczną. Zrealizował kilka singli, ale nagrania te nie przyniosły mu ani uznania, ani popularności. Dużo większą satysfakcję przyniosła saksofoniście współpraca z legendarnym twórcą "congolese music", Kabasele.

Niebawem Dibango zdecydował się na emigrację do USA, by zrealizować tam swój pierwszy album O Bosso, zestaw ciekawych afro-taneczno-jazzowych przebojów. W 1972 saksofonista nagrał swój największy (ponad milion sprzedanych egzemplarzy) album Soul Makossa. Ogromne zainteresowanie muzyką afrykańskiego saksofonisty nie licowało z powagą i elitarnością jazzu, ale zjednało Dibango wielu entuzjastów. Jako jeden z nielicznych twórców afro-jazzu koncertował dla wielotysięcznej publiczności na nowojorskim stadionie Jankesów oraz w Madison Sąuare Garden.

Przez całą dekadę lat 70-tych Dibango konsekwentnie budował status wielkiej jazzowej indywidualności. I choć pozostawał obok modnych rytmów fusion oraz jazzowej ortodoksji, to realizował nagrania, które stawały się standardami afrojazzowej stylistyki ("Super Kumba", "Africadelic").

Sporo także komponował: jego muzyka to ścieżki dźwiękowe do filmów "L'Herbe Sauvage", "Ceddo", "La Prix De La Liberte". Swe szerokie zainteresowania pogłębiał, realizując albumy z twórcami reggae (np. "Gone Clear", "Ambassador"). Nie bez powodu w grupach Dibango pojawiali się zarówno jamajscy muzycy (Sly Dunbar, Willie Lindo i Robbie Shakespeare), jak i amerykańscy jazzmani (Randy Brecker, Jon Faddis, Michael Brecker).

W 1982r Dibango powraca do Francji, by tworzyć własną muzykę, w której najważniejszymi elementami stają się afrykańskie rytmy, nowoczesne fusion, stylistyka jazzu i struktura swingującej improwizacji. Powstają albumy Wakajulu, Soft And Sweet Melodies Africanes, Abele Dance, Surtension, kreujące charakterystyczny "africa sound" Dibango. Jednocześnie artysta realizuje nagrania wyłącznie z udziałem muzyków afrykańskich (Tam Tam Pour l'Ethopie), jazzową sesję z Herbiem Hancockiem i Billem Laswellem (Electric Africa), album z raperem MC Mello (Polysonic). Coraz częściej sięga do etnicznej tradycji, realizując zarówno nagrania (Negropolitaines), jak i komponując muzykę do filmów ("The Art Of Loving A Negro Without Getting Tired").

W 1994 nagrywa album Wakafrika, do realizacji którego zaprasza zarówno wielkie gwiazdy world music (Sellif Keita, Youssou N'Dour, Angeliąue Kidjo, Manu Katche, Ladysmith Black Mambazoo), jak i wybitnych twórców muzyki rockowej (Peter Gabriel, Sinead 0'Connor). Album ten staje się zasadniczym dokumentem współczesnej muzyki afrojazzowej i standardem stylistyki Manu Dibango.

Single

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Soul Makossa / Lily	Manu Dibango	06.1973	-	35[9]	Atlantic 2971	[written by Manu Dibango][produced by Manu Dibango][21[9].R&B; Chart]
Dangwa/Obaso	Manu Dibango	10.1973	-	109[4]	Atlantic 2983	[written by Manu Dibango][produced by Manu Dibango][77[7].R&B; Chart]

Albumy

Tytuł	Wykonawca	Data wydania	UK	US	Wytwórnia [US]	Komentarz
Soul Makossa	Manu Dibango	06.1973	-	79[13]	Atlantic 7267	[11.R&B; Chart]